Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.03.1999, Síða 17

Læknablaðið - 15.03.1999, Síða 17
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 207 aðar sérstaklega (tafla VI). Konur á lager og í kjötdeild höfðu oftar fundið til óþæginda í olnbogum og til dofa í höndum síðastliðna 12 mánuði en hinir hóparnir. Konur í kjötdeild höfðu oftar óþægindi í mjöðmum en hinir hóp- amir. Umræða Óþægindi frá hreyfi- og stoðkerfi meðal starfsmanna í matvöruverslunum voru álíka tíð og fram kom í rannsókn á úrtaki Islendinga árið 1986 (10). Nánari athugun leiddi hins vegar í ljós að algengi óþæginda var mismunandi eftir því hvaða starfssvið fólk hafði. Konur sem unnu við afgreiðslukassa, í kjöti og á lager höfðu tíðari óþægindi en þær sem unnu við ýmis verkefni, við afgreiðslu yfir búðarborð og við stjórnun. Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til að starf við afgreiðslukassa feli í sér aukna hættu á óþægindum frá hálsi, herðum og efri hluta baks ef unnið er 20 klukkustundir eða lengur á viku við afgreiðslukassa borið saman við störf sem fela í sér meiri hreyfingu og fjölbreytni. At- hyglisvert er að þær konur sem fást við ýmis búðarstörf jöfnum höndum, það er vinna til skiptis við afgreiðslukassa, á lager, í kjötdeild og við afgreiðslu yfir búðarborð hafa mun sjaldnar óþægindi frá þessum líkamssvæðum en konur sem vinna eingöngu við kassa. Sam- anburðurinn milli kvenna sem unnu 20 klukku- stundir eða lengur á viku við afgreiðslukassa og hinna sem unnu skemur en 20 klukkustundir við afgreiðslukassa bendir í sömu átt; að langur vinnudagur við afgreiðslukassa leiði til tíðari óþæginda í hálsi, herðum og efri hluta baks. I þessari rannsókn var ekki gerð mæling á líkamlegu álagi/áreiti sem starfsmenn urðu fyrir. Margar erlendar rannsóknir hafa hins vegar sýnt að starf við afgreiðslukassa ein- kennist oft af einhæfum, endurteknum hreyf- ingum, hraða og takmörkuðum möguleika á að breyta um hreyfingar og líkamsstöðu (2,5,14). Eftirlitsátak sem Vinnueftirlit ríkisins gerði á aðbúnaði, hollustuháttum og öryggi í matvöru- verslunum árin 1994-1996 sýndi að vinnuað- stæðum við afgreiðslukassa er svipað háttað hérlendis (15). Niðurstöður rannsóknarinnar eru í samræmi við niðurstöður margra erlendra rannsókna frá síðustu árum sem hafa sýnt fram á að hætta á óþægindum frá vöðvum og liðum er meiri meðal þeirra sem eru í störfum sem fela í sér einhæfar, endurtekningar hreyfingar (4-6,9) og ™TTKterol Eiginleikar: Verkunarháttur: Formóteról er öflugur sértækur í/WC' beta2-örvi sem veldur slökun ó sléttum vöðvum í berkjum. Formóteról hefur þess vegna berkjuvíkkandi áhrif hjá föVMMrlhiiiihnlíir siúk|influm með tímabundna þrengingu í öndunarvegum. W liunruriuiu Berkjuvíkkun hefst fljótt, innan 1-3 mín. eftir innúðun og verkunarlengd er að meðaltali 12 klst eftir einn skammt. Lyfjahvörf: Frásog: Innúðað formóteról frásogast hratt. Hómarksþéttni í plasma næst um 15 mín. eftir innúðun. í rannsóknum hefur komið fram að meðalmagn af formóteróli sem berst til lungna eftir innúðun með Turbuhaler-tæki er um 21-37% af mældum skammti. Heildaraðgengi (sýstemískt) fyrir það magn