Sagnir - 01.06.1996, Síða 31

Sagnir - 01.06.1996, Síða 31
BflÉFMNlÐJ.RM.SESJA.FRÁ.m.FBlMM. Tilvísanir 1 Stjómartíðindi 1880 A, Rv. bls. 6-9. 2 Dæmi um það má finna hjá Kristleifi E>orsteinssyni er hann fjallar um skriftarkunnáttu kvenna á 19. öld: „Fáar konur, þótt greindar væru, voru skrifandi, þeirra sem fulltíða voru fyrir miðja öldina. Sá andi ríkti meðal hinna eldri búmanna, að það yrði aldrei starfi, sem konum gæfi arð, að skrifa.” Kristleifur Þorsteinsson: Ur byggðum Borgarfjarðar II. Þórður Kristleifsson bjó til prentunar, Rv. 1948, bls. 329. 3 Smith-Rosenberg, Caroll: Disordrrly Conduct. Visions oj Gender in Victorian America. N.ew York 1985, bls. 55. (þýðing mín) 4 Heiða Björk Sturludóttir: „Guð fýrirgefi mér hláturinn”. Sagnir. Rv. 1993, bls. II7- 24, 118. 5 Ragnhildur Richter: „ „Þetta sem ég kalla mig, það er ekki til.” Um sjálfsævisögu Málfríðar Einarsdóttur.” Fléttur. Rit Rannsóknarsto/u í kvennajraðum. Rv. 1994, bls. 115-33, 119. 6 Eggert Ólafsson: Ferðabók Fygerts Ólajssonar og Bjarna Pálssonar um Jerðir þeirra á íslandi árin 1752-1757. Stcindór Steindórsson frá Hlöðum þýddi, Rv. 1975, bls. 43. 7 Daninn Peter Anton Schleisner kom hingað til lands árið 1847 og hjá honum kemur eftirfarandi fram: ... það er ekki nema á meðal fárra siðmenntaðra þjóða í Evrópu að konur vinna jafn mikið og hér. Þær þurfa ekki aðeins að sjá um allt heimilishald heldur einnig að sauma skó og fatnað, raka hey, gæta skepnanna og sums staðar jafnvel róa á sjó eða veiða fugla; auk þess að þjóna mönnunum til borðs, hjálpa þeim að klæða sig o.s.frv. Schleisner, A. P.: Island undersögt jra et lcegevidenskabeligt Synspunkt. Kph. 1849, bls. 163. (Þýðing mín.) 8 Schleisner taldi Islendinga almennt vera „mjög dula, sjaldan opna, sérstaklega ekki gagnvart ókunnugum”. Einnig kemur fram að honum þótti kvenfólkið haldið einhvers konar móðursýki: Móðursýki, sem er mjög algengur sjúkdómur á Islandi, má oft finna blandaða ímyndunarveiki eða þunglyndi; og það verður að játast að án efa er orsakarinnar að leita í hinu gleðisnauða lífi sem íslenskar konur mega búa við. Schleisner, P.A.: Island undersögt, bls. 163. (Þýðing mín.) Richard F. Burton var sammála Schleisner um taugaveiklun kvenfólksins. Burton, Richard F.: Ultima Thule or, a Sommer in Iceland. I. bindi, London 1875, bls. 135. 9 Loftur Guttormsson: Bernska, ungdómur og uppeldi á einveldisöld. Tilraun til jélagslegrar og lýðjraðilegrargreiningar. Rv. 1983. (Rit Sagnfræðistofnunar 10), bls. 193-94. 10 Browne, J. Ross: íslandsjerð J. Ross Browne 1862. Helgi Magnússon þýddi, Rv. 1976, bls. 61. 11 Eggert Ólafsson: Ferðabók Eggerts Ólajssonar og Bjarna Pálssonar, bls. 270. 12 Hooker, William Jackson: Journal oj a Tour in lceland in the Summer oj 1809. I. bindi, London 1813, bls. Ixxxi í inngangi. 