Læknablaðið - 15.10.1999, Blaðsíða 66

822
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
svo í maí 1956 að sameiginleg
nefnd læknafélaganna um
byggingu Domus Medica var
skipuð. Byggingarsaga Dom-
us Medica verður ekki rakin
hér enda er hún jafnmikið
tengd sögu LÍ og LR. Þó verð-
ur hún ekki afgreidd án þess
að minnast þess félaga í LR
sem átti, að öðrum ólöstuðum,
stærstan þátt í að byggingin
varð til, en það var Bjarni
Bjarnason.
Því má velta fyrir sér hvers
vegna hugmyndin um Domus
Medica sem athvarf og stolt
læknastéttarinnar varð ekki að
veruleika. Læknastéttina virð-
ist alltaf hafa skort þann stór-
hug sem þarf til að hrinda
stórvirkjum í framkvæmd.
Hugsanlega endurspeglast
þetta í kjarabaráttunni. Upp-
haflega var það hugsjón
Bjarna Bjarnasonar að lækna-
félögin keyptu Nesstofu á Sel-
tjarnarnesi, vegna tengsla
staðarins við íslenska lækn-
ingasögu og byggðu þar
læknahús í líkingu við það
sem tíðkast í öðrum menning-
arlöndum. Nú bendir ýmislegt
til að upphaflegur draumur
eldhugans Bjarna Bjarnasonar
eigi eftir að rætast. Nú er rætt
um það í alvöru að læknar
flytji aðsetur sitt af háaloftinu
í Kópavoginum út á Nesstofu-
túnið á Seltjarnarnesi og að
þar verði framtíðarathvarf
læknasamtakanna ásamt
læknaminjasafni Islands en
það var draumur annars eld-
huga stéttarinnar, prófessors
Jóns Steffensen.
Samkvæmislíf
I fundargerð frá 10. janúar
1921 er þess getið í fyrsta sinn
að læknar hafi snætt saman.
Ekki er getið um stað né stund
en líklegt má telja að það hafi
verið á Hótel íslandi. Á fundi
13. febrúar 1922 er svo sam-
þykkt að konur skuli hafðar
með í samkvæmum lækna.
Fyrstu formlegrar árshátíð-
ar LR er getið í fundargerð í
apríl 1928 og var sú hátíð
haldin hjá Theódóru Sveins-
dóttir Kirkjutorgi 23. Á þess-
ari árshátíð var fyrsta árshá-
tíðarljóð prófessors Guð-
mundar Thoroddsen sungið.
Síðan hafa árshátíðir LR verið
aðalsamkvæmi lækna. Fram-
an af misreglulega enda var
kvartað undan því á fundi
1947, að of lítið væri dansað á
vegum félagsins. Árið 1948 er
svo skipuð föst skemmti-
nefnd. Síðan hafa árshátíðir
verið haldnar árlega. Þær hafa
að jafnaði verið allvel sóttar
en þó hefur brugðið þar út af.
Um þessa samkomu sköpuð-
ust snemma ákveðnar hefðir.
Flestar árshátíðir voru haldnar
á Hótel Borg eða þar til félag-
ið sprengdi þann stað utan af
sér.
Læknasamtökin hafa ávallt
átt sér hirðskáld sem samið
hafa árshátíðarljóð undir
þekktum lögum. Ljóðin hafa
verið frumflutt á árshátíðum
en sjaldan verið færð til bókar
og því glatast. Flest árshátíð-
arljóð mun prófessor Guð-
mundur Thoroddsen hafa ort
og þau má finna í bókinni
Lœknaljóð. Önnur hirðskáld
voru þeir Halldór Gunnlaugs-
son, Ólafur Tryggvason og á
síðustu árum hefur Páll Ás-
mundsson verið drjúgur við
að leggja til ljóðrænt efni á
árshátíðum. Þá hefur það
lengst af verið siður að minn-
ast Þórðar almala sem seldi
læknum skrokk sinn fyrir
brennivín en þegar læknar
hugðust sækja skrokkinn, því
frést hafði af dauða Þórðar,
hittu þeir Þórð sprelllifandi og
alls ófúsan þess að láta kryfja
sig. Um það ortu þeir Hannes
Hafstein og Sigfús Blöndal
kvæði það um Þórð sem enn
er sungið á samkomum lækna
þó tilefnið sé ef til vill ekki
öllum ljóst lengur. Kvæðið
krefst forsöngvara og lengst
af var prófesor Guðmundur
Thoroddsen sjálfsagður en sá
sem síðan hefur gegnt for-
söngvarahlutverkinu oftast
mun vera Páll Gíslason.
Ekki er margt annað að
finna í fundargerðum LR unr
félagslíf innan læknastéttar-
innar, enda mun það ekki hafa
verið mikið nema í lokuðum
hópum. Þó er þess getið að ár-
ið 1967 var reynt að hafa op-
inn bar í Domus Medica á síð-
degi á laugardögum, svo
læknar gætu hist og rætt málin
yfir glasi, en sú starfsemi
lognaðist út af og var kennt
um andstöðu eiginkvenna
lækna. Þá er þess hvergi getið
að á árabilinu 1968-1971
starfaði læknakvennafélag
með miklum blóma.
Stiklað á stóru
I þessum kafla er ætlun höf-
undar að stikla á ýmsum mál-
um, sem ekki koma stóru
málaflokkunum beinlínis við
en hafa borist inn á borð LR í
áranna rás. Ætlunin er að
varpa Ijósi á viðhorf lækna til
ýmissa dægurmála og skoða
hvort og hvernig þau hafa
breyst gegnum tíðina.
A fundi í maí 1920 er því til
dæmis mótmælt að læknar
þurfi að sækja um leyfi til lög-
reglustjóra til að gefa út
áfengisrecept. í mars 1921 er
samþykkt að vara við ístöku
úr Reykjavíkurtjörn vegna
sýkingarhættu. Á fundi í des-
ember 1922 flytur þáverandi
yfirlæknir Kleppsspítalans er-
indi um vatnslækningar og
svelti til að auka vilja geð-