Sagnir - 01.04.1985, Síða 42

Sagnir - 01.04.1985, Síða 42
mdd/^i ikiqi Anmnr. macicmimm aðeins hafa verið tímabundin styggð. Enda var Hitler enn aðeins að smala „týndum sauðurrT inn í Þýskaland. Hann boðaði enga heimsbyltingu nasista. Kröfur hans hljóðuðu aðeins upp á þann sjálf- sagða rétt að þýsku þjóðarbrotin ættu að tilheyra Þýskalandi. Ásetn- ingur hans átti ekkert skylt við heimsbyltingarboðskap kommún- ista. En hvað lá raunverulega til grundvallar þægð Morgunblads- ins gagnvart Hitlers-Þýskalandi? Hagsmunir íslands í veði Það kom nokkuð glöggt fram I Morgunblaöinu á þessum árum að forðast bæri að gefa Þjóðverjum nokkra átyllu til viðskiptalegra þvingana vegna fjandsamlegra skrifa. Stuttu eftir valdatöku Hitlers bar nokkuð á óspektum kommún- ista við þýsk kaupskip í íslenskum höfnum. Reyntvarað rífa niðurfána stjórnarinnar, hakakrossfánann. Fljótlega linnti óspektum þessum en meðan á þeim stóð gagnrýndi Morgunbladiö þær harðlega. Taldi blaðið að þarna væri að óþörfu verið að ögra Þjóðverjum. Gætti hræðslu um að þeir kynnu að grípa til ein- hverra hefndaraðgerða, td. við- skiptaþvingana. Á sama hátt taldi blaðið það hættulegt hagsmunum íslands, ef dagblöðin kynnu sérekki hóf í níðskrifum um Þýskaland. Hvort önnur blöð sinntu þessu skal ekki fullyrt en Morgunbladiö fylgdi þessari línu allvel. Á það sérstak- lega við um seinasta hluta tímabils- ins, þegar Tékkóslóvakíudeilan stóð sem hæst. Greinar um viðskiptamálin voru ekki margar en í ársbyrjun 1936 var lítillega fjallað um mikilvægi þeirra í grein er nefndist „Þýskalandsvið- skiptin". Var hún skrifuð í tilefni samningaumleitana Jóhanns Þ. Jósefssonar alþingismanns í Þýskalandi. Sagði þarma.: Þeim mun meiri markaði sem við missum, þeim mun meira áríð- andi verður það, að halda þeim sem eftir eru með öllum mögu- legum ráðum. Þjóðverjar hafa nú t.d. verið aðalkaupendur að síld- arafurðum okkar undanfarin ár. Þar hefir verið besti markaðurinn fyrir síldarlýsið, síldarmjölið, og ekki síst fyrir fiskimjölið okkar. Það má segja, að þessi markaður í Þýskalandi fyrir íslenskar afurðir er orðinn þjóðinni alveg ómiss- andi.21 Sagt var að togaraútgerðin hefði einnig notið góðs af Þýskalands- markaðnum. Sömu sögu mætti segja af landbúnaðinum, hefði td. talsvert af ull selst þangað. í lok greinarinnar var enn frekar ítrekað mikilvægi viðskiptanna: „Þegar þar við bætist að í Þýskalandi getum við notið mjög hagkvæmra kaupa á ýmsum nauðsynjavörum, er það sýnilegt hve mikið hagsmunamál það er okkur íslendingum að vel takist með viðskiptasamninga þessa.“22 í bókinni Ófriöur i aösigi segir Þór Whitehead sagnfræðingur að viðskiptasamningarnir við Hitlersstjórnina hafi verið óhag- stæðir íslendingum. Samt varðtals- verð aukning í viðskiptum landanna eftir valdatöku nasista.23 Vegna níðskrifa íslensku dag- blaðanna um Þýskaland, kemur þetta fram í bók Þórs: ,,Á árunum 1933-37 létu þýskir embættismenn oft brýrnar síga yfir framferði og skrifum íslendinga, þótt ekki reyndu þeir að nota viðskipti sín hér til að segja íslenskum stjórnvöldum fyrir verkum.“24 Það var ekki fyrr en I ársbyrjun 1938 sem Þjóðverjar breyttu um stefnu í þessum málum. Hér á landi varð Pjóöviljinn fyrstur til að egna Þjóðverja. Kom það í hlut Dr. Gúnters Timmermanns, ræðis- manns Þýskalands, að kvarta und- an níðskrifunum: Var Timmermann falið að til- kynna ríkisstjórn íslands, að það gæti „haft alvarlegustu afleiðing- ar í för með sér fyrir samskipti íslands og Þýskalands“, ef ekki yrði lát á slíkum hatursskrifum. Það leynir sér ekki hvað í hótun- um Þjóðverja fólst. Þeir vissu, hvernig þjarma mátti að íslend- ingum, svo að um munaði. Vöru- skiptin voru í höndum þeirra orðin að tæki til að hafa áhrif á íslend- inga.25 Hugboð Morgunblaösins reynd- ist þegar til kom ekki alveg út í hött. Morgunblaöinu reyndist þó auð- 40 SAGNIR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.