Sagnir - 01.06.1996, Side 65

LgLENDING.U.RI.N.N.5.EMALQREI..VA.RÐ..Q.ANi.
20 Perrot, Michelle, History of private lije. From the jires oj Revolution to the Great war.
Camhridge 1990, bls. 170 og 171.
21 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til fjölskyldunar 31. mars 1869.
22 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til fjölskyldunar 21. október 1866. Samkvæmt
upplýsingum í þessu bréfi kostaði farið með gufuskipinu 66 ríkisdali.
23 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til föður síns 24. september 1870 og aftur 4. mars
1871.
24 Lbs. 2427’. 4to. Steingrímur til föður síns 7. júlí 1869. Þess má geta að ári seinna
leigði Steingrímur sér herbergi á Hótel Phoenix, „það flottasta hotel hér í
staðnum" og býr þar nærri tvo mánuði.
25 Þetta sést ef borin eru saman tvö bréf úr safninu Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til
fjölskyldunar 20. október 1866 og aftur til föður síns 7. júlí 1869.
26 Lbs. 2426. 4to.
27 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til fjölskyldunar 4. júní 1870.
28 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til fjölskyldunar 4. mars 1871.
29 Hér er í raun um að ræða styrk sem Hannes sendi Ólafi til þess að hann gæti
keypt langþráð píanó. Lbs. 2426. 4to. 29. apríl 1870. Ólafur til föður síns 29.
apríl 1870.
30 T.a.m. Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar 9. október 1860.
31 Greinilegt er á bréfum þeirra bræðra, Ólafs og Steingríms, að algengt hefur verið
að Islcndingarnir í Höfn fengju sendan mat að heiman. Þetta kemur skýrt fram í
bréfi sem Ólafur skrifar föður sínum 17. mars 1868. Ekki var Ólafur þó alltaf
jafn hrifinn og þann 26. september 1869 segir hann t.a.m. „Jeg ætla um leið að
biðja þig, góði faðir, að senda okkur ekki framvegis hangikjöt og því síður reykta
rauðmaga sem við ekki kunnum að meta ..." Lbs. 2426. 4to.
32 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar, ódagssett bréf en líklegast skrifað árið
1859.
33 Lbs. 2427’. 4to. Steingrímur til móður sinnar 28. febrúar 1867. Tilvitnun þýdd úr
dönsku.
34 Lbs. 2427'. 4to. Steingrímur til móður sinnar 3. október 1866. Tilvitnun þýdd úr
dönsku.
35 Lbs. 2427’. 4to. Steingrímur til föður síns 29. september 1869.
36 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til móður sinnar 15. apríl 1869.
37 Ólafur skrifaði Regentsen á þennan hátt en Steingrímur skrifaði ætíð Regensen
og sleppir þar með t-inu. Virðist stafsetningin á orðinu hafa verið að breytast
smám saman á 19. öldinni þannig að t-inu sleppti. Kemur þessi þróun sem sjá má
á bréfum bræðrana heim og saman við þau dæmi sem Björn Th. Björnsson tekur í
bók sinni Á íslendingaslóðum í Kaupmannahójn. Eftir henni að dæma virðist þróunin
vera Regentsen - Regenzen - Regensen. Sjá kafla I Kanúkastræti í áðurnefndri
bók.
38 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar 29. september 1857.
39 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 7. mars 1870.
40 Björn Th. Björnsson, bls. 62
41 Skv. upplýsingum úr bók Bjarna Jónssonar, íslenzkir Hajnarstúdentar.
42 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar 29. september 1857.
43 Hajnarstúdentar skrija heim, bls. 203 og 204.
44 Lbs. 399. fol. Stúdentalíf. I. þáttur. 6. atriði.
45 Lbs. 2426. Ólafur til móður sinnar 9. október 1860. Tilvitnun þýdd úr dönsku.
46 Sama
47 Lbs. 2426. 4to. ólafur til móður sinnar 10. júlí 1861.
48 Lbs. 2426. 4to. ólafur til móður sinnar 9. október 1861.
49 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar 10. júlí 1861.
50 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar 10. júlí 1861.
51 Stearns, Petcr N. og Mark Knapp, bls. 772.
52 Það próf tók hann nánar tiltekið 22. desember, þ.e. nokkrum mánuðum eftir að
hann var skipaður fastakennari við Lærða skólann í óðinsvéum.
53 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til móður sinnar 3. október 1866.
54 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til foreldra sinna og systkina 20.- 21. október 1866.
55 Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til foreldra sinna og systkina, 20. nóvember 1866.
56 Manntal á íslandi, árið 1845. Suðuramt.
57 Lbs. 2426. 4to. Ólafúr til móður sinnar 19. febrúar 1867. Tilvitnun þýdd úr
dönsku. Þar sem tæpir tveir mánuðir voru liðnir frá brúðkaupinum þegar Ólafur
skrifar bréfið er í raun ekkert óeðlilegt að tilfmningar hans hafi fremur verið
bundnar við bréfmóttakanda en atburðinn sjálfan. Þess ber að geta að héðan í frá
skrifaði Ólafur ætíð „við" en ekki „jeg" þcgar hann mögulega kom því við.
58 Reyndar kemur fram í bréfi sem Ólafur skrifaði móður sinni þann 28. febrúar
1867 að hann hafi verið á heimili Brandst hjónanna í fyrsta skipti um jólaleytið
árið 1864 þegar hann starfaði sem stundakennari í Óðinsvéum.
