Læknablaðið - 15.03.1999, Page 48

232
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
það ekki nema að litlu leyti úr vandamálinu þar
sem það er aðeins gert í þessum og öðrum sér-
stökum undantekningartilfellum.
Þrátt fyrir lagaákvæðin sem ætlað er að
vernda einstaklinga gegn því að óviðkomandi
fái um þá trúnaðarupplýsingar, eins og hér að
framan hefur verið rakið, eru ýmis vandamál
sem lögin taka ekki á en ættu í raun að gera
það. Skortur á reglum um meðferð læknis-
fræðilegra gagna getur raskað mikilvægum
hagsmunum sem ættu eðli málsins samkvæmt
að njóta lögverndar. Hvernig úr því verður bætt
er hins vegar vandasamt úrlausnarefni eins og
oft er raunin þegar lögverndun hagsmuna leiðir
til röskunar á öðrum mikilvægum hagsmunum.
IV. Sjónarmið varðandi gerð
læknisfræðilegra gagna
Við gerð læknisfræðilegra gagna verður að
gæta þess að fyrirmæli kunna að vera í lögum
sem fara verður eftir í því sambandi. Enn frem-
ur ber að fara eftir öðrum reglum sem fram
koma til dæmis í reglugerð, erindisbréfum og
þess háttar. Stundum er rétt að hafa slíkar regl-
ur til viðmiðunar við gerð læknisfræðilegra
gagna þótt þær gildi ekki samkvæmt orðanna
hljóðan um þau ef reglurnar eiga til dæmis við
um læknisvottorð eða umsagnir læknaráðs.
Reglur um dómkvadda matsmenn geta til dæm-
is átt við um sérfræðilega álitsgjafa þótt þeir
hafi ekki verið dómkvaddir sem matsmenn.
Loks verður að gæta almennra sjónarmiða sem
við geta átt í þessum efnum. Sem dæmi má
nefna þá almennu reglu að sérfræðilegar álits-
gerðir, sem ætlaðar eru til nota í dómsmálum,
verða ekki lagðar til grundvallar við úrlausn
þeirra nema þær séu skýrar og skilmerkilegar,
að fram komi í þeim hvaða atriði hafi haft áhrif
á niðurstöður og að þær séu studdar haldbærum
og fullnægjandi rökum.
1. Efni og innihald
í beiðni um sérfræðilega álitsgerð eða mats-
gerð kemur fram hvað er farið fram á. Þess
vegna þarf að athuga hvað hefur verið beðið
um og eftir hverju er verið að leita. Efni og
innihald álitsgerðar eða matsgerðar ræðst að
þessu leyti af beiðninni. Einnig verður að hafa
í huga að taka verður mið af eðli málsins við
ákvörðun á því hvað þarf að koma fram í sér-
fræðilegri álitsgerð eða matsgerð.
í matsgerð er venjulega byrjað á að greina
frá tilefninu og er þá réttast að vísa í beiðnina;
geta þess hver er matsbeiðandi, tilgreina dag-
setningar og annað sem skiptir máli, til dæmis
númer máls ef það kemur fram í beiðninni, og
hvað er beðið um að metið verði. Allar aðrar
nauðsynlegar upplýsingar þurfa einnig að koma
fram svo sem nafn, heimilisfang og kennitala
þess eða þeirra sem athugun eða rannsókn
beinist að, heiti þeirra sem unnið hafa álitsgerð
eða mat, hvaða rannsóknir hafi verið gerðar og
hvernig staðið hafi verið að þeim, hvaða gögn
hafi verið stuðst við og hvernig matsgerð hafi
að öðru leyti verið unnin.
I 5. gr. reglna um gerð og útgáfu læknisvott-
orða nr. 586/1991 segir að lækni beri að vanda
allan frágang vottorðs. Vottorð skuli dagsett og
undirritað með eigin hendi læknis. Koma skuli
fram með greinilegum hætti nafn, læknisnúm-
er, vinnustaður og sími læknis og vottorð skuli
vélritað eða skrifað með læsilegri hendi.
Yfirleitt skiptir máli að fram komi hvaðan
upplýsingar eru fengnar. I 3. gr. reglna um gerð
og útgáfu læknisvottorða segir að læknir skuli
ekki staðhæfa annað í vottorði en það sem hann
hafi sjálfur sannreynt. Geta skuli nákvæmlega
þeirra heimilda er vottorð kunni að styðjast
við. Greina skuli glögglega milli frásagnar
annarra, eigin athugunar læknis og álits hans.
I örorkumati er oft byggt á læknisvottorðum
og öðrum læknisfræðilegum gögnum sem þeg-
ar liggja fyrir enda koma þar oftast fram mikil-
vægar upplýsingar. Því er eðlilegt að gera þeim
skil í örorkumati og ber að gera það af ná-
kvæmni og vandvirkni. Ef vitnað er beint í slík
gögn og tekið upp úr þeim verður að gæta þess
að það sé nákvæmlega orðrétt og setja það inn-
an tilvitnunarmerkja. Hins vegar fer ekki vel á
að taka slfk skjöl upp í heild í örorkumati eins
og oft er gert. Þau liggja yfirleitt fyrir í málun-
um eða verða að öllu jöfnu lögð fram í þeim.
Betur fer á að gera grein fyrir því í örorkumati
hver þessi gögn eru, hvað kemur fram í þeim
og að hvaða leyti þau eru lögð til grundvallar
við örorkumatið eða hafi haft áhrif á það.
Ekki má annað koma fram í læknisfræðileg-
um gögnum en það sem er að öllu leyti satt og
rétt. Varast ber að fullyrða of mikið eða draga
of víðtækar ályktanir af því sem skoðun hefur
leitt í ljós. í 1. mgr. 11. gr. læknalaga segir að
lækni beri að sýna varkámi og nákvæmni við
útgáfu vottorða og annarra læknayfirlýsinga og
skuli hann votta það eitt er hann viti sönnur á.
Þetta er einnig tekið fram í 3. gr. reglna um
gerð og útgáfu læknisvottorða. Þar segir jafn-