Læknablaðið - 15.11.1995, Blaðsíða 48

804
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Myndgreining og framtíðin
Pétur H. Hannesson
Hannesson PH
Medical imaging and thc future
Læknablaðið 1995; 81: 804-7
This article addresses the topic of medical imaging
and the future, the effect of organisation and new
technology. Examples of new and future technology
such as computed radiology, three dimensional
imaging, new intervention techniques and mixture
of imaging modalities are discussed.
Inngangur
Að spá í framtíð læknisfræðinnar er jafn erf-
itt og að spá í framtíðina að öðru leyti. Rétt
eins og menn 18. aldar voru óafvitandi um
rafsegulbylgjur og notagildi þeirra er ómögu-
legt að gera sér grein fyrir hvaða orkusvið eru
okkur hulin og ef slík eru til hvort þau nýtist í
þágu læknisfræðinnar. Hver veit nema að í
framtíðinni verði sjúkdómar greindir með of-
urnæmum segulsviðsskynjurum sem skynji ár-
ur mannanna og skjóti þannig sjáendum ref
fyrir rass. í raun eru þegar til slík tæki er skynja
væg segulsvið í greiningarskyni. Þessi tæki má
kalla segulsjár en þau eru fyrst og fremst ætluð
til að mæla segulsvið í heila og leiðslukerfi
hjarta (mynd 1) (1). Önnur framtíðarsýn er að
röntgenlæknar verði óþarfir vegna tölvutækn-
innar þar sem mynsturgreinandi tölvur lesi úr
myndum og gefi upp öryggi greiningar með
staðalfrávikum. Það er þó jafn líklegt og að
lipur hönd skurðlæknisins eða nærvera læknis
við sjúkrabeðinn víki fyrir vélmenni.
Framtíð myndgreiningar fer aðallega eftir
tvennu; hvernig skipulagi greinarinnar verður
Frá röntgen- og myndgreiningardeild Landspítalans, 101
Reykjavík.
háttað og tæknilegum framförum innan henn-
ar. Ef við víkjum fyrst að fyrri þættinum má sjá
fyrir meiri þörf á sérhæfingu en nú er. Þetta
helst í hendur við aukna sérhæfingu innan
læknisfræðinnar almennt en einnig nýjar
myndgreiningaraðferðir sem gera starf mynd-
greingarlæknisins erfiðara og flóknara jafn-
framt því sem þær gera sjúkdómsgreiningu ör-
uggari og sértækari. Sérhæfing myndgreining-
arlækna er nauðsynleg því þannig geta þeir
betur starfað með öðrum læknum innan stöð-
ugt þrengri sérsviða. Þótt læknar verði að við-
halda breiðri kunnáttu er sá tími liðinn að þeir
geti haft tök á öllum þeim viðfangsefnum sem
bjóðast á nútíma myndgreiningardeild. Til að
þessari sérhæfingu verði við komið er óhjá-
kvæmilegt að myndgreiningardeildir verði
stórar og þar með færri en ella. Á litlum deild-
um eru rannsóknir sem falla undir hvert sér-
svið of fáar til að læknar geti viðhaldið sér-
kunnáttu sinni og læknarnir of fáir til að þeir
geti helgað sig afmörkuðu sviði.
Fáar greinar læknisfræðinnar mótast jafn-
mikið af tækninýjungum og myndgreining. Það
niá reyna að sjá fyrir sér hvaða aðferðir verða í
notkun og hvernig umverfið á dæmigerðri
röntgendeild muni líta út í framtíðinni með því
að skoða tækninýjungar á þingum eða hlera
hvaða rannsóknir fara fram á stórum háskóla-
stofnunum. Þar sem tækninni í myndgreiningu
fleygir hratt fram úreldist tækjabúnaður fljótt.
Tækin eru í auknum mæli byggð á tölvutækn-
inni en á undanförnum árum hafa tölvur tvö-
faldast að afli en helmingast að verði á hverju
árs eða tveggja ára tímabili. Því er nauðsynlegt
að nýta tækin vel og afskrifa þau á tiltölulega
skömmum tíma. Óhagkvæmt er að fjárfesta í
dýrum tækjum og ætla að nota þau sparlega og
lengi, því fyrr en varir eru þau orðin úrelt og
standast ekki kröfur tímans. Þetta er einnig
ástæða fyrir samþjöppun myndgreiningar á