Læknablaðið

Årgang

Læknablaðið - 15.03.1999, Side 12

Læknablaðið - 15.03.1999, Side 12
204 LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 Tafla II. Algengi óþœginda (%) frá hreyfi- og stoðkerfi síðast- liðna 12 mánuði meðal kvenna (n=279) og karla (n=86) er tóku þátt í rannsókninni. Líkamssvæði Konur Karlar Háls 67 42 Herðar 77 44 Olnbogar 13 6 Úlnliðir 27 14 Efra bak 38 21 Mjóbak 68 66 Mjaðmir 26 17 Hné 30 33 Ökklar 19 16 Dofi 22 10 Við rannsóknina var notaður norrænn spurn- ingalisti (13) um óþægindi frá hreyfi- og stoð- kerfi, almenni hlutinn, en í honum er spurt um óþægindi (sársauka, verki, ónot) síðastliðna 12 mánuði og síðastliðna sjö daga frá níu líkams- svæðum. Að auki var spurt um dofa í höndum/ fingrum. Spurt var hvort óþægindin hefðu hindrað viðkomandi í að stunda dagleg störf undangengið ár. Bætt var við spurningum um lengd tjarvista frá vinnu vegna framangreindra óþæginda og hvort viðkomandi hafi leitað meðferðar vegna þeirra. Auk þessa var spurt um vinnuaðstæður, vinnuskipulag og vinnu- álag. Spurt var um starfssvið svarenda og gefnir sex valkostir (tafla I). Flokkun í starfssvið og nákvæm lýsing þeirra var gerð í samvinnu við samráðsnefnd sem í sátu fulltrúar verslunareig- enda og stéttarfélaga verslunarfólks og var lögð áhersla á að starfssviðin væru lýsandi fyrir þau störf sem unnin eru í matvöruverslunum. Til að tryggja að þátttakendur skildu spurn- ingar og ættu auðvelt með að finna réttan val- möguleika í svari var gerð forkönnun meðal 11 starfsmanna í matvöruverslun sem var lík versl- ununum í rannsókninni að því undanskildu að þar var, auk matvöru, einnig seld ýmiss konar sérvara. I kjölfar forkönnunar var bætt við einu starfssviði, tveimur efnisatriðum og gerðar tjórar breytingar varðandi uppsetningu og orð- alag. Kom hér að góðum notum þekking ofan- nefndrar samráðsnefndar á vinnuaðstæðum. Þar sem svörun karla var mjög lítil og þeir fáir var algengi óþæginda einungis athugað hjá þeim í heild og ekki gerður samanburður milli starfssviða karla (tafla 11). Leyfi Tölvunefndar var fengið til að vinna efnivið rannsóknarinnar í tölvu. Þar sem rann- sóknin var ekki gerð í tengslum við heilbrigðis- stofnun var ekki hægt að leita álits ákveðinnar vísindasiðanefndar, en Tölvunefnd aflar slíks álits ef henni sýnist þörf á. Algengi óþæginda kvenna sem unnu ein- göngu við afgreiðslukassa var borið saman við algengi óþæginda kvenna í öðrum störfum. Sérstakri athygli var beint að konum sem unnu 20 klukkustundir á viku eða lengur við af- greiðslukassa. Gerður var hlutfallslegur sam- anburður og reiknað áhættuhlutfall (odds ratio, OR) og 95% öryggismörk (confidence interval, CI). Beitt var reikniaðferðum sem taka tillit til að hóparnir eru fámennir og að einkennin eru ekki normaldreifð. Við samanburð var notuð Mantel-Haenszel jafna og var lagskipt annars vegar eftir lífaldri og hins vegar eftir starfs- aldri. Við lagskiptingu eftir aldri var konunum skipt í fjóra aldurshópa, það er 15-24 ára, 25- 34 ára, 35-44 ára og 45 ára og eldri. Við lag- skiptingu eftir starfsaldri var konunum einnig skipt í fjóra hópa, það er konur sem höfðu unn- ið í 12 mánuði eða skemur, þær sem höfðu unn- ið 13-36 mánuði, þær sem höfðu unnið í 37-60 mánuði og þær sem höfðu unnið í 60 mánuði eða lengur. Niðurstöður Af öllum konum í rannsókninni höfðu 93% fundið til einhverra óþæginda frá hreyfi- og stoðkerfi undangengið ár og voru óþægindi tíðust í herðum, mjóbaki og hálsi (tafla II). Af þeim sem höfðu haft óþægindi höfðu 39% leit- að aðstoðar í heilbrigðiskerfinu þeirra vegna. Af þeim sem höfðu verið frá vinnu vegna óþæg- indanna sögðust 26% hafa verið fjarverandi einn til sjö daga, 7% fjarverandi í 8-30 daga og 1% lengur en 30 daga. Óþægindi frá mjóbaki (18%), hálsi (10%) og herðum (10%) komu oftast í veg fyrir að konurnar gætu stundað dag- leg störf síðastliðna 12 mánuði. Konur sem unnu í kjötdeild, á lager og við afgreiðslukassa höfðu oftast óþægindi. Ekki reyndist vera marktækur munur á al- gengi óþæginda meðal kvenna sem unnu við afgreiðslukassa og kvenna í öðrum störfum þegar allur hópurinn var skoðaður að því und- anskildu að konur við afgreiðslukassa voru síð- ur með óþægindi frá mjöðmum. Óþægindi reyndust hins vegar mun tíðari frá hálsi, herðum og efri hluta baks meðal kvenna sem unnu við afgreiðslukassa 20 klukkustundir eða lengur á viku en meðal annarra kvenna í verslunum. Níu af hverjum 10 þeirra höfðu haft
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104

x

Læknablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.