Sagnir - 01.06.1996, Side 30

Sagnir - 01.06.1996, Side 30
. KRJ.5TRÚN. H ALLA. H ELGA.Q.QTTIR búin að borga”.58 Sigríður hótaði að rífa kirkjuloftið en þá létu sóknarmenn hans til sín heyra og fyrir milligöngu þeirra greiddi prestur reikninginn: eg þacka hamingunni að fá þetta litla því eingin madur fær hiá nasa skuldir sínar og sagt er að hann fái ecki handa sér að ieta í kaupstadnum fyrir skuldum”.59 Harðasta rimman var við Pétur í Norðtungu og má segja að þar nái þrætumál hennar hápunkti. Bréfin eru uppfull af æsingi út í Pétur og á meðan deilan stóð yfir komst ekkert annað að hjá henni. Sigríður fór að ráðum húsbónda bróður síns og sendi ellefu menn að yrkja skóg sem hún var nýbúin að lögfesta. Þegar mennirnir gengu til náða „fór Pétur með 3 menn og stal öllum verkfærum sem hann fann ... og heilsadi hann upp á þá sem í Tialdinu voru ... og sagdi þeim væri ófrials skógurinn sem þeir hefðu yrkt og eptir lítid samtal stöck útí mirkrid”.60 Sigríði var mikið niðri fyrir vegna þessa og skrifaði bróður sinum: „Eg ætla ad bidia yckur húsbónda þinn ad leggia til ord vid Ottesen eda Sýsluman. Lund ... ad refiahundurin Pétur trodi mig ei undir fotum sér.“61 Pétur stefndi Sigríði nokkrum sinnum til að fá skóginn viðurkenndan sem sína eign. Ekki er hægt að greina neinn sáttartón í orðum Sigríðar: „ecki bist eg vid ad gefa honum eptir á forlíkuninni eina þúfu af þeim umþrætta parti og hef eg þá ecki önnur rád enn leita uckar húsbonda þíns gódu ráda og framkvæmdar ... eda seigdu mér hefur eingin mindugleika til ad bidia Pt. (Pétur) að halda kiapti".62 Að lokum komst sú sætt á að Sigríður fékk að halda sínum hlut í skóginum og fannst henni samningurinn „nockud fátæklegur eptir svo fyrirhafnarmikla biriun þvi alt er nú sama og ádur var.“68 Óneitanlega minna þessir atburðir á senu í þekktri Islendingasögu. Hafa verður þó í huga að það er erfið aðstaða Sigríðar sem rekur hana áfram en ekki eingöngu kvenskörungseðli. Niðurlag Á þessu stutta tímaskeiði í lífi Sigriðar má greina mikla breytingu á henni. Framan af virðist hún auðmjúk gagnvart Páli og fram koma sífelldar afsakanir um eigin vanmátt. Helst kemur þetta fram í fyrstu bréfunum hennar. Athygli vekur hversu skriftarkunnáttan var henni mikilvæg. Skriftin opnaði ekki einungis leið til tjáskipta við bróðurinn heldur virðist hún hafa gegnt mun þýðingar- meira hlutverki fyrir Sigríði. Það er likt og með henni komist hún í fullorðinna manna tölu. Móðir hennar ól á metnaði systkinanna t.d. með því að bera rithönd þeirra saman. Ööryggi Sigríðar gagnvart Páli ætti ekki að koma á óvart þar sem hann var í heimanámi hjá Steingrími Jónssyni, ásamt Hannesi syni Steingríms, og naut þ.a.l. mun betri tilsagnar í skrift og stafsetningu: æ lattu nu æungvan sia þettad liota klor og sidst jafnaldra min Hannes „... ecki bíst eg vid ad gefa honum eptir á forlíkuninni eina þúfu afþeim umþrætta parti og hef eg þá ecki önnur rád enn leita uckar húsbonda þíns gódu ráda og framkvæmdar... eda seigdu mér hefur eingin mindugleika til ad bidia Pt. (Pétur) að halda kiapti..." eftir að hún varð ekkja. Þegar nágranna- erjur hennar stóðu sem hæst breyttist guðsorðið jafnvel í blót og ragn. Ekki er ósennilegt að skrúðmælgin hafi komist úr tísku er leið á öldina vegna þess að ekki er hægt að greina slíkt í bréfum kvenna þegar nær dregur aldamótum. Sigríður virðist örvæntingarfull og nánast bjargarlaus við ástvinamissi en þegar á reynir sýnir hún mikla ákveðni og er hörð í horn að taka. Það er líkt og hún herðist við að þurfa að bjarga sér sjálf. Eftir lát manns síns barðist hún með kjafti og klóm fyrir húsaskjóli handa sér og dætrum sínum. Hún var staðráðin í að halda fast í sitt og láta ekki nokkurn mann vaða yfir sig svo við lá að úr hófi keyrði stundum. Bróðir hennar, með amtmann sér við hlið, studdi hana dyggilega en ákefð hennar gekk þó fram af honum. „Eg þori ecki anad en eftir veniu minni ad þacka þér fyrir tilskrifid ... enda þó þú sneipir mig fyrir alt sem þér dettur í hug, og eg er þó ad ---------- rembast vid ad eins og þú mér“.66 Segja má að Sigríður hafi aðra lyndiseink- unn en menn hafa almennt talið einkenna 19. aldar konuna. Hún er engan veginn þögul, þunglynd, gera segir þvi eg held þad sie olikt skrifi hans þad eru ecki meira en 3 dagar sidan eg for ad bera mig ad skrifa fliota- skript en ei er heldur mikil til sögnin þvi modur min er so aum ad valla getur sagt mier til64 I upphafi og endi bréfanna er skrúð- mælgi fyrirhafnarmikill þáttur. Þetta eru staðlaðar setningar, ekki aðeins í bréfum Sigríðar heldur einnig hjá öðrum konum á þessum tíma.65 Liklega hefur hver apað upp eftir öðrum og ákveðin hefð skapast við bréfaskriftirnar. Athygli vekur að skrúðmælgin hvarf að mestu hjá Sigríði ósjálfstæð tilfinningavera eða ófrjálsleg og hún lætur aðra ekki ganga fyrir í skrifum sínum. Bréf Sigríðar bera vott um mikla tilfinningasemi. Hún skrifaði Páli frá sínum dýpstu leyndarmálum þannig að hægt er að lesa um sorgir hennar, gleði, vonir og ástina í lífinu. Bréf Sigríðar eru að mörgu leyti óvenjuleg og má vera að þau lýsi ekki hinni dæmigerðu islensku nitjándualdar konu. Hins vegar veita þau góða innsýn í hugarheim hennar og sýna að útilokað er að draga konur þess tima í sama dilk. Sagnir 1996 - 30

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.