Sagnir - 01.06.1996, Page 29

.BRÉFSmÐ.EB.Ae.SÍ&JAfRÁmFRIMÉR.
Fór Pétur meö þrjá menn og stal öllum verkfaerum sem hann fann
Ástæðan virðist vera sú að Þorsteinn og
Páll skrifuðust á og höfðu gert það
árum saman. Það er hins vegar
sérkennilegt að nafn Sigríðar skuli ekki
fylgja með í bréfum Þorsteins. Eftir lát
hans ritaði hún bróður sínum á ný,
yfirbuguð af sorg:
Þad er langt sídan eg hef skrifad þér
línu en nu má eg til þegar eg hef
mist mína hialp bædi til þefi og
annars, og í þefi stad vili sorgin og
neidin slíta mig sundur á milli sín,
þó ecki med öllu vonar eda huggun-
arlausa, því gud er mín vernd og
fadir kiær sín börn aldrei forlátid fær
enn nú hefur honum þó blefiudum
þoknast ad særa mig þvi sárinu sem
aldrei grær því hiartans sár eru
ólæknandi og þaug svída og svída
sárt medan lífid endist, þettad hef eg
nú reint í so hastarlegu fráfalli
Mansins m. sem mér er of þúngt ad
skrifa þér hvurnin atvikadist so eg
bid þefi Sg. br. m. (Siggeir bróður
minn)4®
Dánarorsökin kemur í ljós í bréfi sem
Siggeir ritaði Páli og má segja að
aðdragandinn sé skelfilegur. I bréfinu
segir:
[Þorsteinn] var fullfrískr á
líkamanum en ástand sálarinnar
vyrdtis bædi mér og ödrum sem til
hans þektu hid mótsetta af því sem
þad hafdi ádur verid. Hann hafdi
ne[fnilega] óteljandi plön í höfdinu
sem han lét í liósi vid flesta, sem
heyra vildu og sem flestöll voru
honum um megn að koma i verk, han
var miklu kátari en han átti að sér ...
han undi ekki stundu lengur á
hverjum stad og hvar sem hann kom
faladi hann alla hluti þá er han sá
eigulega til kaups svo eg vard ad
gánga med honum hvert sem hann
fór til þefi að vara fólk vid honum
þar hann ei væri med heilum sönsum
... fór honum dagverstnandi,
sóknarmenn höfdu lofad henni
[Sigríði] ad fylgia honum, hver frá
sér. En þetta brást þeir létu han
einan sér fara frá Reykjum ... á
leidinni hefur han beigt vid og ætlað
yfir Reykjadalsá, sem var brádófær
því hestförin sáust útí hana og uppúr
aftur, en presturinn sál. hefur líklega
stungist um leid og hesturinn framm
af gamla ísskorinni ...49
Ekki fór á milli mála að söknuðurinn
var mikill er Sigríður skrifaði bróður
sínum síðar: „Mier og mínum lídur ad
ölluleiti vel ad undanteknri þeirri sorgin
sem þú veist ad hiedanaf verdur minn
förunautur medan tóri”.50 Fyrst í stað
var Sigríður gripin mikilli örvæntingu og
lagði hún allt traust sitt á bróður sinn:
„veit eg þú sæir eitthvad um ockur
munadarleisingana”.51 Henni fannst hún
ósjálfbjarga og vildi helst að Páll sækti
um Reykholt svo hún gæti búið þar
áfram ásamt dætrunum, en ekki tókst
henni að sannfæra hann um það. „Ecki
er þá farid ad gruna um hvur fái
Reykholt eg vildi eg giæti gért þeim
galdur til ad skikka þig fyrst þú vilt ecki
sækia”.52 Þegar henni var ljóst að Páll
kæmi ekki hafði hún einungis sjálfa sig
til að reiða á. Það er líkt og
vendipunktur verði hér í lífi Sigríðar og
ný stefna taki að mótast.
Ekkert gefið eftir
Reykholt var einungis bústaður starfandi
prests og fjölskyldu hans. Nýr prestur
var ráðinn í kjölfar láts Þorsteins og
varð Sigríður að finna sér annan sama-
stað. Það er eins og breyting verði á
Sigríði eftir að hún varð ekkja. Hún
sýnir ótrúlega ákveðni og jafnvel hörku
er hún lendir í hverju þrætumálinu á
fætur öðru. Bréfin eru uppfull af átökum
líðandi stundar. Hún er svo upptekin að
hún varla minnist á dætur sínar þrjár,
ólíkt Þorsteini á meðan hann var á lífi:
„... eg hef hvurki tíma né tækifæri til ad
leggia mig nidur vid árídandi bréfa-
skriptir.”55 Eftirfarandi þrætur Sigríðar
eiga sér stað á einungis fjórum árum og
eru þær engan veginn upptaldar hér.
Orvæntingarfull leit upphófst hjá
Sigríði að nýjum íverustað. „Nú þikist
eg bagstöd og beidist nú stirks af þér og
amtm. ad siá eitthvad um ad eg verdi
ekki á húsgangi”.54 Reykholtskirkja átti
hálfan jarðarskika þar sem bærinn Síðu-
múli stóð og tók Sigríður fljótlega að
beina sjónum sínum að honum.
Vandamálið var hins vegar að þar bjó
maður sem alls ekki var á leið burtu.
Sigriður skrifaði bróður sínum: „taladist
svo til á milli ockar prófastsins ad hann
skrifadi Joni í Sidumúla advörun um ad
hann hliti ad standa upp frá mér á
næstkomandi vori þar eg sialf neiddist
til ad taka jördina”.55 Ekki vandaði
Sigriður Jóni kveðjurnar i bréfunum:
„hugsadi eg ad eg hefdi rád hans i hendi
mér, enn hann hotar kirr ad sitia med
stirk og rádi hreppstiórans i hálsasveit
hvar hann er sveitlægur (med hiski
sinu)”.56 Með aðstoð prófasts tókst
Sigriði beinlínis að reka Jón burtu og
flutti sjálf að Siðumúla.
Hjá Jóni Helgasyni kemur fram að á
þeim tima hafi ekki verið „fátítt við
prestaskipti” að prestsekkjur lentu í
deilum við hin nýju prestshjón.57
Sigríður var þar engin undantekning og
stóð hún i löngu stappi við séra Jónas
Jónsson. Ástæðan var sú að hún og
maður hennar höfðu látið byggja loft á
kirkjuna i Reykholti og krafðist hún
þess að Jónas, sem hinn nýi ábúandi,
greiddi sér það. Þrátt fyrir að stiftið
væri á hennar bandi heyrðist litið frá
séra Jónasi: „ecki er Sera Nasi enn þá
29-Sagnir 1996