Læknablaðið - 15.04.1997, Blaðsíða 30

222
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
1,8 dagur (einn til tveir dagar). Tuttugu og sjö
sjúklingar fengu JJTegg í fimm daga eftir aðgerð
og fimm fengu sýklalyf. Einn sjúklingur fékk rifu
á þvagleiðara í aðgerð og var meðhöndlaður með
JJ-legg í þrjár vikur. Einn sjúklingur fékk hita
eftir aðgerð yfir 38,5°C. Steinarest sást við þvag-
færamynd eftir einn mánuð hjá fjórum sjúklingum
og var horfin hjá öllum við eftirlit eftir þrjá mán-
uði.
Umræða: Speglun þvagleiðara með mínískópi
er örugg aðferð, bæði til greiningar og meðferðar.
Sundrun steina í neðsta eða miðhluta þvagleiðar-
ans er árangursrík meðferð og má nota í stað eða
ásamt höggbylgjumeðferð.
E-3. Áhrif nýrnastarfsemi á efnaskipta-
breytingar eftir nýmyndun blöðru úr
görn
ArsœllKristjánsson*, Thomas Davidsson**, Wik-
ing Mánsson***
Frá *Domus Medica, þvagfœraskurðdeild há-
skólasjúkrahúsanna í **Malmö og ***Lundi
Inngangur: Görn í tengslum við þvag viðheldur
eiginleikum sínum að soga upp/seyta rafvaka (el-
ectrolytes). Uppsog sýru, aðallega ammoníum-
jónar (NH4+), yfir garnarvegginn krefst aukins
útskilnaðar úr líkamanum gegnum lungu og nýru
og notkunar beinaboffera til að gera sýruna virka.
Við könnuðum áhrif nýrnastarfsemi á rafvaka og
sýru-basa jafnvægi hjá sjúklingum sem fengu
þvagblöðruna fjarlægða (radical cystectomy)
vegna æxlis og nýja þvagblöðru gerða úr digur-
girni (right colon).
Efniviður og aðferðir: Nítján sjúklingum var
skipt í tvo hópa 10 árum eftir aðgerð. í hópi I voru
sjúklingar með eðlilegan gaukulsíunarhraða
(glomerular filtration rate, GFR) (meðalgildi 100
ml/mín/1,73 m2). í hópi II voru sjúklingar með
lækkaðan gaukulsíunarhraða (55 ml/mín/1,73
m2). Efnaskiptabreytingar voru skoðaðar í slag-
æða- og bláæðablóði og þvagi. Einnig var gert
sýru-álagspróf með ammóníumklóríði.
Niðurstöður: Meðalgildi fyrir sýru-basa jafn-
vægi í blóði voru innan viðmiðunargilda í báðum
hópunum. Sjúklingar með skerta nýrnastarfsemi
(hópur II) höfðu lægri gildi fyrir sýru-basa jafn-
vægi í slagæðablóði (pH, pC02 og base excess)
(p=0,055) og fjórir sjúklingar höfðu vægan klór-
íðblóðsýring sem rekja má til efnaskipta (hyp-
erchloremic metabolic acidosis). Það fannst mun-
ur á kalsíumjafnvægi milli hópanna og gildi fyrir
jónað kalsíum voru lægri í hópi II (p<<0,05).
Báðir hóparnir sýndu góða hæfni að meðhöndla
sýru við álagspróf.
Umræða: Sjúklingar með skerta nýrnastarf-
semi höfðu lægri kalsíumgildi í blóði. Það bendir
til að kalsíum ásamt bofferum losni í auknum
mæli úr beinum hjá þessum sjúklingum. Kalsíum
tapast sennilega með þvagi. Rannsóknir á efna-
skiptum beina hjá þessum sjúklingum standa yfir.
Þörf getur verið á alkalímeðferð við skertri nýrna-
starfsemi.
E-4. Tíðni fylgikvilla hjá hjólastóla-
bundnum, mænusköðuðum einstakling-
um
Óskar Ragnarsson*, Alma Harðardóttir**, Guð-
mundur Geirsson**
Frá *læknadeild HÍ, **þvagfæraskurðdeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur
Inngangur: Grensásdeild Sjúkrahúss Reykja-
víkur opnaði árið 1973. Frá þeim tíma hafa 48
einstaklingar mænuskaðast á íslandi og bundist
hjólastól. Ekkert reglubundið læknisfræðilegt eft-
irlit hefur verið með þessum einstaklingum eftir
að þeir útskrifast eins og tíðkast víðast hvar er-
lendis. Markmiðið með rannsókninni var að
kanna stöðu þessa hóps í dag hvað varðar tíðni
fylgikvilla eins og legusára, Iungnabólgu, blóð-
tappa, autonomous dysreflexia og svo sérstaklega
tíðni vandamála tengd þvagfærum.
Efniviður og aðferðir: Markhópur rannsóknar-
innar voru allir mænuskaðaðir einstaklingar á ís-
landi sem eru bundnir hjólastól og slösuðust eftir
1973, alls 48 einstaklingar. Af þeim tóku 35 (67%)
þátt í rannsókninni. Lagðar voru spurningar fyrir
alla þátttakendur með viðtali þar sem spurt var
um áðurnefnda fylgikvilla. Blöðrurýmd, há-
marksblöðruþrýstingur og detrusor-sphincter
dyssynergia voru metin með vatnsblöðrumælingu
og sphincter-EMG mælingu. Astand nýrna var
svo metið með viðeigandi röntgenrannsóknum.
Niðurstöður: Tæplega helmingur hópsins hafði
fengið legusár (17/35) þar af helmingur sem þurfti
sérhæfða meðferð á sjúkrahúsum (8/35). Þriðj-
ungur (11/35) sagðist fá fleiri en fimm þvagfæra-
sýkingar á ári eða vera með langvinna þvagfæra-
sýkingu. Þvagfærasýkingar með hita eru sjaldgæf-
ar. Tæplega helmingur var með þvagfærasýkingu
þegar þeir voru kallaðir inn í rannsóknina. Um
þriðjungur var með óeðlilega litla blöðrurýmd og
sama hlutfall með óeðlilega háan blöðruþrýsting.
Niðurstöður röntgenrannsókna á nýrum voru
óeðlilegar hjá sjö einstaklingum. Breyta þurfti
meðferð hjá sjö einstaklingum vegna truflaðrar
blöðrustarfsemi.
Ályktun: Fylgikvillar eru afar algengir hjá
mænusköðuðum, sérstaklega fylgikvillar tengdir