Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 20

248
HELGAFELL
En meðan Rauði herinn er enn 6-
sigraður á vesturslóðum Rússlands, er
iðnaður og landbúnaður Síberíu í
annan stað hið mikla hergagna- og
matvælaforðabúr hersins til varnar
þar. Og takist brúnstakkaher Hitlers
ekki að vinna úrslitasigur á Rauða
hernum í hinum evrópska hluta Rúss-
lands, þá mun Síberíuiðnaðurinn einn-
ig smíða vopnin í allsherjarsókn Rússa
í vesturátt.
Mikilvægi þessa iðnaðarkerfis verð-
ur ljóst, þegar þess er gætt, hvílíkt
afhroð Rússar hafa goldið í Suður-
Rússlandi. Ukraína er öll í höndum
Þjóðverja, hinar miklu verksmiðjur í
Dnépropetrovsk og Krivoy Rog eru
úr sögunni, Maíkopolíulindirnar eyði-
lagðar og Groznílindirnar í hættu.
Kolanámurnar í Donhéraðinu, sem
framleiddu fyrir stríð 81 milljón tonna
af kolum, eru Rússum ekki lengur til
nytja. Þá hlýtur sú spurning að vakna,
hvort hinn ungi iðnaður austan Oral-
fjalla geti nú þegar bætt Rússum
þennan mikla missi.
Fjarri fer því, að svo sé að fullu. En
þó hefur þeim tekizt að efla þennan
iðnað svo mjög, að hergagnafram-
leiðsla þeirra er litlu minni nú en fyr-
ir innrás Þjóðverja, að því er Harri-
man, forstjóri láns- og leigulaganna,
hermdi nú fyrir skömmu. Með því að
nýta mannafla sinn og auðlindir til
hins ýtrasta hefur Rússum tekizt að
halda hergagnaframleiðslu sinni í horf-
inu, þrátt fyrir hið mikla tjón á mönn-
um og mannvirkjum.
Austan Oralfjalla er unnið nótt sem
nýtan dag að því að koma upp nýjum
verksmiðjum og orkuverum, opna nýj-
ar olíulindir og kolanámur. En þar við
bætist enn eitt, sem mesta furðu hefur
vakið um heiminn: flutningur verk-
smiðja frá vesturhéruðum Rússlands
austur fyrir Volgu og Oral.
Það þótti lygilegt, en satt var það
samt, er það kvisaðist í fyrra, að ýms-
ar stórverksmiðjur Okraínu hefðu ver-
ið fluttar austur á bóginn, er suður-
her Búdjonnís marskálks var á undan-
haldi sínu. Verksmiðjurnar lögðu land
undir fót og hörfuðu undan ásamt
verkamönnunum jafn skipulega og
Rauði herinn.
, ,Flótti“ verksmiðjanna var liður í
skipulagðri hernaðaráætlun. Hver
verksmiðja vissi, hvar sér stað átti, því
að hann hafði verið ákveðinn löngu
áður. Frá Moskvu, Kiev og Taganrog
voru fluttar þrjár flugvélaverksmiðjur
austur í Oralfjöll. Vélaverksmiðjur,
sem voru í Karkoff í fyrra, starfa nú
sem óðast austur í Kúybísév. Her-
gagnaverksmiðjan Vorosjílov í Dné-
propretrovsk hóf ,,göngu“ sína austur
á bóginn í lok septembermánaðar í
fyrra. Hinn 11. október var hún tekin
til starfa austur í Oral. Hinn 1. desem-
ber framleiddi hún meira en hún hafði
gert í átthögunum. Menn mega sjá at
því, hvílík feikna afrek þetta eru, að
notaðir voru 7000 járnbrautarvagnar
til að flytja eina skriðdrekaverksmiðju
frá Karkoff austur í Samarahérað fyrir
austan Volgu.
En eftir því sem iðnaðurinn vex
austan Uralfjalla, og því meir sem her-
gagnaþörf Rauða hersins mæðir á hin-
um nýju iðnaðarhéruðum, verður það
viðfangsefni æ mikilvægara, að hægt
verði að sjá iðnaði þessum fyrir þeim
orkulindum, sem allur nútíma hernað-
ur veltur á: kolum og olíu.
Kol eru þar yfrið nóg, eins og áður
var frá sagt, en enn sem komið er
hafa hinar nýju kolanámur hvergi
nærri getað bætt að magni missi Don-