Læknablaðið - 15.04.1998, Blaðsíða 53

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
319
un á starfsemi aftansköflungs (tibialis posterior)
sinarinnar.
Fyrsta stigið er sinaslíðursbólga (tenosynovitis)
sem veldur verkjum og bólgu. Fái bólgan að herja
frítt getur hún valdið sliti á aftansköflungs sininni.
Þegar sinin hefur slitnað sígur fótboginn niður og
veldur verkjum við álag. Lokastigið er svo brengl-
un í subtalar liðum með fastri liðkreppu.
Aftansköflungs brenglun er algengust meðal
miðaldra kvenna yfir kjörþyngd. Greiningin fæst
oftast með skoðun þar sem augljóst er hvers kyns er
þegar sinin er slitin. Aður en sinin slitnar endanlega
getur segulómun verið gagnleg.
Efniviður og aðferðir: Kynnt verður sjúkratil-
felli þar sem meðhöndlað var slit á aftansköflungs
sininni hjá miðaldra konu. Sýnd verða skilmerki
fyrir klínískri greiningu. Lýst verður endurgerð
(reconstruction) á sininni og árangri meðferðar.
Einnig verða aðrir meðferðarkostir ræddir.
Meðferðin getur verið mismunandi eftir einstak-
lingum og eðli hinna sjúklegu breytinga.
Alyktanir: Slit á aftansköflungs sininni hjá full-
orðnum veldur talsvert miklum óþægindum og
verður undirstrikuð nauðsyn þess að þessi tilfelli
séu greind og meðhöndluð.
E-57. Að þræða nál með boxhanska.
Lokuð rétting á tvöföldu liðhlaupi tví-
kúlu gerviliðar
Yngvi Olafsson, Brynjólfur Mogensen
Frá bœklunarlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavík-
ur
Inngangur: Tvíkúlugerviliður í mjöðm hefur
verið notaður til meðferðar á broti á lærleggshálsi.
Liðurinn samanstendur af skafthluta með áfastri
kúlu. A þessa kúlu er síðan sett stærri kúla af sömu
stærð og lærleggshausinn sem var fjarlægður.
Þannig verður um tvíliðun að ræða á milli skálar og
kúlna. Ef liðhlaup á sér stað þar sem stærri kúlan
losnar einnig alveg frá þeirri minni þarf yfirleitt að
setja í liðinn með opinni aðgerð.
Sjúkrat ilfelli: Aldraður, mjög grannholda
maður, sem kom inn með brot á lærleggshálsi fékk
ísettan tvíkúlugervilið. Liðurinn virtist sitja mjög
vel. Sjúklingur fór úr liðnum rúmlega tveimur vik-
um eftir aðgerðina. Þegar reynt var að setja hann í
liðinn með lokaðri réttingu losnaði stærri kúlan al-
veg frá. Þar sem sjúklingurinn var mjög grannholda
var hægt að koma stærri kúlunni í augnkarlinn án
þess að opna inn á mjöðmina og setja minni kúluna
inn í þá stærri. Virtist vel hafa til tekist. Maðurinn
lést þremur mánuðum síðar af óskyldum orsökum.
Niðurstöður: Óvenjulegt tvíliðhlaup átti sér stað
á tvíkúlugervilið sem tókst að setja í liðinn með
lokaðri réttingu sem telst til undantekninga.
E-58. Eigin blóðgjöf
María Sigurðardóttir', Ragnar Jónsson2, Sveinn
Guðmundsson1, Brynjólfur Mogensen2
Frá 2bœklunarlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavík-
ur, 'svœfinga- og gjörgœsludeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur, 'Blóðbankanum
Inngangur: Eigin blóðgjöf hefur átt vaxandi
fylgi að fagna. Hún getur farið fram á þrenns kon-
ar vegu: í fyrsta lagi með söfnun og notkun á eigin
blóði í sjálfri aðgerðinni. 1 öðru lagi með því að
gefa sjúklingi það blóð sem kemur í drenslöngur
skurðsára. I þriðja lagi að sjúklingur láti taka úr sér
blóð fjórum til sex vikum fyrir áætlaða aðgerð og
fái síðan blóðið í og eftir aðgerð.
Sjúkratilfelli: Tuttugu og sjö ára kona safnaði
þremur einingum af blóði fyrir fremri og aftari
hryggskekkjuaðgerð. Eftir þriðju blóðtöku kenndi
hún þreytu og var þá frekari töku hætt. Henni
blæddi í aðgerð alls 6000 ml af blóði. Fékk þrjár
eigin einingar af blóði fyrir utan blóðsöfnun í
sjálfri aðgerðinni. Hún þurfti að auki að fá blóðgjöf
frá öðrum.
Fjörutíu og níu ára kona safnaði tveimur eining-
um af blóði fyrir gerviliðaaðgerð á hné og fékk ein-
göngu eigið blóð. Blóðgjafirnar gengu áfallalaust
fyrir sig. Báðar konurnar upplifðu eigin blóðsöfnun
og blóðgjöf sem mjög jákvætt atriði í heild-
armeðferðinni.
Alyktanir: Hjá ungum „heilbrigðum” sjúkling-
um sem þurfa að fara í aðgerð þar sem gera má ráð
fyrir blóðgjöf er full ástæða til að kanna hvort ekki
sé skynsamlegt að sjúklingar safni eigin blóði fyrir
áætlaða aðgerð sé þess kostur.
V-01. Aðgerðir við ósæðargúl á Borgar-
spítalanum 1971-1995 og á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 1996
Gunnar H. Gunnlaugsson
Frá skurðlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Inngangur: Aðgerðir við ósæðargúl eru meðal
þeirra stærstu sem gerðar eru á spítalanum og eru
sjúklingarnir flestir aldraðir. Þá hafa sprungnir gúl-
ar reynst skurðlækningadeildum hvar sem er erfiðir
viðfangs. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
tíðni þessara aðgerða á spítalanum á ofannefndu
tímabili og reyna að meta árangur með tilliti til
sjúkrahúsdvalar, dauðsfalla og annarra áfalla.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir sjúkraskrár
allra sjúklinga spítalans sem fengið höfðu greining-
una ósæðargúll. Alls fundust 83 sjúklingar með
ósæðargúl neðan nýrnaæða sem skornir höfðu verið
upp. Farið var nánar ofan í sjúkraskrár þeirra í sam-
ræmi við tilgang rannsóknarinnar.
Niðurstöður: Af 83 sjúklingum voru 20 konur
og 63 karlar. Langflestir voru á aldrinum 60-79 ára.
Aðgerðir voru strjálar framan af en hefur fjölgað