Læknablaðið - 15.04.1997, Blaðsíða 33

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
225
eftir liðspeglanir eru misjafnir og geta leitt til
innlagnar á spítala. Ogleði, almenn vanlíðan eftir
svæfingu og skurðaðgerð geta einnig verið orsök
fyrir innlögn eða seinkun á útskrift. Mikilvægt er
að fylgjast með lfðan sjúklinga eftir heimkomu.
Rannsóknin sem hér er greint frá var framkvæmd
á FSA til að kanna líðan sjúklinga eftir speglun á
hné.
Efniviður og aðferðir: Allir sjúklingar voru
svæfðir. I lok aðgerðar var sprautað 20 ml af 0,5%
búpívakaíni í liðinn. Gefið var ketórólak 30 mg í
æð í lok aðgerðar eða á vöknun. Parkódín var
gefið við verkjum og ópíöt í æð dygði það ekki.
Reynt var að halda verkjum undir 3 á VAS-skala.
Hringt var í 126 sjúklinga daginn eftir að þeir
fóru í aðgerð. Meðalaldur þeirra var 37 ára og
voru 87% í ASA-flokki 1.
Niðurstöður: Af sjúklingum reyndust 22% vera
með verki yfir 3 á VAS skala heima að kvöldi
aðgerðardags og 13% morguninn eftir, 24% voru
með ógleði að kvöldi aðgerðardags en 7% morg-
uninn eftir, 13% höfðu svefntruflanir.
Samantekt: Það er þörf fyrir að fylgjast enn
betur með þessum ferlisjúklingum heima með til-
liti til verkja og ógleði. Ýmsir þættir hafa áhrif á
verki, ógleði, svefn og líðan sjúklinga eftir ferliað-
gerðir og nauðsynlegt er að kanna það enn frekar.
E-10. Svæðisbundin utanbastsverkja-
meðferð eftir aðgerðir. Uppgjör árang-
urs 368 sjúklinga á Landspítalanum 1996
Oddur Fjalldal, Gísli Vigfússon, Þorsteinn Sv.
Stefánsson
Frá svœfingadeild Landspítalans
Inngangur: Góð verkjameðferð eftir aðgerðir
eykur andlega og líkamlega vellíðan sjúklinga,
fækkar fylgikvillum og minnkar sjúkrahúskostn-
að. Þriggja lyfja svæðisbundin utanbasts- (seg-
mental epidural) verkjameðferð hefur rutt sér til
rúms á síðustu árum og byggir á blöndu þriggja
mismunandi lyfja með lágri þéttni. Lyfjablandan
er síðan gefin í sídreypi sem næst viðeigandi
mænusvæði (-segment) og hefur þar margfeldis-
áhrif (supra-additive) á taugaleiðni, ópíöt- og
alfa-2- viðtæki í afturhorni. Parasetamól, sem
hluti þessarar meðferðar, eykur enn á áhrifin.
Árið 1996 er fyrsta heila árið sem þessari meðferð
var beitt á Landspítalanum.
Niðurstöður: Meðferðinni var beitt við stærri
kviðarhols-, brjósthols-, æða- og bæklunarað-
gerðir. Alls voru 368 sjúklingar á aldrinum eins til
90 ára meðhöndlaðir. Meðalmeðferðartími var
4,7 dagar (einn til 14). Konur voru 209, karlarl59.
í hvfld höfðu 96% sjúklinga væga eða enga verki
(VAS <3) og við hreyfingu 90%. Ástæður ófull-
kominnar meðferðar var talin röng staðsetning
leggjar (4%) eða að leggur rann út úr utanbasts-
holrúmi (6%). Hreyfihindrun (Bromage score 2)
kom fyrir hjá 5% sjúklinga með legg staðsettan á
thoracal svæði (-segmentum) og 10% á thoraco-
lumbal svæði. Ogleði kom fyrir í 22% tilfella og
kláði í 24%. í 83% tilfella var leggur fjarlægður
þar sem meðferð var lokið. í 17% voru aðrar
ástæður eins og ófullkominn árangur (4%), legg-
ur rann út (6%), roði á stungustað (2%), ósk
sjúklings, lömun í fótum, lágur blóðþrýstingur og
verkur í baki (5%). í tveimur tilfellum kom til
alvarlegra aukaverkana, klínískrar sýkingar í ut-
anbastsholrúmi og ofskammts sídreypilyfs. Báðir
sjúklingar fengu fullan bata.
Umræða: Þriggja lyfja svæðisbundin utanbasts-
verkjameðferð hefur bætt verulepa árangur fyrri
verkjameðferðar eftir aðgerðir. Árangur er svip-
aður erlendum tíðnitölum svo og tíðni og ástæður
ófullkominnar meðferðar. Hins vegar var tíðni
hreyfihindrunar, ógleði og kláða hærri en í sam-
bærilegum rannsóknum. Þriggja lyfja svæðis-
bundin utanbastsverkjameðferð er áhrifarík að-
ferð til að slá á verki eftir aðgerðir. Tíðni alvar-
legra aukaverkana er lág en þær geta reynst
lífshættulegar. Því er góð fræðsla, nákvæmt eftir-
lit, stöðugt endurmat á árangri, fylgikvillum og
meðferðarfyrirmælum forsenda hámarksárang-
urs, lágmarksáhættu og þar með bættrar þjón-
ustu.
E-ll. Dausgarnarsarpur. Sjúkratilfelli
ívar Gunnarsson, Margrét Oddsdóttir, Jónas
Magnússon
Frá handlœkningadeild Landspítalans
Karlmaður, fæddur 1959, kom þrívegis inn á
Landspítalann vegna blæðinga frá görn árið 1996.
Við komu mældist blóðrauði lágur: 61, 70 og 97.
Sjúklingur hafði einnig sögu um sortusaur (mel-
ena) fyrir tveimur árum, en engin önnur einkenni
frá kviði.
Itarlegar rannsóknir, meðal annars magaspegl-
un, ristilspeglun, blæðingarskann og Meckel-
skann, reyndust neikvæðar, en í þriðju legunni (í
september 1996) sýndi blæðingarskann að blæð-
ing væri líklega í mjógirni.
Við kviðspeglunaraðgerð sást dausgarnarsarp-
ur (Meckels diverticulum) á dæmigerðum stað, 30
cm frá mjógirnis- og ristilsmótunum (sjá mynd-
band).
Sarpurinn var skorinn burt með kviðspeglunar-
aðferðum. Myndbandið sýnir hve auðvelt er að
framkvæma aðgerðir af þessu tagi.
Ályktun: Ef til vill á að beita kviðspeglun fyrr