Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 29

EFTIRMÆLI BÓKASAFNS
257
Súsa hafði lítinn aga af bókabéusinum, stórfrænda sínum í Nineve, og áleit
að óhætt mundi að toga svolítið í halann á hinu aldraða assýriska ljóni.
Hryggbraut hann því karlinn fyrir hönd dóttur sinnar. En gamli maðurinn
hristi þá af sér bókarykið, færði Raman herguði fórnir dýrar og bjóst til víga
í fyrsta sinn á ævinni. Er hefndarherferðin ti! Súsa ,,mjög í árbókum fræg",
og dregur rithöfundurinn Assúrbanípal ekki fjöður yfir aðfarir sínar í borg-
inni, þá er hún var unnin. En þær voru þannig, að hárin rísa á höfði manns
við lesturinn. Ekki er þess getið, hvað orðið hafi um meyna. En það hefði
óneitanlega verið minningu þessa merka bókasafnara hollara, svo og borg-
urunurn í Súsa, að hann hefði fengið stelpuna umyrðalaust.
Ég hef einu sinni eignast ,,bók“, sem að líkindum var eldri en flestar
„bækurnar" í safni Assúrbanípals! Var það olíulampi frá síðmínóiska tíma-
bilinu á Krít, með áletrunum og myndum. Hann var gjöf frá grískum vini
mínum. En þegar ég var nýfluttur hingað til lands, heimsótti mig kunningi
minn góðglaður, þreif upp Flateyjarbók, sem er um 30 pund á þyngd, og
skellti henni í gleði sinni ofan á lampann. Ég hef ekki séð meira eftir neinni
af bókum mínum.
Vorið 1938 bjó ég í Höfn. Þá barst mér í hendur bókaskrá frá forn-
sala einum í Leipzig, en í henni voru auglýstar til sölu margar fágætar ís-
lenzkar bækur. Ég pantaði allmikið af þeim, að nokkru leyti fyrir áeggjan
eins vinar míns, sem er mikill safnari. Eignaðist ég þá, meðal annars, Rafns-
útgáfuna af Fornaldarsögum Norðurlanda og Fornmannasögur, bæði ein-
tökin óvenjulega falleg, og ýmislegt fleira fágætt. Þetta ,,kom mér á bragð-
ið“, ég hóf söfnun íslenzkra bóka og hélt henni áfram um fjögurra ára
skeið.
{ fyrstu var ég ákaflega illa að mér í íslenzkri bókfræði, en leitaðist við
að afla mér sem mestrar þekkingar í henni. Mest fræddist ég af samtölum
við eldri og mér meiri safnara, en þar næst af bókum, svo sem: Skrá Hall-
dórs Hermannssonar yfir íslenzka hlutann af Fiskesafni, Sögu prentlistar-
innar á íslandi, Hrappseyjarprentsmiðju, eftir Jón Helgason próf. o. fl. —
Bókasöfnun er menntandi, og er það einn af hennar mestu kostum. Annar
er sá, að því fé, sem til hennar er varið, er ekki spillt, heldur lagt á sæmi-
lega vöxtu. Gott bókasafn er allt í senn: Hin fegursta híbýlaprýði, siðmenn-
ingarvottur af bezta tagi, og öruggur varasjóður. Fýsn safnarans getur að
vísu farið út í öfgar eins og vínnautn og fjárhættuspil, en heilbrigðu og sið-
menntuðu fólki er naumast hætta búin af þeirri þrenningu. Auk þess er bóka-
sótt fremur skaðlítill sjúkdómur, þegar á allt er litið.
Söfnun íslenzkra bóka er nú orðin mjög erfið, því að allmargar bækur,
er út hafa komið á þessari öld, eru orðnar býsna torgætar, og fjarska lítið um
rit fyrri tíma í höndum almennings. Og þau, sem kynnu að fást, eru mjög
dýr. Ég tel því bókasöfnun minni lokið í eiginlegum skilningi og nenni ekki