Læknablaðið - 15.09.1999, Qupperneq 80

738
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Mynd 1. Hlutfall rannsóknarfjármagns frá akademískum há-
skólastofnunum í Bandaríkjunum á landsvísu (1).
Mynd 2. Hlutfall fjármagns (billjónir $) varið til lœknisfrœði-
legra rannsókna og þróunarvinnu í Bandaríkjunum (1).
andi. Læknar á akademískum
háskólastofnunum víðast hvar
í heiminum í dag eru hins veg-
ar ekki í stakk búnir til þess að
sinna þessu síðarnefna hlut-
verki. Hér er um fjárfrekar
lyfja- og líftæknirannsóknir að
ræða sem oft þurfa dýran og
flókinn tækjabúnað sem ekki
er á færi annarra en lyfja-og
líftæknifyrirtækjanna sjálfra
að eiga og reka.
Fjárskortur
háskólastofnana
Háskólastofnanir hafa tak-
markað fjármagn til rann-
sókna auk þess sem mikilli
vinnu er iðulega varið bæði af
einstaka vísindamönnum og
hópum innan akademíunnar
til að útvega fjármagn á sam-
keppnisgrundvelli til vísinda-
rannsókna. Háskólasamfélag
okkar tíma er því ekki tilbúið
til að nýta þá nýtilkomnu
þekkingu sem það skapar til
þróunar á nýjum meðferðar-
möguleikum nema að litlu
leyti. Lyfja- og líftæknifyrir-
tæki eru nauðsynlegur hlekk-
ur í að þróa þekkinguna áfram
þannig að hún geti nýst sjúk-
lingum. Þegar þekkingin er
komin á það stig að lyfjaiðn-
aðurinn tekur við og (áhættu-)
fjárfestir í þróun nýrra lyfja
og nýrra meðferðarmöguleika
fyrir sjúklinga er hann áfram
um margt háður læknadeild-
um háskólanna. Má þar nefna
hugmyndir um rannsóknar-
áherslur og uppfinningar, auk
hönnunar einkaleyfa, sérleyfa
og framleiðsluleyfa á nýjum
lyfjum og öðrum afurðum. Því
er mikilvægt að háskólasam-
félagið efli sem mest stöðu
sína í rannsóknum og verði
áfram lykillinn að árangri
lyfja- og líftæknifyrirtækja.
Líftæknifyrirtæki búa yfir
mikilli og sérhæfðri tækni-
þekkingu sem nýtist best í ná-
inni samvinnu við háskólana
við að búa til nýja þekkingu
og við lyfjaiðnaðinn til þróun-
ar á nýrri meðferð. Gífurlegar
framfarir hafa átt sér stað á
síðustu 10-15 árum í líftækni-
iðnaði í þróun nýrra aðferða og
tækninýjunga. Þær hafa opnað
nýjar leiðir til rannsókna, auk-
ið afköst og nákvæmni í rann-
sóknun og skapað tækifæri á
auknu samstarfi við lækna og
háskólastofnanir. Einnig nýt-
ast afurðir þessara tækninýj-
unga og þróunarvinnu beint við
rannsóknir og meðferð sjúk-
linga þar sem ný tæki koma á
markað og eru notuð við grein-
ingu sjúkdóma. Má hér til
dæmis nefna skjótvirka grein-
ingu sýkinga með PCR sem
leiðir til sértækrar meðferðar.
Samvinna háskólastofnana
og iðnaðar hefur vaxið hratt á
síðastliðnum áratug. A Vestur-
löndum hefur víðast hvar gætt
vaxandi skilnings og jákvæðs
viðhorfs bæði meðal lækna og
almennings á mikilvægi þessa
samstarfs og þeim tilgangi að
búa til nýja þekkingu og bæta
þannig meðferð sjúkdóma.
Það er því alvarleg sú þróun
sem átt hefur sér stað í
Bandaríkjunum og sumum
nágrannalöndum okkar á síð-
astliðnum áratugum þar sem
ýmis tryggingafélög auka sí-
fellt kröfur til akademískra há-
skólaspítala til lækkunar verðs
á þjónustu og hafa þannig
dregið mjög úr greiðslum til
háskólanna. Þetta hefur leitt til
þess að akademískir læknar
sem stunda vísindastörf þurfa
að verja meiri tíma til
klínískrar vinnu til að vega upp