Sveitarstjórnarmál - 01.10.1997, Page 32

FÉLAGSMÁL
2. tafla. Viðtakendur fjárhagsaðstoðar sveitarfélaganna eftir fjölskyldugerð og
sveitarfélögum með 400 íbúa eða fleiri; fjöldi heimila sem naut aöstoðar
á árinu 1994 og 1995:
1994:
Einst. karlar Einst. konur Hjón/sambúö
Alls m. börn án barna m. börn án barna m. börn án barna
Landið allt 5.397 105 1.932 1.423 946 696 264
(100% 1,9% 35,8% 26,4% 17,5% 12,9% 4,9%)
Höfuðbsv. 4.235 77 1.657 1.035 804 455 207
Suðurnes 315 11 69 101 47 74 13
Vesturland 124 - 28 46 15 25 9
Vestfirðir 46 1 5 4 2 4 -
Norðurland v. 40 - 15 10 4 10 1
Norðurland e. 351 7 81 140 43 56 24
Austurland 87 3 18 31 7 25 3
Suöurland 199 6 59 56 24 47 7
1995:
Landið allt 6.016 88 2.309 1627 1.028 646 279
(100% 1,5% 38,4% 27,0% 17,1% 10,7% 4,6%)
Höfuðbsv. 4.807 66 1.986 1.215 889 425 226
Suðurnes 319 5 91 93 43 68 19
Vesturland 159 1 38 43 14 26 7
Vestfiröir 25 1 5 4 3 3 -
Noröurland v. 61 - 14 18 10 18 1
Norðurland e. 369 10 88 164 39 56 12
Austurland 75 - 19 31 8 15 2
Suðurland 201 5 68 59 22 35 12
'Sveitarsjóðareikningar 1994 og 1995.
Aukningin milli áranna 1994 og
1995 er alls 619 heimili og er hún
mest meðal einhleypra karla, alls
377 manns, sem er tæplega 20%
aukning. Á tveimur svæðum fækkar
þeim sem þiggja fjárhagsaðstoð,
þ.e. á Vestfjörðum um 45% og
óverulega á Suðurnesjum. Athygli
vekur aukning um 52% á Norður-
landi vestra úr 40 í 61 heimili og
fjölgaði heimilum með böm mest.
Félagsleg heimaþjónusta
Árið 1952 voru sett lög um heim-
ilishjálp í viðlögum og voru þau í
gildi allt fram til ársins 1991. Á
þessum tíma var sveitarfélögunum
ekki skylt að starfrækja heimilis-
hjálp heldur var þeim eingöngu
heimilt að ákveða að setja slíka
þjónustu á stofn. Hlutverk hennar
var að veita hjálp á heimilum þegar
sannað var með vottorði læknis eða
ljósmóður eða á annan hátt að hjálp-
arinnar væri þörf um stundarsakir.
Segja má að með þessuin lögum
hafi verið lagður grunnur að félags-
legri heimaþjónustu þó að ýmsar
breytingar hafi orðið á henni síðan,
einkum þó að hún varð lögbundin.
Með gildistöku laga um félagsþjón-
ustu sveitarfélaga féllu úr gildi lög
um heimilishjálp í viðlögum frá ár-
inu 1952. Reyndar var öldruðum
tryggð heimilishjálp í lögum frá ár-
inu 1971 og hafa aldraðir verið
stærsti hópur þeirra sem njóta fé-
lagslegrar heimaþjónustu um langt
árabil. Ríkissjóður greiddi sveitarfé-
lögunum lengi vel 1/3 hluta kostn-
aðar vegna heimilishjálpar.
Með félagslegri heimaþjónustu er
átt við aðstoð til handa þeim sem
búa í heimahúsum og geta ekki séð
hjálparlaust um heimilishald og per-
sónulega umhirðu vegna skertrar
getu, fjölskylduaðstæðna, álags,
veikinda, bamsburðar eða fötlunar.
Hér er rétt að vekja athygli á því að
undir þennan málaflokk heyra allir
sem þurfa á félagslegri heimaþjón-
ustu að halda, þar með taldir fatlaðir
og sjúkir. Sveitarfélögum ber að
setja sér reglur um félagslega
heimaþjónustu og hafa 70 þeirra sett
slíkar reglur. Félagsmálaráðuneytið
hefur útbúið leiðbeiningar til sveit-
arfélaga sem þau geta haft til hlið-
sjónar við samningu reglna um fé-
lagslega heimaþjónustu.
Félagsleg heimaþjónusta er veitt
um allt land og virðast langflestir
sem á þurfa að halda njóta hennar.
Miklar fjarlægðir standa ekki í vegi
fyrir því að heimaþjónustan sé veitt
í hinum dreifðu byggðum landsins,
en hjá einstaka sveitarfélagi háir
skortur á starfsfólki þjónustunni.
Á 3. töflu sést fjöldi heimila sem
hafa notið félagslegrar heimaþjón-
ustu. Heimilunum hefur fjölgað um
3. tafla. Félagsleg heimaþjónusta sveitarfélaga eftir tegund heimila 1987-1994
Alls Heimili aldraöra Fatlaöir á heimili Önnur heimili
1987 3.071 2.516 555
1989 3.676 3.044 383 249
1991 4.438 3.642 471 325
1993 5.353 4.271 537 545
1994 5.687 4.397 678 612
1995 5.971 4.565 1.406*
(Sveitarsjóðareikningar, 1992, 1993, 1994 og 1995, Hagstofa íslands)
* Á árinu 1995 eru heimili fatlaöra ekki tilgreind sérstaklega.
222