Læknablaðið - 15.12.1996, Blaðsíða 36

860
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Könnuð voru áhrif og öryggisþættir með notk-
un 5 mg af fínasteríði í 24 mánuði.
Aðferðir: Rannsóknin var tvíblind saman-
burðarrannsókn með lyfleysu á 707 sjúklingum
með miðlungseinkenni vegna góðkynja stækk-
unar á blöðruhálskirtli og fór rannsóknin fram
á 59 stöðum á Norðurlöndunum. Sjúklingar
sem uppfylltu skilyrðin og höfðu verið á eins
mánaðar blindu lyfleysutímabili voru sam-
kvæmt slembiúrtaki settir á 5 mg af fínasteríði
einu sinni á dag eða lyfleysu í 24 mánuði. Þvag-
vegaeinkenni, þvagflæði, stærð blöðruhálskirt-
ils, eftirhreytuþvag og sértækt blöðruhálskirt-
ilsmótefni í sermi (prostatic specific antigen,
PSA) ásamt öðrum öryggismælingum var mælt
í byrjun og í lok 12. og 24. mánaðar. Þess á milli
voru sjúklingar athugaðir og blóð- og þvag-
prufur teknar þegar ástæða þótti til vegna ein-
kenna.
Niðurstöður: Einkennaskorið (symptom
score) batnaði meðan á rannsókn stóð hjá
sjúklingum sem fengu fínasteríð, auk þess sem
marktækur munur reyndist milli hópanna
tveggja í lok 24. mánaðar (p<0,01). Einkenna-
skor sjúklinga í lyfleysuhópnum batnaði í byrj-
un en engin breyting frá grunnlínu reyndist hjá
þeim á 24. mánuði. Hámarksþvagflæði minnk-
aði í lyfleysuhópnum en lagaðist í fínasteríð-
hópnum þar sem munurinn á milli hópanna var
1,8 ml á sekúndu í lok 24. mánaðar (p<0,01).
Meðalbreyting á rúmmáli blöðruhálskirtils var
+12% í lyfleysuhópnum en —19% í fínasteríð-
hópnum (p<0,01). Fínasteríð þoldist yfirleitt
vel þau tvö ár sem rannsóknin stóð.
Ályktun: Það sýnir sig að bati í einkennum,
hámarksflæði og minna rúmmál blöðruháls-
kirtils við fínasteríðmeðferð helst í 24 mánuði,
en ástand sjúklinga sem fá lyfleysu helst
óbreytt og versnar jafnvel hvað þessa þætti
varðar. Niðurstöðurnar sýna að fínasteríð get-
ur snúið við eðlilegri þróun góðkynja stækkun-
ar á blöðruhálskirtli.
Inngangur
Góðkynja stækkun á blöðruhálskirtli (be-
nign prostatic hyperplasia, BPH) sem kemur
með aldrinum (1) á sér stað hjá flestum mönn-
um eftir 40 ára aldur (2,3). Framvinda sjúk-
dómsins hefur ekki verið vel skýrð (3) en er
talin háð andrógenum (4). Sjúkdómurinn veld-
ur teppu í þvagrás og leiðir til tregðu og ertandi
einkenna (5). í hálfa öld hefur skurðaðgerð
verið aðalmeðferðin ásamt því að bíða og sjá til
(6,7). Á undanförnum árum hafa lyf til með-
ferðar á góðkynja stækkun blöðruhálskirtils
komið á markaðinn. Fínasteríð er áhrifamikill
hemjari á 5 a-afsýringarkljúf (reductase), inn-
frumuensím sem breytir testósteróni í díhýdró-
testósterón (8). í klínískum rannsóknum hefur
verið sýnt fram á að fínasteríð minnkar rúm-
mál blöðruhálskirtilsins og minnkar þvag-
tregðuáhrif góðkynja stækkunar á blöðru-
hálskirtli (9).
Sýnt hefur verið fram á öryggis- og áhrifa-
þætti fínasteríðs hjá sjúklingum með einkenni
góðkynja stækkunar á blöðruhálskirtli í einni
sex mánaða (10) og tveimur 12 mánaða (11,12)
tvíblindum samanburðarrannsóknum með lyf-
leysu. I öllum þremur rannsóknunum bætti
fínasteríð einkenni, hámarksþvagflæði og
stærð blöðruhálskirtils, borið saman við sjúk-
linga sem fengu lyfleysu. Að loknurn 12 mán-
aða rannsóknunum og að fengnum niður-
stöðum var rannsókn haldið áfram í 36 mánuði
og héldust bæði bætt einkenni og minna rúm-
mál blöðruhálskirtils (9). Tvíblindi hluti rann-
sóknanna var of stuttur til þess að unnt væri að
athuga áhrif á framgang sjúkdómsins.
Efniviður og aðferðir
Skipulag rannsóknarinnar: Rannsóknin var
tvíblind samanburðarrannsókn með lyfleysu,
sem fór fram á mörgum stöðum. í henni tóku
þátt 707 sjúklingar á 59 stöðum í fimm Norður-
landanna (113 í Danmörku, 177 í Finnlandi, 32
á íslandi, 127 í Noregi og 258 í Svíðjóð). Skil-
yrði fyrir þátttöku og útilokun frá rannsókn
eru sýnd í töflu I. Samþykki sjúklinga fékkst
eftir gildandi reglum á hverjum stað. Sjúkling-
ar sem uppfylltu skilyrðin hófu eins mánaðar
blint lyfleysutímabil til að minnka vel þekkt
lyfleysuáhrif á góðkynja stækkun á blöðru-
hálskirtli (13). Að því loknu fengu sjúklingar
fínasteríð, 5 mg einu sinni á dag, eða lyfleysu í
24 mánuði samkvæmt slembiúrtaki. Skipulag
rannsóknarinnar sést á mynd 1.
Skoðun, endaþarmsþreifing og blóð- og
þvagrannsókn voru framkvæmd í upphafi og á
12. og 24. mánuði.
Einkenni voru skilgreind og ákvörðuð með
spurningum um þvageinkenni, sem voru fyrst
settar fram af Boyarsky og samstarfsaðilum
(14) og breytt lítillega af Bolognese og sam-
starfsaðilum (15). Heildareinkennaskor (total
symptom score) var reiknað sem skoraheild
eftirfarandi níu einkenna: Minnkun í stærð og