13 Mackenzie, George Steuart: Travels in the lsland oj Iceland during the Summer oj the Year MDCCCX. Edinborg 1811, bls. x-xi í inngangi. Að sjálfsögðu er hann ekki að vísa í rit Hookers scm kom opinberlega út tveimur árum eftir hans eigin heldur í frumútgáfu ferðabókarinnar sem Hooker hafði gefið vinum sínum nokkru áður. 14 Hjá Henry HoIIand, enskum lækni scm kom hingað til lands árið 1810, kemur fram ágæt lýsing á hversu erfitt var fyrir útlendinga að eiga samskipti við íslenskt kvenfólk: „Frú Guðrún Stephensen er dálítið feitlagin, en furðulega rjóð yfirlitum. En þar sem við gátum ekki talað við hana nema með túlk, er eijitt að segja nokkuð um lyndiseinkunn hennar eða gájur.” HollandHenry: Dagbók í íslandsjerð 1810. 2. útg., Steindór Steindórsson frá Hlöðum þýddi, Rv. 1992, bls. 92. 15 í einum kafla ritsins íslenzkt mannltj fjallar Jón Helgason um Sigríði. Hann fellir hana í flokk kvenskörunga að hætti Islendingasagna en slík umfjöllun er varasöm þar sem oft er hægt að finna orsakir mannlegrar breytni í umhverfi persónunnar. Þannig sniðgengur Jón þær spurningar sem lúta að ástæðum fyrir breytni Sigríðar. Jón Helgason: íslenzkt mannhjl. 2. útg., Rv. 1984, bls. 185-205. 16 Lbs. 2413 a, 4to ódagsett en líklegast frá árinu 1827 eða 1828. Akveðið var að breyta stafsetningu bréfanna ekki og er von mín að þannig skapist meiri nálægð við efnið en ella. 17 Lbs. 2413 a, 4to 8. desember 1830. 18 Skrijarinn á Stapa. SendibréJ 1806-18 77. Finnur Sigmundsson bjó til prentunar, Rv. 1957. (íslenzk sendibréf I), bls. 7. 19 Lbs. 2413 a, 4to, 12. janúar 1826. 20 Lbs. 2413 a, 4to 13. mars 1839. 21 Lbs. 2413 a, 4to II. júlí 1818. 22 Lbs. 2413 a, 4to 8. janúar 1824. 23 Lbs. 2413 a, 4to 16. júní án ártals. 24 Lbs. 2413 a, 4to 24. Iíklegast 1824. Sigríður kvartaði aðeins um slíka einangrun á meðan hún bjó hjá móður sinni og ömmu, þ.e.a.s. fram að tvítugsaldri. 25 Lbs. 2413 a, 4to 27. desember 1826. 26 Magnús Helgason: Skólarceður og önnur erindi. Rv. 1934, bls. 6. 27 Lbs. 2413 a, 4to ódagsett en líklegast frá árinu 1821 eða 1822. 28 Lbs. 2413 a, 4to 23. júní 1825. 29 Magnús Helgason: Skólarceður, bls. 6. 30 Lbs. 2413 a, 4to Il.júlí 1818. 31 Lbs. 2413 a, 4to ódagsett. Blaðið með vísunni hefur líklegast fylgt einhvcrju bréfinu. Ef Iitið er í bréfasafn Þórunnar, systur hennar, kemur í ljós að þar má einnig finna vísu ritaða á nákvæmlega eins blað sem fylgt hefur bréfi frá 8. janúar 1822. Sömu dagsetningar eru á öllum bréfum systranna fyrstu árin og ekki er ósennilegt að vísurnar séu því frá sama tíma. Tvö ár eru á milli systranna og kemur munurinn greinilega fram á blaðsneplunum, bæði hvað varðar skrift og kveðskap. Samkvæmt þessu ætti Sigríður því að vera tólf ára er hún samdi vísuna en Þórunn tíu ára. 32 Lbs. 2413 a, 4to 12. janúar 1826. 33 Lbs. 2413 a, 4to ódagsett en líklegast frá árinu 1827 eða 1828. 