Sagnir - 01.06.1996, Qupperneq 50

Sagnir - 01.06.1996, Qupperneq 50
. .Qa<3.f.i.n.nub. .S.vmbj.ö.r n.§.?.q.n . Lúövík Bonaparte tókst að notfæra sér kænlega goösögnina um Napóleon og komst til valda, fyrst sem forseti 1848 og síöar sem keisari 1852. einnig í Kommúnistaávarpinu. Niðurstaða hans í hinum sagnfræðilegu textum er sú að byltingarósigrarnir hafi einungis verið endalok þeirra aukaatriða sem gengu á undan byltingunni og voru „... mótuð af þjóðfélagsaðstæðum, þar sem ekki höfðu enn þróazt skarpar stéttaandstæður ...“5^ Marx telur framfarir byltingarinnar fólgnar í „... sköpun sameinaðrar, vold- ugrar gagnbyltingarfylkingar, í sköpun slíks andstæðings, að fyrst í ljósi bar- áttunnar við hann þroskaðist uppreisn- arflokkurinn í raunverulegan byltingar- flokk."53 Júníósigurinn var því fyrst og fremst þáttur í sigurgöngu byltingar- innar, „... skapaði öll skilyrði fyrir því að Frakkland tæki forustuna í evrópskri byltingu."54 Þessi orð Marx eru með endemum, ekki sist fyrir þá sök að vafa er undir- orpið hvort hann hafi yfirleitt náð til verkamanna. Marx höfðaði mun fremur til menntamanna og þar af leiðandi má efast um hversu djúpum rótum marxísk söguskoðun stendur í veruleika 19. ald- ar. Fræðimenn telja að stéttahugtakið hafi ekki verið almenningi hugleikið.55 Geta stéttir verið til staðar án þess að nokkur viti af því? Marx svarar því neitandi. Auk þess má benda á að hinn svokallaði „industrial proletariat" var einungis einn tíundi hluti vinnandi manna í Bretlandi á tímum Marx og jafnvel enn minna hlutfall í Þýskalandi 1848.56 Það er freistandi að draga þá ályktun að „stétt" sé nokkuð sem Marx, á vissan hátt, ímyndaði sér, rökfræðileg afleiðsla, en ekki niðurstaða reynslu- athugunar. I þessum efnum er rétt að stíga varlega til jarðar, því ef svo er, þá er fótum kippt undan þeirri sannfæringu Marx að söguleg efnishyggja og stétta- kenning séu ein heild. Þrátt fyrir að þeir frumtextar sem hér er fengist við kallist á varðandi stéttahugtakið þá er reyndin sú að Marx fjallaði ekki mikið um stéttahugtakið og var engan veginn sam- kvæmur sjálfum sér í þeirri umfjöllun. Hugtakið virðist gegna töfrahlutverki í kennilegri greiningu og það er, á stundum, nær lagi að líta á kenningu hans um borgarastéttina sem greiningu á mannlegu eðli fremur en félagslegum veru- lcika. Annar varnagli er e.t.v. mikilvægari. Sú áhersla sem Marx leggur á fjandskap stéttanna er varhuga- verð. Samskipti stétta einkennast ekki ávallt af baráttu. Arðrán getur átt sér stað á fleiri en einn veg og gefur það til kynna að þjóðfélag er grundvallað á fjölbreyti- legum eignaformum og margþættri stéttauppbyggingu þar sem það er ekki einungis ein stétt sem arðrænir aðra. I slíkum tilfellum er engin grund- vallardeila milli ólíkra arðrændra stétta. Þær stéttir eru mögulegir bandamenn Það er freistandi að draga þá ályktun að „stétt“ sé nokkuð sem Marx, á vissan hátt, ímyndaði sér, rökfræðileg afleiðsla, en ekki niðurstaða reynsluathugunar. í þessum efnum er rétt að stíga varlega til jarðar, því ef svo er, þá er fótum kippt undan þeirri sannfæringu Marx að söguleg efnishyggja og stéttakenning séu ein heild. Sagnir 1996 - 50
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.