Læknablaðið - 15.04.1998, Blaðsíða 38

304
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
saltvatn í sprautu. Við mænuvökvadeyfingar hefur
notkun lofts þann kost, að vökvi sem birtist í enda
hinnar örgrönnu nálar getur ekki verið annað en
mænuvökvi. Gerð var framskyggn rannsókn til að
bera saman árangur mænuvökvadeyfinga eftir því
hvort notað var loft eða saltvatn við leit utanbasts-
rýmis.
Efniviður og aðferðir: I rannsókninni tóku þátt
306 sjúklingar á Landspítalanum. I hópi I (n=153)
var loft haft í sprautu og utanbastsrýmis leitað með
viðnámshvarfi, en í hópi II (n=153) var haft salt-
vatn í sprautunni. I báðum hópum var notuð
hefðbundin Tuohy nál og 26G Sprotte nál (blý-
antsodds) til mænudeyfingar. Skráð var með já eða
nei, hvort vökvi birtist í Sprotte nálinni og með já
eða nei hvort deyfing væri fullnægjandi.
Niðurstöður: í hópi I (loft) var deyfing ófull-
nægjandi í sjö tilvikum (4,5%). I þremur þeirra sást
vökvi. I hópi II (saltvatn) var deyfing ófullnægj-
andi í 10 tilvikum (6,5%). I fimm þeirra sást vökvi.
Ályktanir: Ekki var marktækur munur í þessari
rannsókn á árangri deyfinga eftir því hvort notað
var loft eða saltvatn til að leita utanbastsrýmis. Þar
sem lýst hefur verið í fræðiritum vissum fylgikvill-
um við notkun lofts, má álykta að saltvatn skuli
frekar notað.
E-21. Samanburður á árangri tveggja
aðferða við holhandardeyfingu
Gísli Vigfússon
Frá svœfmgadeild Landspítalans
Inngangur: Holhandardeyfingu (plexus axillaris
deyfingu) var fyrst lýst árið 1911. Hún er talin
heppileg við aðgerðir við og neðan við olnboga.
Kostir hennar felast í fáum aukaverkunum. Ókostir
eru biðtími eftir deyfingu og ófullkomin deyfing í
10-20% tilfella. Ýmsum aðferðum hefur verið lýst
við holhandardeyfingu. Fjöldi kannana hefur sýnt
fram á svipaðan árangur mismunandi aðferða. Það
sem virðist skipta mestu máli um árangur er hæfni
og æfing læknis fremur en sú aðferð sem hann beit-
ir. Á Landspítalanum voru aðeins framkvæmdar 17
aðgerðir í holhandardeyfingu á árinu 1996. Þannig
koma örfáar deyfingar í hlut hvers læknis og má
því búast við frekar lökum árangri. I þessari könn-
un er borinn saman árangur tveggja mismunandi
aðferða holhandardeyfingar á svæfingadeild Land-
spítalans.
Efniviður og aðferðir: Þrjátíu og einn sjúkling-
ur tók þátt í rannsókninni. Sjúklingum var skipt
með slembiúrtaki í tvo hópa. Sami læknir fram-
kvæmdi allar deyfingarnar. I hópi A (16 sjúklingar)
var leitað eftir taug með því að framkalla
vöðvasamdrátt með hjálp taugaáreitistækis (Orga-
non Teknika). í hópi B (15 sjúklingar) var leitað
með sérhannaðri nál eftir rafstuði (paresthesia) um
taug eða púls í slagæð. Sprautað var 40 ml af
lídókaíni 1% með aðrenalíni þegar rétt staðsetning
nálar var fundin.
Niðurstöður: Meðaltími við lögn deyfingar var
13,5 mínútur í hópi A og 15,2 mínútur í hópi B.
Ófullkomin deyfing var 25% í hópi A og 46% í
hópi B. Meðaltími frá lok deyfmgar þar til deyfing
hafði tekið var 17 mínútur í báðum hópum. Tækni
var metin auðveld í 69% tilfella í hópi A og 87% í
hópi B. I hópi A þar sem deyfing var ófullkomin
var leitað aftur eftir samdrætti og sprautað 10 ml af
staðdeyfilyfi til viðbótar. I þremur þessara tilfella
fékkst fullnaðardeyfing innan 16 mínútna. I einu
tilfelli var bætt við staðdeyfingu í sár eftir að
aðgerð var hafin. I hópi B var sprautað með sama
magni hjá fjórum sjúklingum og í hópi A. Hjá
þremur þeirra fékkst fullnaðardeyfing innan 16
mínútna. I fjórum tilfellum var valið að ljúka
aðgerð með staðdeyfingu í sár eða IVRA deyfingu
þar sem of margar taugar voru ódeyfðar eftir fyrstu
stungu. Deyfing var að meðaltali horfin á fjórum
klukkustundum í hópi A og 3,7 stundum í hópi B.
Ályktanir: Verulegur munur var á árangri hol-
handardeyfingar í þessari könnun eða 94% í hópi A
á móti 74% í hópi B. Skýringanna er að leita í fáum
holhandardeyfingum og þar með æfingarleysi. I
slfkum tilfellum kemur notkun taugaáreitistækis að
góðum notum. Það krefst lítillar þjálfunar, auðvelt
er að finna taugar í holhönd með því að framkalla
samdrátt í handarvöðvum. Einnig er mun auðveld-
ar að beita þessari tækni þegar landamerki eru óljós
svo sem við offitu, púlsleysi í slagæð eða þar sem
erfitt er að komast að holhönd.
E-22. Er hættan á eiturverkun lídókaíns
ofmetin?
Ragnar Armannsson, Jón Sigurðsson
Frá svœfmgadeild Landspítalans
Inngangur: Aukaverkanir staðdeyfilyfja tengj-
ast einkum verkun þeirra á miðtaugakerfið og
leiðslukerfi hjartans. Aukaverkanir þessar geta
verið lífshættulegar og hafa því verið skilgreindir
tilteknir hámarksskammtar, annars vegar fyrir lyfin
gefin í æð, hins vegar í vefi. Séu lyfin gefin í vefi
eru hámarksskammtar hærri ef þau eru blönduð
aðrenalíni (hægara frásog). Hámarksskammtur
lídókaíns í æð hefur verið skilgreindur 300 mg, í
vefi 400 mg (án aðrenalíns) og 500 mg (með
aðrenalíni).
Sjúkratilfelli: Af sérstökum ástæðum fékk sjúk-
lingur 1040 mg af lídókaíni með aðrenalíni. Fylgst
var ítarlega með sjúklingnum í sex klukkustundir á
gjörgæsludeild. Um það bil tveimur og fjórum tím-
um eftir deyfingu var sjúklingur metinn með tilliti
til aukaverkana lídókaíns, tekin hjartalínurit og
blóðsýni tekin til þéttnimælinga lídókaíns í sermi.