Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 52

Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 52
280 HELGAFELL sér fara. Ég hef jafnvel heyrt getið þess, að menn hafi tekið Sult úr ,,heimilisbókasafninu“, af því að þeir vildu ekki, að unglingar á heimili þeirra næðu í bókina og læsu þessa frásögn. Með þessu eru auðvitað ekki bornar brigður á listgildi þessa skáld- verks, þótt vafi leiki á, hvort það eigi af þeirri ástæðu að liggja á glámbekk á hverju heimili fyrir unglingum af þessari ástæðu. Þýðingaval og þjóðmenning Mér finnst skortur á menningar- skilningi umræddrar útgáfustjórnar koma greinilegast fram í því, hve mjög henni hefur mistekizt í vali þeirra erlendra bóka, sem hún hefur látið þýða. Það er ekki eins vandalít- ið og sumir ætla, að velja heppilegar bækur til þýðingar, einkum þegar þær eru ætlaðar allri alþýðu manna. Það er engan veginn einhlítt að styðj- ast eingöngu við erlent mat á bókun- um í þessu efni. Þetta nær jafnvel til klassiskra eða sígildra rita, því að rit eru sígild af ýmsum ástæðum og í ýmsum skilningi. Mörg þeirra rita, sem sígild eru í raun og sannlejka, eru ekki við alþýðuhæfi. Ef lestur þeirra á að koma að notum, krefst hann meiri þekkingar og skilnings en al- menningur hefur til brunns að bera og meiri andlegrar áreynslu en hann er fær um að láta í té. Þótt t. d. eitthvert alþýðlegt fræðirit hafi náð miklum vinsældum erlendis, er alls ekki víst, eins og reynslan líka sýnir, að það sé vel fallið til þýðingar handa íslenzk- um almenningi. Fyrst og fremst ligg- ur til þessa sú ástæða, að erlend al- þýðumenning er talsvert ólík þjóð- menningu íslendinga. Franski eða þýzki alþýðumaðurinn hefur tileinkað sér ýmiskonar þekkingu, sem íslenzka alþýðumanninn skortir, og öfugt. Hinum erlenda manni eru töm mörg fræðileg hugtök, sem íslendingurinn hefur aldrei heyrt nefnd á nafn. Þetta er eðlilegt, þvx að tunga vor er enn næsta snauð af almennum fræðileg- um hugtökum. Á hinn bóginn stendur íslenzk alþýða sjálfsagt jafnfætis al- þýðu í flestum löndum að því leyti, að hún gerir ekki lægri kröfur til ljósrar efnisskipunar og framsetningar og hef- ur ef til vill þroskaðri málsmekk. Hinn erlendi alþýðumaður og hinn íslenzki alþýðumaður hafa því ekki sama grundvöll þekkingar og skilnings. Þexr hafa ef til vill sambœrilega menningu, en ekki sömu menningu. Þess vegna er ekki hægt að flytja menninguna landa á milli eins og dauðan hlut. Við þetta bætast svo þýðingarörðugleikar, sem stafa einkum af því, að íslenzkan á ekki orð yfir mörg algeng fræðileg hugtök. Þótt smíða megi nýyrði yfir mörg þessara hugtaka, eru þau al- menningi lengi ótöm og torskilin, enda sum óþjál og ósmekkleg. í mörg- um þýðingum kveður allmjög að mis- notkun nýyrða. Þegar til er í málinu gamalt og gott orð yfir hugtakið, er ný- yrðið óþarft. Sum slík nýyrði eru ein tegund málspillingar og eiga rót sína að rekja til vankunnáttu höfundar þeirra í móðurmálinu. Af öllu þessu leiðir, að oftast er miklu vænlegra til árangurs að frumsemja alþýðlegar fræðibækur en þýða. Hugsunin verð- ur frjálsari og skýrari og fellur betur við íslenzka tungu, menningu og stað- hætti en þýdda bókin. Frumsamdar fræðibækur, en ekki þýddar! Á vegum Menningarsjóðs hafa komið út tvær þýddar fræðibækur: MarkmiS og leiðir eftir Aldous Hux- ley og Um mannjélagsjrœÖi eftir J. Rumney. Um fyrrnefndu bókina hafa spunnizt allmikil skrif, og kom þar yf- irleitt fram talsverð óánægja. Að mín-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66

x

Helgafell

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgafell
https://timarit.is/publication/1076

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.