Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1929, Blaðsíða 58

248
Friðarmálin.
[Stefnir
október 1928 var myndaður fjár-
magns- hringur í Briissel með því
markmiði, að veita lán til samgöngu-
tækja og iðnaðar. Þessi hringur er
alveg alþjóðlegur. Meðal þeirra þjóða
sem leggja í þetta púkk eru: Banda-
ríkin, England, Belgía, Þýzkaland,
Holland, Frakkland, Sviss og Spánn.
Bankar um allan heim eru í þess-
um samtökum. — Nú væri gaman
að vita hvernig þeir stjórnmálamenn
ætla að fara að, sem hafa heimtað,
að hver eyrir, sem lánaður sé út
úr landinu, njóti verndar stjórnar-
innar. Hvert á að senda herskipin
ef eitthvað tapast? Hvernig á að
greina dollar frá franka eða pundi
eða marki? Það er meira að segja
svo komið að þessir dollara- punds-
franka- m'arks- krónu- líru- belga-
peseta- zloty- fððurlandsvinir geta
lent í vandræðum með það, hvoru-
meginn þeir eigi að vera, þegar til
deilu kemur, eða hverjir eiginlega
eigi að deila. Alþjóðafjármagnið vef-
ur alt í eina órjúfandi heild.
Skýrslur sýna alltaf betur og bet-
ur, hvíiík feikn af erlendu fjármagni
er starfandi svo að segja í hverju
landi. Hver þjóð hefir mikilla hags-
muna að gæta hjá öðrum þjóðum.
Það er orðið langt frá því, að mynt
landanna hvíli jafnan á innlendum
gullforða. Þær eiga sér fullt svo
margar stoð í erlendum lánum eða
lánsfrausti. Morgan-bankarnir í
Ameríku gera eins mikið að því að
halda kyrru gengi margra mynta í
Evrópu eins og gullið í hvelfingum
heimabankanna.
Og þá er loks að minnast á
það geysi-víðtæka endurtrygginga-
kerfi, sem hefir verið að myndast
á síðari tímum. Er þar ekki aðeins
um að ræða samningsbundnar endur-
tryggingar, heldur engu síður hitt,
hve mikið fjármálamenn gera að
því, að koma fé sinu fyrir á ýmsum
stöðum og með ýmsu móti. Þeir
vilja ekki geyma öll egg sín í einni
skjólu, Eitt dæmi má nefna. Þjóð-
verjar hafa keypt geysilega mikið
af skuldabréfum upp á þýzk ríkis-
lán, sem boðin hafa verið út í Ame-
ríku. Hvers vegna fara þeir þessa
krókaleið og borga umboðslaun til
Ameríku, alveg að óþörfu, í stað
þess að bjóða lánin út heima? Að-
eins til þess að fá Ameríska doll-
arinn inn í málið. Þeir vita sem er,
að þess verður alltaf krafist, að
vextir verði greiddir af dollaralán-
um á undan hernaðarskaðabótunum,
ef erfitt skyldi reynast að greiða
hvorttveggja.
Hvort miðar nú þessi þensla fjár-
magnsins um allar jarðir frekar til
þess að auka eða draga úr ófriðar-
hættunni? Menn geta svarað þessu
mismunandi. Fjármagnið getur líka