Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1929, Blaðsíða 50

240
Friðarmálm.
[Stefnir
um út yfir heiminn. Svo kom
Haagþingið fræga, þessi »árroði
nýs dags«. Herguðinn var sung-
inn í bann og allir voru hrifnir.
Byltingar í Rússlandi og Þýzka-
landi hafa nú opnað aðganginn að
leyniskjölum þeirra þjóða, og eitt-
hvað svipað mun finnast víðar.
Þessi skjöl hafa svift tjöldunum
til hliðar og sýnt, hvað fram fór
að baki þeirra í þessu friðarskrafi.
FriðartiIIagan var fædd í sjálfu
hermálaráðuneytinu rússneska. —
Kúrópatkin, yfirhershöfðingi Rússa,
var búinn að koma auga á víg-
búnað Þjóðverja og vissi, að Aust-
urríkismenn áttu að koma á eftir.
Hann sá enga leið til þess, að
Rússar gæti komið sér upp neinu,
er jafnast gæti við þessa vígvél.
En að reyna þá heldur að fá allar
þjóðir til þess, að draga úr vopna-
búnaði ? Hugmyndin var svo
»hugðnæm«, að það gat ekki ver-
ið auðvelt, að berjast á móti henni.
Rússar höfðu mannfjöldann, ef til
handalögmáls kæmi, og þeim var
því um að gera, að fá dregið úr
vígbúnaðinum.
Þegar boðskapurinn barst til Ber-
línar ætlaði keisarinn alveg að rifna
af bræði. Hann skrifaði á skjölin
allskonar formælingar og háðsglós-
ur. Zarinn hafði náttúrlega gert
þetta til þess að egna sósíalistana
og friðarpostulana gegn herráðinu
og keisaranum. Þegar hann las til-
kynning um það, að í Bandaríkj-
unum væri beðið í öllum kirkjum
fyrir friðartillögunni, skrifaði hann:
»Quð fyrirgefi þessum Faríseum
alla hræsnina«. Var það ekki von,
þegar maðurinn var nýbúinn að
lesa um Kúbustríðið og alt það.
En svo kom það upp úr kafinu,
að hann kunni dável að hræsna
sjálfur. Hann settist niður og skrif-
aði »elsku Nfcky« sínum fagurt
einkabréf, þar sem hann lýsti því,
hvernig það kæmi enn í ljós, »hve
göfugar og hugsjónaríkar hvatir
stjórnaði honum«. Erfiðleikar myndi
reynast á þessu, »en enginn efast
um þá fölskvalausu ást á mönn-
unum, sem fyllir hjartayðar«. »AII-
ur heimurinn mun elska yður og
það að verðleikum«. »Eg mun gera
alt, sem í mínu valdi stendur, til
þess að styðja þetta mál«. Þegar
hann hafði .sent þetta bréf, fór
hann svo að leggja ráðin á um
það, hvernig bezt myndi að koma
þessu fyrir kattarnef.
Skyldi enginn hafa verið svo
óguðlegur að brosa, þegar Kellogg-
sáttmálinn var undirritaður? Þarna
var Stresemann, gamall þjóðernis-
sinni og innlimunarmaður. Þarna