Læknablaðið - 15.12.1996, Blaðsíða 6

834
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82: 834-5
Ritstjórnargrein
Um þemahefti læknablaða
Erlend læknablöð hafa í vaxandi mæli farið
inn á þá braut að gefa út ákveðin þemahefti. I
slíkum tilvikum helgar blaðið eitt hefti
ákveðnu málefni og fjalla þá allar greinarnar
eða flestar um efnið frá ýmsum hliðurn. Megin-
markmiðið er að vekja sérstaka athygli lesenda
og annarra, sem ekki venjulega taka eftir lækn-
isfræðilegri umræðu, á einstökum málum sem
að jafnaði hafa almenna þýðingu fyrir heil-
brigði eða heilsufar þjóða eða stórra hópa
manna. Sumir hafa litið á þetta sem enn eina
aðferðina til þess að ná til lesenda, heilbrigðis-
yfirvalda og almennings í vaxandi samkeppni
fjölmiðla um athygli fólks. Það er vissulega
mikið til í þessu og aðferðin virðist virka, það
er tekið eftir þemaheftum læknablaða. Blað
bandaríska læknafélagsins (JAMA) hefur ef til
vill gengið lengst í þessu efni með góðum ár-
angri. Þar á bæ hafa menn oft tengt myndefni
forsíðunnar því þema sem er til umfjöllunar
hverju sinni og beitt smekkvísi og hugkvæmni.
Til dæmis var þemahefti þeirra um alnæmi án
forsíðumyndar og hafði það aldrei gerst áður
og hafði mikil áhrif og vakti athygli urn öll
Bandaríkin.
í janúar síðastliðnum tók Læknablaðið þátt í
alþjóðlegu átaki læknablaða um að vekja at-
hygli á hættunni á smitsjúkdómum, sem er eitt
mikilvægasta heilbrigðisvandamálið sem lækn-
isfræðin á við að glíma í dag. Læknablaðið var
þar í hópi 36 blaða frá 21 landi sem gáfu út
þemahefti um nýjar og gamlar hættur af völd-
um sýkla. Alls birtust um efnið 243 greinar þar
af 10 í Læknablaðinu. Af þessu tilefni var hald-
inn alþjóðlegur fréttamannafundur og þannig
tókst að vekja sérstaka athygli heimsins á þem-
anu, bæði fagfólks, yfirvalda heilbrigðismála
víða um lönd og almennings. Agrip allra greina
á ensku, sem birtust undir þemanu, voru lögð
fram á fundinum og þau markverðustu kynnt
sérstaklega. Efni sem um var fjallað í Lækna-
blaðinu náði athygli heimspressunar og jók það
enn á hróður þess höfundar, sem átti hlut að
máli, og var um leið hvatning til annarra sem
skrifuðu í Læknablaðið í það skipti. Þessi sam-
vinna læknablaða þótti takast svo vel að ákveð-
ið hefur verið að hafa framhald á þessu.
Að frumkvæði nokkurra ritstjóra úr svoköll-
uðum Vancouver-hópi ritstjóra hefur enn á ný
verið kallað til samstarfs um þema sem vert
væri að varpa kastljósi á og reyna að ná athygli
heimsins. I þetta skipti hefur verið leitað til
ritstjóra læknablaða um allan heim og þeir
spurðir álits á verðugu viðfangsefni. Haft var í
huga að valið stæði um efni þar sem gróska
væri í rannsóknum og að líklegt væri að þær
bæru ávöxt innan tiltölulega stutts tíma, að
efnið ætti við í öllum heimsálfum og varðaði
alla menn, hefði almenna læknisfræðilega þýð-
ingu og væri framarlega í forgangsröð heil-
brigðismála. Meira en hundrað ritstjórar komu
með uppástungur um efni og voru þeir beðnir
að velja þema úr tillögunum. Öldrun varð fyrir
valinu að þessu sinni. Jafnframt hefur verið
ákveðið að halda aftur alþjóðlegan frétta-
mannafund til að vekja athygli á þemanu á
sama tíma og læknablöðin birta efni þemans og
hefur dagurinn 21. október 1997 verið valinn til
þess.
Á síðasta ritstjórnarfundi var ákveðið að
Læknablaðið taki aftur þátt og verði með í
þessu alþjóðlega átaki um að vekja athygli á
læknisfræði öldrunar. Því er stefnt að þema-
hefti í október á næsta ári og hér með lýst eftir
greinum og rannsóknum sem fjalla um hvers
konar hliðar öldrunar. Margt kemur til greina