Læknablaðið - 15.10.1999, Blaðsíða 16

780
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Table I. Participants by age and sex (M-males; F-females).
Age (yrs) Randomized persons by age and sex Examined persons by age and sex
M F M+F M (%) F(%) M+F (%)
50-54 150 156 306 94 (63) 118(76) 212(69)
55-59 112 109 221 73 (65) 77 (71) 150(68)
60-64 109 138 247 71(65) 111 (80) 182(74)
65-69 111 145 256 73 (66) 99 (68) 172 (67)
70-74 105 104 209 71 (68) 70 (67) 141 (67)
75-79 76 102 178 45 (59) 65 (64) 110(62)
80+ 68 150 218 34 (50) 44 (29) 78 (36)
Total 731 904 1635 461 (63) 584(65) 1045(64)
skýjun í berki, kjarna eða við afturhýði og var
því flokkað eftir staðsetningu. Einnig var metið
á hve háu stigi sjúkdómurinn var. Slíkar upp-
lýsingar eru nauðsynlegar til frekari skilnings á
sjúkdómsferlinu og til framtíðarskipulagningar
heilbrigðisþjónustu.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var framkvæmd á augndeild
Landakotsspítala í ágúst-október árið 1996 í
samvinnu við augndeild Kanasawa háskólans í
Japan. Að fengnu leyfi Tölvunefndar og Siða-
nefndar voru 1700 Reykvíkingar, 50 ára og
eldri, valdir með slembiúrtaki úr þjóðskrá og
þeim boðið að taka þátt í yfirgripsmikilli augn-
rannsókn. Sama hlutfall var valið (6,4%) fyrir
alla árganga og bæði kyn (tafla I). í aldurs-
hópnum 50-79 ára voru 1460 einstaklingar
valdir með slembiúrtaki, en af þeim tókst okkur
ekki að ná sambandi við 190 og að auki voru 43
einstaklingar sem ekki uppfylltu skilyrði rann-
sóknarinnar. Þá eru eftir 1227 einstaklingar 50-
79 ára sem okkur tókst bæði að ná sambandi
við og uppfylltu skilyrði rannsóknarinnar, en
967 þeirra mættu til skoðunar eða 78,8%.
Slembiúrtakið náði til 240 einstaklinga 80 ára
og eldri en ekki tókst að ná sambandi við 66
þeirra og 22 uppfylltu ekki skilmerki rannsókn-
arinnar. Af þeim 152 sem eftir voru mættu 78
til rannsóknar eða 51,3%. Alls mættu því 1045
manns til skoðunar, 461 karl og 584 konur, og
með tilliti til skýjunar var hægt að skoða 1042
hægri augu og 1038 vinstri augu.
Sendir voru út spurningalistar með 26 spurn-
ingum ásamt bréfi, þar sem rannsóknin var út-
skýrð og gerð grein fyrir því að innan tveggja
vikna yrði hringt í viðkomandi til að athuga
vilja hans til þátttöku. A sama tíma yrði óskað
svara við spurningum í spurningalista, en allt
sem viðkomandi treysti sér ekki að fylla út yrði
hann aðstoðaður við þegar hann kæmi til skoð-
unar. Reynt var að hringja í tilvonandi þátttak-
endur allt að þrisvar sinnum á dag í þrjá daga,
bæði á vinnutíma og utan. Gerð var augnrann-
sókn, þar sem meðal annars var gerð raufsmá-
sjárskoðun á augasteinum eftir útvíkkun ljós-
opa af tveimur reyndum augnlæknum (HS,
VJ), sem flokkuðu báðir hvern einstakling og
komust að sameiginlegri niðurstöðu og notuðu
við það nýtt kerfi Alþjóðaheilbrigðisstofnunar-
innar (Kanazawa, 1995).
Metið var hvort um ský var að ræða í berki,
kjarna eða afturhýði eingöngu eða hvort um
samsettar skýmyndanir væri að ræða. Þessum
þremur tegundum skýja var síðan skipt í þrjú
stig eftir því hve miklar breytingarnar voru
(mynd 1). Þannig skiptist ský í berki í; stig 1
þar sem minna en 20% fremri eða aftari hluta
barkar voru skýjuð, stig 2 þar sem 20-60%
voru skýjuð og stig 3 þar sem 61-100% barkar
voru skýjuð. Ský í kjarna skiptist í; stig 1 þar
sem útlínur fósturkjarna voru þéttari en eðlilegt
telst en samt sást vel bil milli innri og ytri fóst-
urkjarna ásamt miðbili milli fremri og aftari
fósturkjarna; stig 2 en þar var aukinn þéttleiki
og gulleit litun á fósturkjarna og bilið milli
fremri og aftari kjama sást aðeins ógreinilega
auk þess sem vart eða ekki var mögulegt að sjá
bilið milli innri og ytri fósturkjarna. A stigi 3
var komin aukin þéttni í fullorðinskjarna þó
stundum megi sjá mun milli hans og fóstur-
kjarna, en miðbil er ekki lengur sjáanlegt. Aft-
urhýðisskýjum var skipt í; stig 1 þar sem
þvermál skýsins var minna en 1 mm, stig 2 þar
sem þvermálið var 1,0-2,0 mm og stig 3 þar
sem þvermál skýsins var meira en 2 mm. Staðl-
aðar myndir voru notaðar við flokkun. Töl-
fræðivinnsla var gerð á SPSS forrit fyrir PC-
tölvu. Marktækni var reiknuð með Mantel
Haenzel-prófi og lógistískri aðhvarfsgreiningu.
Niðurstöður
í heildarúrtakinu höfðu 72,8% karla skýjaða
augasteina á hægra auga eða höfðu látið fjar-