Læknablaðið - 15.09.1999, Síða 14

684
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
%
80-i
Dementia units
70-
60-
50-
40-
30-
20-
10-
0--
depressants anxiolytics
Fig. 3. Psycholrophic medications.
Table I. Treatment efficacy.
Dementia ward % Residential ward %
Anxiety 71 67
Sleep disturbance 77 98
Depression 60 65
Psychotic symptoms 58 50
Behavorial disturbance 65 86
einingum og í þjónusturými (mynd 4). Á heila-
bilunareiningum voru kvíði, svefntruflanir,
þunglyndi, geðrofseinkenni og óróleiki, mjög
algeng eða í um og yfir helmingi tilvika, en al-
gengastar voru svefntruflanir 64% og óróleiki
68%. í þjónusturými voru 74% með svefntrufl-
anir, tæpur helmingur með einkenni um þung-
lyndi og 37% með kvíða. Geðrofseinkenni og
óróleiki voru hins vegar tiltölulega fátíð borið
saman við heilabilunareiningar.
Á heilabilunareiningum var árangur af með-
höndlun einkenna metinn góður í 58-77% til-
vika. Bestur árangur náðist við svefntruflunum
en lakastur við geðrofseinkennum. Án lyfjameð-
ferðar voru 15% þeirra sem voru með svefn-
truflanir og 13% þeirra sem voru órólegir.
I þjónusturými var metinn góður árangur í
50-98% tilvika. Best gekk að meðhöndla svefn-
truflanir en síst geðrofseinkenni. Engin með-
ferð var til staðar í 19% tilvika einkenna um
þunglyndi og 12,5% kvíðaeinkenna (tafla I).
Tveir einstaklingar þóttu verri af sinni meðferð
að mati hjúkrunarfræðinga. Báðir voru á með-
ferð vegna geðrofseinkenna og óróleika.
í 67% tilvika var breyting gerð innan sex
mánaða á notkun geðdeyfðarlyfja, í 22% til-
vika hafði meðferð staðið óbreytt lengur en ár.
í flokki sterkra geðlyfja, róandi lyfja og svefn-
lyfja hafði meðferð verið breytt innan sex mán-
aða í um helmingi tilvika (49%). Meðferð hafði
staðið óbreytt í meira en ár hjá 30% þeirra er
%
80-i
70-
Dementia units Residential units
■ Anxiety
□ Sleep disturbances
□ Depression
□ Psychotic symptoms
□ Behavioral disturbances
Fig. 4. Psychiatric symptoms.
voru á róandi og svefnlyfjum og 24% þeirra
sem voru á sterkum geðlyfjum. I flokki geð-
deyfðarlyfja var meðferð breytt í 67% tilvika
innan sex mánaða (mynd 5).
Það voru 46 fyrimæli um notkun geðdeyfð-
arlyfja. Á nýrri gerðum þeirra voru 22, eða um
helmingur. Flestir voru á lágum skömmtum,
einungis sex á 50 mg eða meira af þríhringlaga
tegundum. Ellefu einstaklingar voru á lyfjum
með ríkuleg andkólínerg og róandi áhrif, eins
og amitriptýlín, doxepín. trímípramín, klómí-
pramín (tafla II).
Fyrirmæli um notkun sterkra geðlyfja voru
51. Einungis þrír reyndust vera á meðalstórum
skömmtum, allir aðrir á lágum (tafla II).
I flokki róandi og svefnlyfja voru 110 fyrir-
mæli. Benzódíazepínsambönd voru langal-
gengust eða 93, þar af voru 45 með helmingun-
artíma undir 10 tímum og 46 um eða yfir 20
tímum. Af þeim 46 sem voru á lyfjum með
langan helmingunartíma voru fimm á stórum
skömmtum. Aðeins tveir voru á lyfjum með
helmingunartíma á milli 10 og 20 stundir. Átta
einstaklingar voru á nýrri svefn- og róandi
lyfjum með hagstæðan helmingunartíma (tafla
II).