sem berst til lungna er um 46%. Dreifing og umbrot Plasma- próteinbinding er um 50%. Formóteról er umbrotið með beinni glúkúróníðtengingu og 0- afmetýleringu. Ensímið sem veldur 0-afmetýleringu hefur ekki verið greint. Heildar- plasmaklerans og dreifingarrúmmál hafa ekki verið ákvörðuð. Útskilnaður: Formóteról skilst að mestu leiti út sem umbrotsefni. Eftir innúðun, útskilst 6-10% af gefnum skammti í þvagi á óbreyttu formi. Um 20% af skammti gefnum í æð skilst út í þvagi á óbreyttu formi. Lokahelmingunartimi eftir innúðun er áætlaður 8 klst. Ábendingar: Einkenni um berkjuþrengingu hjá sjúklingum með astma. Oxis Turbuhaler má gefa til að lina berkju- þrengingu þegar meðferð með barksterum hefur ekki reynst árangursrík. Frábendingar: Ofnæmi fyrir formóteróli. Meðganga og brjóstagjöf: Takmörkuð reynsla er af notkun lyfsins hjá konum á meðgöngutima. I dýrarannsóknum á formóteróli hefur það valdið fylgjulosi sem og dregið úr lífslíkum nýbura og fæðingarþyngd. Þessi áhrif komu fram við talsvert hærri þéttni lyfsins en fást við klíníska notkun Oxis Turbuhaler. Þar til frekari upplýsingar liggja fyrir skal einungis nota Oxis Turbuhaler á meðgöngutíma að vel íhuguðu máli. Ekki er vitað hvort formóteról berst í brjóstamjólk kvenna. Oxis Tubuhaler skal þvi ekki gefa konum með barn á brjósti. Formóteról hefur fundist í litlu mæli I mjólk rotta. Varúð: Astma-sjúklingar, sem þurfa meðferð með beta2-örva, ættu einnig að fá hæfilega bólgueyðandi meðferð með barksterum. Sjúklingum skal ráðlagt að taka áfram bólgu- eyðandi lyf eftir að meðferð með Oxis Turbuhaler er hafin, jafnvel þó að dragi úr einkennum. Ef einkennin hverfa ekki, eða ef auka þarf skammta af beta2-örvum, bendir það til þess að sjúkdómurinn sé að versna og að endurmeta skuli astmameðferðina. Hvorki skal hefja meðferð né auka skammta við versnun sjúkdóms. Gæta skal varúðar hjá sjúklingum með skjaldvakaóhóf (thyrotoxicosis) eða alvarlega hjarta- og æðasjúkdóma eins og blóðþurrðar hjartasjúkdóma (ischemic heart diseases), hraðsláttarglöp (tachyarrhythmias) og alvarlega hjartabilun. i byrjun er mælt með tíðari blóðsykurs- mælingum hjá sykursjúkum vegna hættu á blóðsykurshækkun af völdum beta2-örva. Alvarleg kalíumþurrð getur orðið við beta2-örva meðferð. Sérstakrar varúðar skal gæta hjá sjúklingum með bráðan alvarlegan astma, þar sem sú hætta sem er til staðar getur aukist við súrefnisskort (hypoxia). Kalíumþurrð getur aukist við samtímis meðferð með xantinafleiðum, sterum og þvagræsilyfjum. Þess vegna skal fylgjast með kaliumgildum í sermi. Oxis Turbuhaler inniheldur 450 þg af mjókursykri í hverjum skammti. Þetta magn hefur venjulega ekki í för með sér hættu fyrir sjúklinga með mjólkursykuróþol. Engin gögn eru fyrirliggjandi um notkun Oxis Turbuhaler hjá börnum. Áhrif skertrar lifrar- eða nýrnastarfsemi á lyfjahvörf formóteróls og lyfjahvörf hjá öldruðum eru óþekkt. Þar sem brotthvarf formóteróls byggist aðallega á umbrotum má búast við hærri gildum hjá sjúklingum með alvarlega skorpulifur. Aukaverkanir: Algengar (>1 %): Miðtaugakerfi: Höfuðverkur. Hjarta- og æðakerfi: Hjartsláttarónot. Beinagrindarvöðvar: