Sagnir - 01.06.1996, Side 37

V.ÍS.B 0 N.! R. J.5.LE.N.5.KI.R. H ERFLQ KKAR.
Á síðustu áratugum aldarinnar voru
stofnsett skotfélög viðar um landið og
lögð stund á skotfimi meðal annars á
Langanesi, Akureyri, Seyðisfirði, Eyrar-
bakka og Eskifirði.30 Ekki er þó vitað
að dönsk stjórnvöld hafi styrkt félög á
þessum stöðum með byssugjöfum eða
öðru eins og Reykvíkinga og Hólmara.
Þrátt fyrir veglega byssustyrki til þessara
tveggja staða er ekki vitað til að reynt
hafi verið að stofna heimavarnarlið
annars staðar þar sem menn tóku upp á
því að æfa sig í skotfimi. Landsmenn
héldu því áfram að lifa við sauðaþjófnað
og annan yfirgang útlendra fiskimanna
þótt fótgönguliðsbyssum og öðrum
vopnum hafi fjölgað i landinu.
Færa má rök fyrir því að vegna stöðu
sinnar i danska ríkinu hafi Islendingar
ekki haft tilfinningu fyrir því sem þjóð
að axla þá fjárhagslegu og samfélagslegu
ábyrgð sem fólst í því, sem flestum
þjóðum þykir sjálfsagt hlutverk fullvalda
ríkis, að bera ábyrgð á eigin landvörnum.
En þó verður einnig að hafa í huga
stöðu landsins meðal Evrópuþjóða. Hér
bjó fámenn og fátæk þjóð á víðlendri
eyju langt utan umdeildra átakasvæða
stórveldanna. Einnig vó sú staðreynd
þungt að hér hafði aldrei myndast
aðalsstétt með öllum sínum hefðum og
hermennsku í öndvegi. Danir töldu sig
heldur ekki hafa hag af því að verja
landið og höfðu enda til þess hvorki fé
né bolmagn. Þannig skapaðist þegjandi
samkomulag meðal þjóðarinnar og
danskra stjórnvalda að hér yrði að
ófyrirsynju ekki komið á fót innlendu
herliði.
Tilvísanir
1 Sjá Jón Sigurðsson: „Um Alþíng á íslandi". Nýfélagsrit 1841 bls. 97 - 99. Sami:
„Um verslun á íslandi". Nýjélagsrit 1843 bls. 112 - 17.
2 Tiðindijrá Alþingi íslendinga 1857, bls. 581.
3 Sjá t.d. viðtal við Björn Bjarnason, „Það þarf að aga þessa þjóð“ Helgarpósturinn 21.
september 1995, bls. 10- II. Einnig má benda á tölvupóstfang Björns:
http://www.centrum.is/bb þar sem hægt er að fá frekari upplýsingar um málið.
4 Sigfús M. Johnsen: Saga Vestmannaeyja I. Rvík 1989, bls. 275.
5 Sama, bls. 278 - 79.
6 Ingimar Jónsson: Agrip afsögu iþrótta (ísland),fjölrit. Rvík 1983, bls. 44.
7 Kristinn Jóhannesson: „Þættir úr landvarnarsögu Islendinga." Saga VI. Rvík 1968,
bls. 131.
8 Sigfús M. Johnsen: Saga Vestmannaeyja I., bls. 282 - 83.
9 Þjóðólfur. Viðaukablað við nr. 18 1857, bls. 2-3.
10 „I Berlingatíðundum stendur eptiríýlgjandi grein um Vestmannaeyjar." Norðri 20.
desember 1857, bls. 132.
11 Sama, bls. 132.
12 Sigfús M. Johnsen: Saga Vestmannaeyja I., bls. 325-27.
13 Tíðindi um stjórnarmálefni íslands II. 1865-1870. Kh. 1870, bls. 383.
14 Sigfús M. Johnsen: Saga Vestmannaeyja I., bls. 326.
15 Tíðindi um stjórnarmálefni Islands II., bls. 559.
16 Arni Arnason: „Frá Tyrkjaráni og Herfylkingu Vestmannaeyja." Heima er bezt.
Þjóðlegt heimilisrit. Nr. 3, mars 1959, bls. 90. Höf. Ijóðs ókunnur og er það kannski
skiljanlegt.
17 Kristian Hvidt: Det folkelige gennembrud og dets mcend. Gyldendals og Politikens Danmarks
Historie 1850-1900. Kh. 1990, bls. 15.
18 Sama, bls. 160-61.
19 Ingimar Jónsson: Agrip af sögu iþrótta (ísland), bls. 46.
20 Bjarni Guðmarsson: Saga Keflavíkur 1766 - 1890. Keflavík 1992, bls. 258-59.
21 Sama, bls. 257.
22 Tíðindi um stjórnarmálefni Islands II., bls. 588.
23 Tíðindi um stjórnarmálefni íslands III. 1870-1875. Kh. 1875, bls. 38-39.
24 Bræðurnir voru sonarsynir Olafs kaupmanns í Bíldudal og Egill sonur Sveinbj-
arnar rektors í Lærða skólanum.
25 Þjskj. VA III. 241 Skjalasafn Vesturamt. 1869. VA JI5 nr. 1257. Bréf dags. 10.
nóvember 1868.
26 Þjskj. Bréfabók Vesturamtsins nóvember 1868. Bréf nr. 536.
27 Tíðindi um stjórnarmálefni Islands HI., bls. 620.
28 Þjskj. VA III. 241 Skjalasafn Vesturamt. 1869. VA JI5 nr. 1257. Bréf dags. 25
maí 1869.
29 Sama.
30 Ingimar Jónsson: Agrip af sögu íþrótta (Island), bls. 46.
37 — Sagnir 1996