59 Hér er um að ræða allt annars konar vináttusamband en myndaðist almennt milli
íslenskra stúdenta í Höfn og eldri Islendinga þar og margir hafa orðið til að skrifa
um. Á bréfum bræðranna Ólafs, Steingríms og reyndar einnig Símons yngri
bróður þeirra, sem var við verslunarnám í Höfn, má sjá að þeir voru í sambandi
við eldri Islcndinga, gjarnan kunningjafólk foreldra sinna, og komu oft í
heimsókn til þeirra á matmálstímum, boðnir eða óboðnir.
60 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar 28. febrúar 1869. Tilvitnun þýdd úr
dönsku.
61 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 15. maí 1870.
62 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til móður sinnar, 28. febrúar 1869. Tilvitnun þýdd úr
dönsku.
63 Sama.
64 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 6. júlí 1870.
65 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 30. maí 1870.
66 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 17. mars 1868.
67 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 10. maí 1868
68 Sjá t.a.m. Michelle Perrot og Martin-Fugier, Anne: „The Actors.“ A History oj Private Lje. IV
From the jires oj Revolution to the Great War. Michelle Perrot ritstýrði. Arthur
Goldhammer þýddi úr frönsku. Massachusetts, 1990. Sjá einkum blaðsíðu 171.
69 Frank, bls. 20-22.
70 Frank, bls. 22
71 Frank, bls. 21 og 22
72 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 10. maí 1868.
73 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til foreldra sinna og systkina, 6. mars 1868.
74 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 17. júní 1868.
75 Dagný með greininni „Þeir sem guðirnir elska deyja ungir." sem birtist í Sögnum
1988. Loftur Guttormsson í Bernska, uppeldi og ungdómur á einveldisöld árið 1983,
einkum bls. 145.
76 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til foreldra sinna og systkina, 6. mars 1868.
77 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 17. júní 1868.
78 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 20. september 1870.
79 Lbs. 2426. 4to. Anna til tengdamóður sinnar í ágúst 1867. Þó ber að geta þess að
Anna skrifar þetta bréf sem og önnur bréf til tengdaforeldra sinna á dönsku. Þykir
mér það óneitanlega stangast á við þá fullyrðingu að þau hafi lagt sig fram við að
viðhalda íslenskunni á heimilinu.
80 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 7. mars 1870.
81 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 4. nóvember 1870.
82 Þó grípur hann stundum til íslenskra orðasambanda eða orðatiltækja. Sem dæmi
má nefna að í bréfi frá 29. september 1857 skrifar hann: „... hun er, som man
siger: eins og fólk er flest..." Lbs. 2426. 4to.
83 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 8. september 1861.
84 Manntal á íslandi, 1816.
85 Þeir bræður Ólafur og Steingrímur þekktu helstu framámenn sjálfstæðis-
baráttunar á þessum árum ágætlega. Jón Sigurðsson þekktu þeir t.a.m. vel enda var
hann gamall fjölskylduvinur. Þeir heimsóttu hann nokkuð oft en voru ekkert
mjög hrifnir af honum. Ástæðan mun einkum hafa verið sú að Jón hafði tekið að
sér að skrifa ævisögu afa bræðaranna, Steingríms Jónssonar biskups, en sóttist
verkið hægt. Samt sem áður voru Jón og Ingibjörg kona hans, þau fyrstu sem
Steingrímur Johnsen heimsótti þegar hann kom til Hafnar í fýrsta sinn árið 1866
(sbr. Lbs. 2427. 4to. Steingrímur til móður sinnar, 3. október 1866). Steingrímur
var mun hrifnari af Ingibjörgu, konu Jóns, en Jóni sjálfum. Hún stoppar í sokkana
hans og lofar Steingrímur hana sérstaklega fyrir einstaka trúfestu.
86 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 8. september 1861. Tilvitnun þýdd úr
dönsku.
87 Lbs. 2426. 4to. Ólafúr til föður síns, 29. apríl 1870.
88 Sama.
89 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns, 30. maí 1870.
90 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 20. september 1870.
91 Lbs. 2426. 4to. Ólafur til föður síns 28. febrúar 1871. Til gamans má geta að hin
hetjulitli Hannes varð síðar herforingi í sjórher Dana. Hvort það telst vcra
hetjulegt starf eða ekki verða aðrir að dæma um.
92 Lbs. 2426. 4to. Ólafúr til föður sins, 2. í páskum 1871.
93 Lbs. 2425. 4to. Ólafur til föður síns og systkina, II. ágúst 1874. Þess má geta að
m. skammstöfúninni á eftir Anna kemur mjög oft fyrir í bréfum Ólafs og stendur
fyrir mín, þ.e. Anna mín. Orðið ferían í annari línu er afbökun á danska orðinu
ferie, þ.e. frí.
94 Sama.
95 Lbs. 2426. 4to. Ólafúr og Anna til föður síns, 28. febrúar 1871. Tilvitnun þýdd
úr dönsku. Anna kallaði ætíð tengdaforeldra sína mömmu og pabba. Takið eftir
að Anna skrifar ætíð á dönsku og því er ólíklegt að hún hafi ætíð talað íslensku
við Ólaf og börnin eins og hún hélt þó sjálf fram.
96 Þess ber að geta að næstu árin á eftir eiga þau Ólafur og Anna eftir að heimsækja
Jón Finsen og fjölskyldu hans að því er virðist á hverju ári og taka þau framvegis
börnin með sér auk þess sem Steingrímur slæst oft með í förina.
97 Lbs. 2426. 4to. Óafur til föður síns, 31. júlí 1868.
98 Peter N. Stearns segir t.a.m. í bók sinni Be a Man! Males in Modern society.: „...
relationships between sons and fathers deteriorated from about 1750 onward,
reaching their nadir around 1900." Stearns: Be a Man! Males in Modern Society. New
York, 1979, bls. 49.
65-Sagnir 1996