Sveitarstjórnarmál - 01.10.1997, Side 31

FÉLAGSMÁL
unum að greiða fjárhagsaðstoð til
einstaklinga og fjölskyldna sam-
kvæmt þeim. Sveitarfélögin hafa
smátt og smátt sett sér þessar reglur
og hafa 70 félagsmálanefndir sent
félagsmálaráðuneyti þær. I Reykja-
vík og nokkrum stærstu kaupstöð-
unum hafa hins vegar verið í gildi
reglur um fjárhagsaðstoð í mun
lengri tíma, en þessi sveitarfélög
settu sér reglurnar án þess að það
væri lagaskylda.
Félagsmálaráðuneytið hefur unn-
ið leiðbeiningar að reglum um fjár-
hagsaðstoð. Þessum leiðbeiningum
hefur verið dreift til flestra sveitar-
félaga og þær kynntar á námskeið-
um sem haldin voru á vegum ráðu-
neytisins. I tillögum ráðuneytisins
er lagt til að lágmarksfjárhagsaðstoð
til handa einstaklingi taki mið af
fjárhæðum bóta Tryggingastofnunar
ríkisins. Miðað er við eftirfarandi
bótaflokka: örorkubætur, tekju-
tryggingu og heimilisuppbót. Sam-
tals nemur þessi fjárhæð nú u.þ.b.
kr. 48.000 fyrir einstakling og fer
hún hækkandi eftir því sem fjöl-
skyldan stækkar. Innan þessarar lág-
marksfjárhæðar eiga að rúmast út-
gjöld daglegs lífs, s.s. fæði, klæði,
ferðakostnaður o.s.frv. Kostnaður
vegna húsaleigu bætist við hjá þeim
sveitarfélögum sem ekki greiða
húsaleigubætur og tillit skal tekið til
framfærsluskyldu forsjárlausra for-
eldra ef við á. Að auki er lagt til í
leiðbeiningunum að tekið sé tillit til
sérstakra atvika eða umframkostn-
aðar í einstökum málum.
Deila má um lágmarksfjárhæðina
sem höfð er til viðmiðunar og er
hún óneitanlega knöpp. Nokkur
sveitarfélög hafa samþykkt ívið
hærri lágmarksfjárhæð. Hjá Reykja-
víkurborg nemur mánaðarleg fjár-
hæð kr. 53.400 fyrir einstakling.
Hafa ber í huga að lágmarksfjár-
hæðin miðast við bætur Trygginga-
stofnunar ríkisins og rétt að benda á
að útgreiddar fullar atvinnuleysis-
bætur nema nú u.þ.b. kr. 51.600 á
mánuði hér á landi. Þykir eðlilegt að
fjárhagsaðstoð sveitarfélaganna sé
ekki hærri en atvinnuleysisbætur,
hins vegar eru viðbótarbætur vegna
hvers bams nokkuð hærri í leiðbein-
ingum ráðuneytis en hjá Atvinnu-
leysistryggingasjóði. Reykjavíkur-
borg veitir ekki aukna fjárhagsað-
stoð vegna bama enda ekki reiknað
með auknu ráðstöfunarfé vegna
þeirra, s.s. bamabótum og meðlags-
greiðslum, við útreikning á fjárþörf.
Mismunandi fjárhœðir - mismun-
andi reglur
Reglur sveitarfélaganna, hvers og
eins, leiða til þess að fjárhagsaðstoð
getur verið mismunandi til einstakl-
inga og fjölskyldna sem búa við
svipaðar aðstæður. Dæmi má taka
um bamlausan einstakling, sem býr
einn. leigir á almennum markaði
(kr. 28.000) og fær u.þ.b. hálfar at-
vinnuleysisbætur (kr. 24.910). Hann
myndi fá eftirfarandi fjárhagsað-
stoð:
Reykjavík kr. 36.686
Neskaupstaður kr. 37.024
Selfoss kr. 35.512
Akranes kr. 39.832
Akureyri kr. 42.875
Reykjanesbær kr. 36.800
Kópavogur kr. 29.481 (80%
aðstoðar fyrstu 3 mán.) eða 36.432
(að loknum 3 mán.).
Húsaleigubótum hefur verið bætt
við þar sem þær em greiddar, en hjá
hinum sveitarfélögunum er tekið
ákveðið tillit til húsaleigukostnaðar
við mat á fjárþörf. Munurinn á milli
sveitarfélaganna getur síðan aukist
við flóknari fjölskylduaðstæður.
T.d. greiðir Reykjavíkurborg hæstu
fjárhæð til einstæðs foreldris með
tvö börn ntiðað við ákveðnar for-
sendur, en Selfoss lægstu. Hjón með
tvö börn á framfæri myndu einnig
fá hæstu greiðsluna í Reykjavík en
minnst annaðhvort á Selfossi eða á
Akranesi, eftir aðstæðum. Hafa ber í
huga að reglumar hjá hverju sveitar-
félagi um sig geta ennfremur falið í
sér ýmsar heimildir til að veita sér-
staka aðstoð í undantekningartilvik-
um, en ekki eru tök á að greina nán-
ar frá þeim hér.
I töflunum sem hér fylgja eru
birtar tölulegar upplýsingar um fjár-
hagsaðstoð sveitarfélaganna.
A 1. töflu sést hvemig viðtakend-
ur fjárhagsaðstoðar á árabilinu 1987
til 1995 skiptast eftir fjölskyldugerð,
annað hvert ár er talið með frá 1987
til 1993. Fjölmennasti hópurinn er
einstæðir karlar án bama og em þeir
tæp 39% allra viðtakenda fjárhags-
aðstoðar árið 1995, næst koma ein-
stæðar konur með böm. Heimilum
sem nutu fjárhagsaðstoðar fjölgaði
um 20% milli 1992 og 1993, um
13% milli 1993 og 1994 og 11,5% á
milli 1994 og 1995, en fjöldi heim-
ila á öllu tímabilinu hefur ríílega
tvöfaldast.
1. tafla. Viðtakendur fjárhagsaðstoðar eftir fjöiskyldugerö 1987-1995
Alls Einst. karlar meö börn Einst. karlar án barna Einst. konur meö börn Einst. konur án barna Hjón/ sambf. meö börn Hjón/ sambf. án barna Fjöldi heimila
1987 100 1,9 36,6 26,7 22,5 7,9 4,3 2.739
1989 100 2,3 32,5 29,8 20,8 10,6 4,0 3.666
1991 100 2,0 32,4 29,1 18,0 10,8 7,7 3.674
1993 100 2,0 34,9 29,0 17,0 12,8 4,2 4.767
1994 100 2,0 36,0 26,5 17,6 13,0 4,9 5.397
1995 100 1,5 38,6 27,2 17,2 10,8 4,7 6.017
(Sveitarsjóðareikningar, 1992, 1993, 1994 og 1995, Hagstofa íslands.)
22 1