Sveitarstjórnarmál - 01.10.1997, Blaðsíða 39

FRÆÐSLUMÁL
Frá námskeiði sem Menntaskólinn á Egilsstööum hélt fyrir fatlaöa nemendur í sam-
vinnu viö Svæöisskrifstofu Austurlands.
□ Viðmælendur virtust sammála
um að brýnasta þróunarverkefnið
væri að koma á fót ráðgjafarþjón-
ustu fyrir framhaldsskólastigið. Lit-
ið var jákvæðum augun á samstarf
við önnur skólastig, aðra aðila innan
landshlutans og aðra framhaldsskóla
um allt land.
□ Að öðru leyti komu fram ábend-
ingar um aukið fjármagn til sér-
kennslu, aukið yfirlit yfir sér-
kennsluþarfir, þörf á námi og nám-
skeiðum í sérkennslufræðum ásamt
ýmsum hugmyndum að námsskipu-
lagi.
Hér á eftir mun ég fjalla sérstak-
lega um þrjá þætti sem fram komu í
viðtölunum og bera þá saman við
aðrar framhaldsskólakannanir. Þeir
varða í fyrsta lagi möguleika til
kennslu við hæfi í verknámsáföng-
um, í öðru lagi muninn á stórum og
litluin framhaldsskólum og brottfall
nemenda og í þriðja lagi ráðgjafar-
þjónustu.
Dæmi um möguleika til
kennslu viö hæfi í verk-
námsáföngum
I einum skóla kom fram að á
hverju ári voru nemendur með sér-
kennsluþarfir af ólíku tagi í reglu-
legu námi. Um var að ræða verk-
menntaskóla. Nemendahóparnir í
þessurn skóla voru mjög blandaðir
bæði hvað varðaði aldur, fyrri
menntun og frammistöðu í námi.
Sumir höfðu þegar lokið við stúd-
entspróf, aðrir komu beint úr grunn-
skóla. Þessir nemendur luku námi í
skólanum; sumir með prófskírteini
úr öllum kenndum áföngum, aðrir
höfðu aðallega tekið þátt í verkleg-
um þáttum. Að mati viðmælanda
höfðu mörg ungmenni, sem áður
höfðu fengið mikla sérkennslu eða
sem áttu sögu margra ósigra við
fyrri skólagöngu, fengið aukið
sjálfstraust, verklega fæmi og - ekki
síst - aukið félagslega fæmi vegna
dvalarinnar á heimavist, þar sem
oftast ríkti andrúmsloft jákvæðni og
fyrirhyggju.
í viðtalinu komu fram nokkrir
þættir sem gætu skýrt þessa vel-
gengni nemenda með sérkennslu-
þarfir í reglulegu námi í þessum
skóla. Þar sem um var að ræða
verklega áfanga var fjöldi nemenda
í hópi minni en tíðkast í bóklegum
áföngum. Verknámið var að hluta
til sveigt að þörfum og óskum hvers
nemanda um sig. Þetta gerði kenn-
umm kleift að veita sértækan náms-
stuðning þar sem þörf var á í al-
mennum kennslustundum. Viðhorf
stjórnanda og nokkurra kennara
virtist einkennast af að leggja aðal-
áherslu á líðan og námslegar fram-
farir einstaklinganna í ljósi staðlaðra
námskrafna, en ekki einblína á
námsefnið. Að sögn viðmælandans
höfðu kennaramir oft á tíðum lagt á
sig þó nokkra vinnu umfram um-
samda starfsskyldu til að leiðbeina
einstökum nemendum og leysa
vandamál sem upp komu í nem-
endahópnum. Einnig var bent á at-
riði sem betur mættu fara. Fram
kom að í þessum skóla höfðu nem-
endur með ýmsar ólíkar fatlanir og
sérkennsluþarfir stundað nám á
undanfarandi árum. Kennarana
vantaði sérkennslufræðilega þekk-
ingu til að takast á við sértækar
náms- og stuðningsþarfir á ólíkum
sviðum. Þá skorti einnig reglulegt
samband við ráðgjafarþjónustu sem
gæti aðstoðað við námsskrárgerð og
að leysa vandamál sem upp kunna
að koma á námsferlinum. Einnig
vantaði fé til að auka aðstoð í
kennslu, á heimavist og til að greiða
fyrir utanaðkomandi ráðgjöf.
I viðtalinu í þessum skóla komu
fram ýmsar upplýsingar sem erfitt
reyndist að skrá í skýrslu könnunar-
innar. Tæpt var á mörgum atriðum
sem þyrftu nánari athugun. En svo
virtist sem hér hefði mótast hefð
fyrir meðvitaðar tilraunir til að
kenna nemendum með fötlun og
sérkennsluþarfir við þeirra hæfi inn-
an ramma almennra námsáfanga.
Því tel ég ástæðu til að framkvæma
nánari kerfisbundnar rannsóknir
tengdar þróunarstarfi í þessum
skóla. I því sambandi má nefna að á
síðasta áratug hefur færst mjög í
vöxt að gera ítarlegar rannsóknir á
„hinu góða dæmi“ (case-research,
„the good case“) innan félags-, upp-
eldis- og sérkennslufræða.
Stórir skólar og litlir
skólar
Eins og fram kom í kaflanum um
niðurstöður fyrr í greininni, eru allir
framhaldsskólar umdæmisins frekar
eða mjög fámennir. í þessari skýrslu
229