Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1929, Qupperneq 10

200
Frá öðrum löndum.
[Stafnir
bjóða þeim til ráðstefnu, einkum
Frökkum ítölum og Japönum. Fleiri
þykir víst ekki þörf að kveðja til
þessara mála, og yfirleitt er á þessu
öllu fornlegur togstreitu- og hnefa-
réttarblær, þótt um afvopnun sé,
— á yfirborðinu.
Dauði Stresemanns.
Gustav Stresemann, utanríkirráð-
herra, lézt snögglega 3. okt. síðastl.
Hafði verið mjög heilsutæpur um
langan tíma, en orðið að leggja
mjög mikið á sig jafnan. Hann var
ekki nema rúmlega fimmtugur að
aldri og féll í miðri orustunni.
Stresemann hafði verið alllengi
á þingi, en kom fram í fremstu
röð, þegar hag Þýzkalands var
verst komið, árið 1923. Þýzkaland
var þá tætt sundur af verkföllum,
uppreisnum og allskonar byltingum.
Myntin var fallin niður úr öllu valdi.
Morð og rán voru daglegt brauð.
Öllu var stolið, sem hendur festi
á. Neyðin og eymdin hefir víst
sjaldan leikið öndvegisþjóð jafn
sárt. Það sýnir bezt, hvilíkur kjarni
var í þjóðinni, að hún skyldi ekki
varpa sér í fang einhverra öfga.
Margir af fremstu mönnum Þjóð-
verja voru þá myrtir, hver eftir
annan, svo sem Erzberger og Rat-
henau. Tilraunir voru gerðar til að
myrða Scheidemann og Harden o.
fl. Hver stjórnin eftir aðra var
mynduð, en þær féllu jafnharðan.
Þá kom Stresemann. Hann mynd-
aði stjórn, er sett var saman af öll-
um þeim flokkum, sem halda vildu
Þýzkalandi í hóp vestrænna menn-
ingarþjóða, því að þá var mikill
hópur manna, sem vildi flana út í
einhver ósköp. Trylltir þjóðernis-
sinnar vildu brjóta Versalafriðinn
og berjast til síðasta blóðdropa.
Aðrir, jafntrylltir, vildu varpa sér í
fang bolsjevismans og gera banda-
lag við Rússland gegn Vestur-Ev-
rópuþjóðunum. — Stresemann safn-
aði undir fána sinn öllum, sem
standa vildu gegn þessum öfga-
stefnum, hvort sem þeir voru verka-
menn eða burgeisar, heitir eða
kaldir, íhaldsmenn eða framsóknar.
Ög hann réði stefnunni úr þvi. Eng-
inn samtíðamaður er talinn hafa
unnið öllu meira þrekvirki en Strese-
mann, því að örðugleikarnir voru
bæði margir og miklir. Hann tók
þegar upp þá stefnu, að kannast
frjálsmannlega við það, að Þýzka-
land hafi átt sök á ófriðnum eins
og aðrir, og að Þjóðverjar hafi tap-
að og verði því að greiða skaða-
bætur. Hann ávann lotningu allra,
sem hann átti samninga við, fyrir
stilling, prúðmensku og vitsmuni.
Hann ,kom Frökkum úr Ruhr-hérað-
inu. Hann gerði mögulegt að koma