Sagnir - 01.10.1983, Blaðsíða 45

Eftir Sighvat hefur varðveist meira og
persónulegra söguefni en önnur íslensk
skáld fyrir ritöld. Ólafur kóngur neitaði
upphaflega að hlýða kvæðum hans af því að
skáldamálið var njörfað goðafræði. Sig-
hvatur breytti orðfæri kvæðanna og fleytti
hirðskáldskapnum yfir menningarbylting-
una miklu, sem sigldi í kjölfar kristninnar.
Pegar ritöld hófst, gerðust sum hirð-
skáldin rithöfundar óg felldu kvæðin inn í
frásagnir sem eru ærið vafasamar að heim-
ildagildi. Mikilvægustu athafnir manna eru
jafnan tengdar samskiptum þeirra við
annað fólk og mestur íslenskra skálda hefur
án efa verið Sighvatur; tímamótaskýrsla
hans heitir Bersöglisvísur, en með þeim
breytti hann ungum og hvatvísum kóngi í
Magnús góða.
Mestur rithöfundur meðal hirðskálda og
stórmenna í utanríkisþjónustu fslendinga
var Snorri Sturluson, sem samdi m.a.
kennslubók í máli hirðskálda, Snorra-
Eddu. íslensk sagnfræði á miðöldum var
mótuð af hlutleysisstefnu goðaveldisins og
stendur djúpum rótum í hirðskáldskapn-
um. Utanríkismál hafa jafnan verið upp-
spretta mikilla tíðinda.
Lendir menn og álfurstar
íslendingar þekktu lönd og ríki frá Mikla-
garði til Vínlands á 10. og 11. öld. Þeir voru
í Væringjaliði keisarans og hirðum konunga
á Norðurlöndum, voru þar jafnvel stallarar,
en gátu sér einkum orð sem skáld og fróð-
leiksmenn. Þeir þekktu víða til laga og
stjórntækni eins og Hallur Þórarinsson í
Haukadal, einn af heimildarmönnum Ara
fróða. Hann græddi fé á verslun í félagi við
Ólaf digra, og „var honum kunnugt um
konungríki hans“, segir Snorri í formála
Heimskringlu. Hann sáröfundaði Ara af
heimildarmanninum, en á vegum Ólafs
konungs var heill her íslendinga, að sögn
Adams frá Brimum, eins og áður greindi.
Frægt er í frásögnum að hinn valdagráð-
ugi og ævintýraþyrsti Ólafur kóngur sendi
erindreka, Þórarinn Nefjólfsson, með boð-
Slytta Christophers Borch (1817-1896) af Snorra
Sturlusyni. „Mestur rithöfundur meðal hirðskálda
og stórmenna í utanrikisþjónustu íslendinga var
Snorri Sturluson, sem samdi m.a. kennslubók í
máli hirðskálda, Snorra-Eddu."
skap til alþingis. Snorri kveður Þórarinn
hafa flutt kveðju kóngs og þau skilaboð að
hann „vill vera yðar drottinn, ef þér viljið
vera hans þegnar, en hvorir annarra vinir og
fulltingismenn til allra góðra hluta“.27) Þá
fylgdi það kveðjunni að Ólafur vildi þiggja
Grímsey að gjöf af Norðlendingum.
Snorri er einn til frásagnar um þau erindi
sem Þórarinn Nefjólfsson flutti íslend-
ingum í nafni konungs, nema ein forn vísa
er til um Grímseyjarmálin.28' Það er löngu
ljóst að þau erindi, sem Snorri skyldi sjálfur
reka fyrir höfðingja Noregs eftir að hann
kom út 1220, voru hliðstæð þeim sem Þórar-
inn flutti 200 árum áður, enda kom Snorri
engu „við landsmenn áleiðis“.29)
Landvarnarræða Einars Þveræings var
samin af Snorra Sturlusyni, sem hafði á
sínum tíma persónulegar ástæður til að
43