Skjálfti. Sjald- gæfar (0,1-1%): Miðtaugakerfi: Æsingur, eirðarleysi, svefntruflanir. Beinagrindarvöðvar: Vöðvakrampar. Hjarta- og æðakerfi: Hraðsláttur. Mjög sjaldgæfar (<0,1%): Húð: Útbrot, ofsakláði. Öndunarvegir: Berkjusamdráttur. Efnaskipti: Kalíumþurrð/-blóðkalíumhækkun. Skjálfti og hjartsláttarónot geta komið fram en eru venjulega væg og minnka við áframhaldandi notkun. Eins og við á um alla meðferð með innúðalyfjum, getur þverstæður (paradoxial) berkjusamdráttur komið fram í einstaka tilvikum. Milliverkanir: Engar sértækar rannsóknir á milliverkun hafa verið gerðar á Oxis Turbuhaler. Samtímis meðferð með öðrum adrenvirkum lyfjum getur aukið óæskileg áhrif Oxis Turbuhaler. Samtímis meðferð með xantínafleiðum, sterum eða þvagræsilyfjum geta aukið hættuna á kalíum- þurrð við notkun beta2-örva. Kaliumþurrð getur aukið hættu á hjartsláttartruflunum hjá sjúklingum á meðferð með digitalis. Kínidín, dísópýramíð, prókaínamíð, fentiazín, andhistamín (terfenadín) og þríhringlaga geðdeyfðarlyf geta lengt QT-bilið og aukið hættu á sleglahjartsláttartruflunum. Beta-blokkarar geta dregið úr eða komið í veg fyrir verkun Oxis Turbuhaler. Oxis Turbuhaler skal þess vegna ekki gefa samtímis beta-blokkurum (þ.m.L augndropar) nema brýna nauðsyn beri til. Ofskömmtun: Engin reynsla er á meðferð ofskömmtunar. Að líkindum leiðir ofskömmtun til áhrifa sem eru einkennandi fyrir beta2- örva: Skjálfti, höfuðverkur, hjartsláttarónot og hraðsláttur. Lágþrýstingur, efnaskipta- blóðsýring (metabolic acidosis), kalíumþurrð og blóðsykurshækkun geta einnig komið fyrir. Veita skal stuðningsmeðferð og meðferð gegn einkennum. Skammtastærðir handa fullorðnum: Venjulegir skammtar: 4,5-9 pg einu sinni til tvisvar á dag. Skammtinn má gefa að morgni og/eða að kvöldi. Skammt að kvöldi má gefa til þess að koma í veg fyrir að sjúklingur vakni vegna einkenna næturastma. Sumir sjúklingar geta þurft 18 pg einu sinni eða tvisvar á dag. Forðast skal stærri skammta en 18 pg. Í klínískum rannsóknum hefur verið sýnt fram á að verkunarlengd lyfsins er um 12 klsl Ávallt skal leitast við að gefa lágmarks skammt sem verkar. Skammtastærðir handa börnum: Engin gögn eru fyrirliggjandi um notkun Oxis Turbuhaler hjá börnum. Athugið: Oxis Turbuhaler er tæki sem er drifið með innöndun. Það þýðir að þegar sjúklingur andar að sér í gegnum munnstykki tækisins berst lyfið með innöndunarloftinu til loftvega. Mikilvægt er að leiðbeina sjúklingum um að anda kröftuglega og djúpt að sér í gegnum munnstykkið til þess að tryggja hámarksskammt. Þar sem litið magn af lyfinu er gefið í hverjum skammti, er mögulegt að sjúklingur finni hvorki bragð né verði á annan hátt var við lyfið við gjöf. Upplýsingar um lyfið fylgja hverri pakkningu þess. Geymsla: Lyfið skal geyma í umbúðunum vandlega lokuðum. Pakkningar og verð (október 1997): Innúðaduft 4,5 míkróg/úðaskammt 60 úðaskammtar í Turbuhaler-úðatæki - 3712 (hluti sjúklings 1.499 kr.). Innúðaduft 9 míkróg/úðaskammt 60 úðaskammtar i Turbuhaler-úðatæki - 4512 (hluti sjúklings 1.500 kr. Greiðslufyrirkomulag B. Umboðsaðili á íslandi: Pharmaco h.f.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.