Læknablaðið - 15.04.1997, Qupperneq 43

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
235
á áttunda áratugnum og til BNA um 1985. Á
íslandi hafa þessar aðgerðir verið gerðar frá byrj-
un níunda áratugarins. Ábendingum er alltaf að
fjölga og hefur þróunin orðið sú að byrjað er að
nota tæknina við flókna brotameðferð sérstak-
lega við opin brot inn í liði eða fjölbrot á legg sem
eru erfið viðureignar. í barnabæklunarlækning-
um hefur þessi tækni valdið byltingu í meðferð
ýmissa meðfæddra kvilla. Pað að tæknin barst frá
Ráðstjórnarríkjunum varð til þess í byrjun að
menn tóku henni með varúð og þótti búnaðurinn
forneskjulegur og klossaður. Til að ná árangri
með þessari tækni þarf að gera talsverðan fjölda
aðgerða því tíðni fylgikvilla er há. Gott samstarf
þarf að vera við endurhæfingarlækna og sjúkra-
þjálfara því stór hluti eftirmeðferðarinnar felst í
því að halda hreyfigetu í aðlægum liðum svo og
gönguæfingum.
Helstu ábendingar Ilizarovs tækninnar eru:
1. Lengingar neðri og efri útlima.
2. Rétting kreppa í liðum.
3. Björgun útlima með flutningi beinblokka.
4. Brotaliðir sýktir og ósýktir.
5. Beinsýkingar.
6. Beinbrot svo sem mölbrot á útlimum.
E-33. Hundalækningar
Brynjólfur Mogensen*, Niels Chr. Nielsen**,
Helga Finnsdóttir***
Frá *bœklunarlœkningadeild Sjúkrahúss Reykja-
víkur, **svœfinga- og gjörgœsludeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur, ***Dýralœkningastofu Helgu
Finnsdóttur
Inngangur: Mjaðmarliðhlaup eftir áverka er
þekkt bæði hjá mönnum og hundum. Oftast nær
verður liðhlaupið aftur- og uppávið en fremra
liðhlaup er óalgengt.
Sjúkratilfelli: Sex ára hundur af golden retr-
iever kyni kom heim til sín haustið 1996 og vildi
ekki stíga í hægri afturfót. Bar hann merki um
áverka og var talið að hann hefði orðið fyrir bif-
reið. Var farið með hundinn til dýralæknis sem
tók mynd og greindi mjaðmarliðhlaup. Fyrir
meint umferðarslys var hundurinn við góða
heilsu. Var talið að um fremra liðhlaup væri að
ræða. Var reynt að setja hundinn í liðinn í svæf-
ingu án árangurs. Var því ákveðið að gera aðgerð
á honum þar sem farið var inn í mjöðmina að
framan eftir hliðlægan húðskurð. Lærleggshaus-
inn hafði farið út í gegnum liðpokann framantil og
varð ekki komið í liðinn fyrr en búið var að losa
liðpokann frá framkantinum. Skurðsárin greru án
vandræða og feldurinn hefur jafnað sig. Hálfu ári
síðar virðist hundinum líða vel. Hann stígur í og
hleypur um að því er virðist eðlilega.
Umræða: Margt er um líkt með mjaðmarbygg-
ingu manna og hunda. Fremra liðhlaup hjá hund-
um er þó öllu sjaldgæfara en hjá mönnum. Bækl-
unarlæknar eru öðrum vanari að fást við stoðkerf-
isáverka, reyndar hjá mönnum, en líffærafræðin
hjá spendýrum almennt í stórum dráttum er sú
sama. Skurðþekkingin ætti því að nýtast dýrunum
líka. Það má velta því fyrir sér hvort ekki sé
skynsamlegt að taka upp samvinnu um meðferð
mikið slasaðra dýra.
E-34. Er kviðsjáraðgerð betri en hefð-
bundin botnlangataka? Niðurstöður úr
sænsku KLAPP-rannsókninni
Tómas Guöbjartsson*, Hellberg A**, Wenner J*,
Rudberg C**, Kullman E***, Anderberg R***,
Enochsson E****, Fenyö G****, Hallerbáck
R*-****t Johansson R*****t Graffner H*
Frá skurðdeildum sjúkrahúsanna í *HeIsingja-
borg, **Vásterás, *** Háskólasjúkrahússins í
Linköping, ****Nacka og *****náL
Inngangur: Síðustu ár hefur birst fjöldi rann-
sókna þar sem botnlangataka með kviðsjá og
hefðbundin opin aðgerð eru bornar saman.
Rannsóknirnar hafa flestar verið kviðsjáraðgerð-
unum í vil en fæstar þeirra eru slembaðar og sjúk-
lingar fáir. Niðurstöður hafa því verið nákvæmar,
sérstaklega hvað varðar vinnufærni eftir aðgerð.
Til að svara því hvor aðgerðin er betri var gerð
stór framsýn slembuð rannsókn með þátttöku
fimm sænskra sjúkrahúsa á tímabilinu júní 1994 til
janúar 1996.
Efniviður og aðferðir: Alls voru teknir með í
rannsóknina 523 sjúklingar eldri en 15 ára grunað-
ir um bráða botnlangabólgu en 23 þeirra uppfylltu
ekki inntökuskilyrði. Eftir eru 500 sjúklingar, 256
sem gengust undir opna aðgerð og 244 kviðsjárað-
gerð, en 30 þeirra síðarnefndu var breytt í opna
aðgerð (12%). Meðalaldur, hlutfall karla/
kvenna. BMI og vefjafræði var áþekkt í hópunum
tveimur (p>0,l). Skráður var aðgerðartími og
fylgikvillar í og eftir aðgerð. Öllum sjúklingunum
var fylgt eftir af óháðum aðila einum, sjö, 14,21 og
28 dögum frá aðgerð. Skráð var hvenær sjúkling-
arnir töldu sig hafa náð fullri færni við dagleg störf
og hversu lengi þeir voru frá vinnu. Með VAS-
skala var lagt mat á verki og viku frá aðgerð gert
sérstakt færnispróf. Gefnar eru upp miðtölur og
miðað við marktæki 0,05.
Niðurstöður: Sjúklingar töldu sig ná fullri færni
13 dögum eftir kviðsjáraðgerð og 21 degi eftir
opna aðgerð (p<0,001). Þeir sneru hins vegar
ekki marktækt fyrr til vinnu (11 í stað 14 daga)
(p>0,05). Verkir voru minni fyrstu tvær vikurnar
eftir kviðsjáraðgerð og færnistuðull viku frá að-