Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1998, Síða 26

26
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 36
framt var dreifingin meira teygð til hægri í hópi 70
ára, væntanlega vegna aukins fjölda í þeim hópi
með „hækkað“ kalkhormón. Ef notuð voru viðmið-
unargildi miðaldra kvennahópsins (meðalgildi +2
staðalfrávik = 70 ng/L) þá voru 21 af 210 sjötugra
kvenna með „hækkað" kalkhormón.
Af þeim hópi voru fimm jafnframt með hækkað
kalk í blóði (>2,55 mmól/L) og flokkast því undir
primeran hyperparathyroidismus. Aðrar fimm voru
með hækkað kalkhormón en kalk í blóði í neðra
kanti (<2,25 mmól/L) og/eða 25-OH vítamín D í
neðra kanti (<30 nm/L) og gætu því flokkast undir
secunder hyperparathyroidismus. Aðrar 11 konur
voru með hækkað kalkhormón en eðlilegt kalk og
25-OH vítamín D í blóði. Af þessum 11 höfðu
fimm aukinn þvagútskilnað á kollagen niðurbrots-
efnum.
Alyktanir: Hækkað kalkhormón virðist algengt
meðal 70 ára kvenna (um 10%). Osteomark mæling
í morgunþvagi kann að vera gagnleg auk mælinga
á kalki og 25-OH vítamín D í blóði til aðgreining-
ar á óeðlilegum beinabúskap í þessum hópi (Nor-
mocalcemic hyperparathyroidismus).
E-6. Fullorðið fólk með skort á vaxtar-
hormóni. Arangur vaxtarhormónmeð-
ferðar
Árni V. Þórsson*,**, Gunnar Sigurðsson**,***
Frá *barnadeild og **lyflœkningadeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur, ***lœknadeild HÍ
Inngangur: Vaxtarhormón hefur um langt árabil
verið notað með góðum árangri til að meðhöndla
börn með vaxtarhormónskort. Þegar vexti líkur er
vaxtarhormónmeðferð að jafnaði hætt. Rannsóknir
benda til að skortur á vaxtarhormóni síðar á ævinni
geti valdið ýmsum einkennum, sem í vissum tilfell-
um getur skert mjög lífsgæði og heilsu fólks. Marg-
ar rannsóknir framkvæmdar á síðasta áratugi hafa
sýnt að meðferð með vaxtarhormóni getur bætt líð-
an og heilsu að minnsta kosti sumra einstaklinga
með vaxtarhormónskort. Hér eru kynntar niður-
stöður tveggja ára vaxtarhormónmeðferðar hjá fs-
lendingum með vaxtarhormónskorl.
Efniviður og aðferðir: Áður en meðferð hófst
voru allir sjúklingar rannsakaðir ítarlega og vaxtar-
hormónskortur var endurstaðfestur. Aðalmarkmið
rannsóknarinnar er að finna hvort svörun fæst við
smáum skammti af vaxtarhormóni, (Genotropin®
0,1 mg á kg á viku) gefið daglega með sprautu und-
ir húð. Rannsóknin mun standa í þrjú ár og
skammtar vaxtarhormóns eru aðlagaðir svörun.
Svörun við vaxtarhormónmeðferð var metin með
eftirfarandi prófum: IGF I, IGFBP 3, mældur var
gripstyrkur, líkamssamsetning, einkum magn fitu-
vefs (Dual Energy X-ray Absorbtionsmetry, DXA ).
Beinþéttni var mæld í hrygg, framhandlegg og
lendarlið. Hópurinn svaraði stöðluðum spurninga-
lista varðandi lífsgæði, fyrir meðferð og endurtek-
ið meðan á meðferð stóð.
Niðurstöður: Meðferð var hafin á 23 einstak-
lingum, 15 körium og átta konum, en sex sjúkling-
ar hafa hætt á meðferð. Fimmtán hafa lokið með-
ferð í 12 mánuði, 10 í 18 mánuði og fimm í 24
mánuði. Meðalaldur var 34,3 ár (18-69). Níu sjúk-
lingar höfðu fengið vaxtarhormónmeðferð á barns-
aldri vegna vaxtarhormónskorts, en 14 hafa orðið
fyrir skaða á heiladingulsstarfsemi á fullorðinsár-
um. Að ineðaltali varð meira en þreföld hækkun á
IGF I. Gripstyrkur jókst um 9,8% eftir 12 mánuði
og um 14,7% eftir 18 mánaða meðferð. Fitupró-
senta lækkaði að meðaltali um 17% eftir 18 mánaða
meðferð. Lífsgæðaskor hækkaði að meðaltali um
29%. Af 18 sjúklingum teljast 11 hafa fengið urn-
talsverðan bata bæði samkvæmt viðtölum og sam-
kvæmt lífsgæðaskori. Af þessum 11 eru sex enn á
lágmarksskammti.
Aðeins tveir sjúklingar hafa fengið tímabundnar
aukaverkanir, sem voru bjúgsöfnun, skrokk- og
höfuðverkir.
Ályktanir: Svörun við meðferðinni er mjög mis-
munandi milli einstaklinga, bæði hvað varðar
breytingar á fitu / vöðvamassa og almenna líðan.
Sláandi er aukin vellíðan þeirra sem svöruðu með-
ferð. Aukaverkanir voru fáar, sennilega vegna lágra
skammta. Mikilvægt er að vel sé staðið að grein-
ingu vaxtarhormónskorts og ekki sfður að sjúkling-
arnir séu undir stöðugu eftirliti, þannig að unnt sé
að meta einkenni, svörun og meðferðarheldni.
E-7. Hröð „sveifla“ of - til vanstarfsemi
skjaldkirtils við „undirleik“ inögulegrar
nýrilbarkarbilunar
Sigurður Þ. Guðmundsson*, Rafn Benediktsson**
Frá *lyflœkningadeild Landspítalans, **Western
General Hospital Edinborg
Heilsugæslulæknir vísaði 32 ára manni til mats
vegna torskilins ferils skjaldkirtilstruflunar, í maí
1997.
Saga: Sjúklingur var kvæntur fjögurra barna fað-
ir. Almennt hraustur þar til í janúarmánuði 1997 að
yfir hann helltist megn slappleiki, lystarleysi og
höfuðverkjargirni, samskonar þeirri er hrjáði í
bernsku. Hægðir urðu lausar og héldust. Ekkert lát
varð á einkennum en hann hélt sér til vinnu með
harmkvælum.
Þann 17. febrúar voru gerðar rannsóknir sem
sýndu eðlilegan blóðhag, ómarkverðar niðurstöður
veirumótefna, en T4 mældist 174 og TSH 0,04. I-
131 athugun í byrjun marsmánaðar sýndi nær enga
joðupptöku. Þann 24. mars og 16. apríl mældist