Sveitarstjórnarmál - 01.06.2001, Qupperneq 42

Sameining sveitarfélaga
Lýður Björnsson sagnfrœðingur:
Breytingar á skipun sveitarfélaga
1700-2001
Vitað er með vissu að landinu hafði verið skipt í hreppa þegar tíund var lögtekin á árunum 1096
eða 1097. Almennt er talið að hreppaskipunin sé eldri og jafnvel frá því að Alþingi var sett um 930.
Ekkert er vitað með vissu um fjölda hreppa í landinu öldum saman en líkur benda þó til þess að
þeim hafi ijölgað nokkuð 1100-1700. Heildarmanntal var tekið á íslandi 1703 og þá voru allir
hrepparnir nafngreindir. Hér verður birt skrá yfir hreppana 1703 og veitir hún upplýsingar um fyrri
nöfn nokkurra þeirra.
Þess voru dæmi á 18. og 19. öld að hreppsnafn þokaði fyrir nafni tilsvarandi manntalsþinghár,
til dæmis breyttist nafn Trékyllisvíkurhrepps í Árneshrepp og Blönduhlíðarhrepps í Akrahrepp.
Alls má finna 18 dæmi um nafnabreytingu af þessu tagi. Hún kann að hluta að eiga rætur að rekja til
þrýstings frá stjórnvöldum sem töldu mismunandi nöfn á hreppi og tilsvarandi þinghá valda ruglingi.
Rangárvallasýsla
Eyjaíjallasveit
Landeyjar eystri
Landeyjar vestri
Fljótshlíð
Hvolhreppur
Rangárvellir1’
Landmannahreppur’
Holtamannahreppur
Árnessýsla
Bæjarhreppur
Stokkseyrarhreppur
Sandvíkurhreppur
Hraungerðishreppur
Vi 11 ingaholtshreppur
Skeiðahreppur31
Eystri (austari) hreppur
Ytrihreppur
Biskupstungur
Grímsnes
Þingvallahreppur
Ölfus
Selvogur
Gullbringu- og Kjósarsýsla
Grindavík4'
Hafnahreppur
Rosmhvalaneshreppur
Vatnsleysustrandarhreppur
Álftaneshreppur
Seltjarnarneshreppur
Mosfellssveit
Kjalarneshreppur
Kjósarhreppur
Borgarfj arðarsýsla
Strandahreppur5'
Skilmannahreppur
Akraneshreppur
Mela- og Leirársveit
Andakílssveit61
Skorradalshreppur
Syðri-Reykjadalur7’
Reykholtsdalur8’
Ásasveif'1
Mýrasýsla
Hvítársíðusveit
Þverárhlíð
Norðurárdalur
Staflioltstungur
Borgarhreppur
Álftaneshreppur
Hraunhreppur
Snæfellsnes- og
Hnappadalssýsla
Kolbeinsstaðahreppur
Eyjahreppur101
Miklaholtshreppur
Staðarsveit
Breiðuvíkurhreppur
Neshreppur
Eyrarsveit
Helgafellssveit
Skógarstrandarsveit"1
Dalasýsla
Hörðudalshreppur
Miðdalahreppur
Haukadalshreppur
Laxárdalshreppur
Hvammssveit
Fellsstrandarhreppur
Skarðsstrandarhreppur
Saurbæj arhreppur121
Barðastrandarsýsla
Geiradalshreppur
Króksíj arðarhreppur131
Gufudalshreppur14*
Skálmarnesmúlahreppur15*
Eyjahreppur
Barðastrandarsveitl6)
Rauðasandshreppur
Tálknafjarðarhreppur
Dalasveit17*
Suðurfjarðasveit