Læknablaðið - 15.04.1998, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
275
það ekki til lögreglu. í öðrum löndum, til dæm-
is í Bandaríkjunum, láta læknar einatt mæla et-
anól í blóði slasaðra í læknisfræðilegum til-
gangi, svo sem til að meta áhrif alkóhólsins á
meðvitund. Slíkt hefur stundum verið gert hér
á landi en ekki verið föst venja. Niðurstöður
slíkra blóðþéttnimælinga mun ekki vera hægt
að nota í lagalegum tilgangi þar eð meðhöndl-
un sýnanna uppfyllir ekki kröfur dómsvaldsins
um varðveislu. Erlendis hafa mælingar sem
þessar hins vegar verið notaðar til að gera sam-
antektarrannsóknir, sem sumar hverjar hafa
leitt í ljós, að áfengi kemur við sögu í liðlega
helmingi alvarlegra umferðarslysa (2), fleiri en
hægt er að færa sönnur á út frá venjubundnum
lögreglurannsóknum. Sambærilegar athuganir
hafa ekki farið fram hér á landi en væru vissu-
lega þarfar til að varpa ljósi á raunverulegt um-
fang vandans.
Reynsla lækna hér á landi af meðferð slas-
aðra bendir til þess, að áfengisneysla tengist oft
umferðarslysum (eins og raunar öðrum tegund-
um slysa). Læknafélag íslands hefur nú sýnt
frumkvæði í umræðu um þetta mál og er það
vel. Ef til vill má deila um ágæti einstakra ráð-
stafana, svo sem að lækka enn frekar þá lág-
marksþéttni etanóls, sem leyfilegt er að hafa í
blóði við stjórn ökutækja. í Bandaríkjunum dró
um fjórðung úr tíðni banaslysa þar sem áfengi
kom við sögu á tímabilinu 1983-1993 (3).
Þakka menn það ýmsu, þar á meðal þyngingu
refsinga vegna ölvunaraksturs, breyttu viðhorfi
lögreglu og dómstóla og síðast en ekki síst bar-
áttu samtaka almennings gegn vandanum. Hér
á landi virðist einmitt þetta vænlegast til árang-
urs, að sækja fram á sem flestum vígstöðvum
og virkja bæði yfirvöld, heilbrigðisstarfsfólk
og almenning. Mikilvægt er að við séum einnig
tilbúin að meta árangurinn með vísindalegum
hætti eins og þarf raunar að gera við slysavarn-
ir af öllu tagi.
Jón Baldursson
Slysa- og bráðamóttöku
Sjúkrahúss Reykjavíkur
HEIMILDIR
1. Rannsóknastofa í lyfjafræði: Ársskýrsla 1996. Reykjavík:
Háskóli íslands.
2. Rivara FP, Grossman DC, Cummings P. Injury Prevention.
N Engl J Med 1997; 337: 543-8.
3. Traffic Safety Facts 1995: a compilation of motor vehicle
crash data form the Fatal Accident Reporting System and
the General Estimates System. Washington, DC: National
Highway TrafFic Safety Administration, 1996. Tilvitnun
frá Rivara FP (2).