34 Erla Hulda Halldórsdóttir virðist komast að sömu niðustöðu í rannsókn sinni á bréfum kvenna á 19. öld. „Eg fæ ekki séð að konur á fyrri hluta aldarinnar skrifi nokkuð um það að þeim þyki sárt að geta ekki mcnntað sig á sama hátt og bræður þeirra”. Erla Hulda Halldórsdóttir: ,,„Þú hefðir átt að vera drengur í brók”. Brot úr sögu sveitakvenna á 19. öld.” Fréttabréjcettjrceðijélagsins. Júlí 1995, Rv. 1995, bls. 3-9, 7. 35 Lbs. 2413 a, 4to 8. nóvember 1830. Mjög Iíka frásögn má finna í bréfi Guðríðar Magnúsdóttur sem hún ritaði Finni Magnússyni, bróður sínum, árið 1819: „Ást hefir hann fengið á mér, og eg á honum. Jafnvel þó ekkert væri fjær huga mínum í fyrravor og sumar en að eg nokkurntíma ætlaði eða vildi heyra honum til sem ektakona, hefir þó þekking á honum og fleiri tilfelli breytt því öðruvísi. ... Ekkert hefur þessi piltur að bjóða mér af því, sem hér er almennast að gáð.” Athygli vekur að í báðum bréfunum eru stúlkurnar að skrifa bræðrum sínum og eru að því er virðist að leita samþykkis á ráðahagi sínum. Ljóst er að þær hika ekki við að tjá sig tilfinningalega við slíkar aðstæður til að koma málum sínum á framfæri. Konur skrija bréj. Sendibrj 1797-1907. Finnur Sigmundsson bjó til prentunar, Rv. 1961. (íslenzk sendibréf III), bls. 67. 36 Lbs. 2413 a, 4to ódagsett 1831. 37 Lbs. 2426, 4to 27. Júlí 1831. 38 Skrijarinn á Stapa, bls. 73. 39 Lbs. 2415 b, 4to I. september 1831. 40 Lbs. 2413 a, 4to 13. nóvember 1831. 41 Lbs. 2413 a, 4to 13. nóvember 1831. 42 Gísli Agúst Gunnalugsson: „Ast og hjónaband á fyrri öldum.” Ný Saga. Rv. 1988, bls. 81. 43 Gísli Agúst Gunnalugsson: „Ast og hjónaband”, bls. 85. 44 Lbs. 2413 a,4to 10. ágúst 1824. 45 Konur skrtja bréj, bls. 23. 46 Lbs. 2413 a, 4to 18. janúar 1825. 47 Lbs. 2413 a, 4to 22. janúar 1828. 48 Lbs. 2413 a, 4to 13. mars 1839. 49 Lbs. 2412 a, 4to 12. mars 1839. 50 Lbs. 2413 a, 4to 28. apríl 1839. 51 Lbs. 2413 a, 4to 13. mars 1839. 52 Lbs. 2413 a, 4to 28 apríl 1839. 53 Lbs. 2413 a, 4to 12. desember 1841. 54 Lbs. 2413 a, 4to 30. apríl 1840. 55 Lbs. 2413 a, 4to 25. febrúar 1840. 56 Lbs. 2413 a, 4to 13. nóvember 1839. 57 Jón Helgason: íslenzkt mannhjl. 197. 58 Lbs. 2413 a, 4to 29. apríl 1841. 59 Lbs. 2413 a, 4to 19. nóvember 1842. 60 Lbs. 2413 a, 4to 12. desember 1841. 61 Lbs. 2413 a, 4to 12. desember 1841. 62 Lbs. 2413 a, 4to 30. apríl 1842. 63 Lbs. 2413 a, 4to 30. apríl 1842. 64 Lbs. 2413 a, 4to 3. janúar 1821. 65 Slík skrúðmælgi kemur fram í bréfi Ragnheiðar Finnsdóttur til Valgerðar Jónsdóttur, systur hennar, árið 1806: „Af ást og alúð þakka eg þér samstundis meðtekið elskulegt tilskrif sem aðra þína systurdyggð og stóru velgjörðir við mig og mína, hvað minn góði guð þér og þínum bezt endurgjaldi.” Konur skrija brj bls. 30. 66 Lbs. 2413 a, 4to 2. júní 1842. 31 — Sagnir 1996
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.