Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 47

LÉTTARA HJAL
275
leikríti, tónlist verður flutt og fyrirlestrar um
bókmenntir og listir haldnir fyrir almenning í
útvarpi og samkomuhúsum. Einnig hefur ver-
ið boðað, að nýtt rit, ,&stastefnur“, eftir fónas
Jónsson, sé væntanlegt um svipað leyti.
Af íslenzkum bókum, sem komið hafa á
markaðinn í seinni tíð, hefur Hrafnkatla i
nýrri útgáfu vakið einna mesta athygli og
öllu meiri en venjulegt er um gömul og þekkt
HRAFNKATLA f En f
LENDIR í MÁLA- fær orsakir> “ns J
FERLUM. kunnugt er’ að utge£'
endur sögunnar hafa
verið sóttir til ábyrgðar vegna hennar, og er
þeim réttilega gefið að sök að hafa notað
löggilta stafsetningu í bókinni. Sýnir þetta
ljóslega, að íslendingar hafa „bumor" á borð
við hverja sem er, en eins og títt er um þá, sem
eru „humoristar" að eðlisfari, verður þeim oft
ekki ljóst fyrr en cftir á, hvenær þeim hefur
tekizt bezt upp. — Munu menn bíða dómsúr-
slitanna með nokkurri eftirvæntingu, því þótt
dómarinn muni að vísu geta komizt hjá því að
skera úr um það, hvort stafsetning íslenzka
ríkisins sé út af fyrir sig á þá lund, að almennt
sé ábyrgðarhluti að notast við hana, er málið
engu að síður fróðlegt, þar sem niðurstaða
dómsins virðist velta á því, samkvæmt lögum
þeim, sem kæran byggist á, hvort Hrafnkels
saga Freysgoða sé skrásett fyrir eða eftir 1400,
en höfundi hennar hefur láðzt að taka nokkuð
fram um það, og er honum það nokkur
vorkunn, þar sem hann bjó hana ekki sjálfur
undir prentun. Segir það sig sjálft, að það væri
mikill léttir fyrir fræðimenn vora, ef sá háttur
yrði tekinn upp, að láta dóm ganga um þessi
og önnur vafaatriði í sögu vorri og bókmennt-
um, og er óskandi að tilraun sú með Hrafn-
kötlu, sem nú hefur verið gerð, megi takast
það vel, að áframhalds megi vænta af slíkum
sögurannsóknum. — Hinsvegar finnst Léttara
hjali rétt að taka það fram, að það hefur
ýmislegt að athuga við þessa útgáfu af Hrafn-
kötlu. Fyrst og fremst er það að segja um
formála Halldórs K. Laxness, að cnda þótt
ástæða hafi þótt til að höfða mál gegn öllu öðru
í bókinni en honum, og forseti Sameinaðs AI-
þingis hafi jafnvel lýst yfir því, að hann hefði
ekkert við formálanum að segja fyrir þingsins
hönd, getur hann hvorki talizt samboðinn vel
menntuðum rithöfundi né merkilegu riti.
Unglingar geta að vísu bölvað sér til stundar-
fróunar með sæmilegum árangri, en fullorðnir
menn freista þess að jafnaði að Ieita skapsmun-
um sínum virðulegra forms og þykjast hafa
reynslu fyrir því, að það dugi þcim betur. Þá
ber útgáfa Hrafnkötlu þess merki, eins og út-
gáfan af Laxdælu í fyrra, að vera nokkuð fljót-
ráðin, enda mun almennt litið svo á, að í bæði
skiptin hafi verið um illa „styrjaldarnauðsyn”
að ræða. Slík notkun fornritanna til hernaðar-
þarfa mun að vísu fullkomin nýung, sem sann-
ar enn ágæti þeirra, en því aðeins getur hún
samt talizt viðkunnanleg, að sögunum sé um
leið fullur sómi sýndur, og þó það mundi að
sjálfsögðu flýta eigi lítið fyrir útgáfu klassiskra
rita, ef menn tækju almennt þann hátt upp að
láta prenta eitt eða fleiri gullaldarrit í hvert sinn,
er þeim væri sérstaklega mikið niðri fyrir, er
hæpið að það gæti nokkurntíma orðið traustur
grundvöllur undir bókmenningu þjóðarinnar.
Þar sem það er ennfremur vitað, að kostnaðar-
manni þeirrar útgáfu, sem hafin er með Lax-
dælu og Hrafnkötlu, var frá byrjun hugleikið
að gera hana eins vel úr garði og föng yrðu á,
munu margir telja æskilegt, að hann og þeir
aðrir, er að útgáfunni standa, gæti þess liér eftir
að láta eigi heimskulegar næturráðstafanir Al-
þingis fleka sig til fleiri herbragða af
þessu tagi. Upphaflega var til þess ætlazt, að
hinni fyrirhuguðu alþýðuútgáfu fomsagnanna
fylgdu fræðilegar greinagerðir, myndir og skýr-
ingar, og að því mun nú að sjálfsögðu stefnt,
ef áframhald verður á útgáfunni, eins og lík-
Iegt má þykja, eftir þcim undirtektum, sem
hún hefur fengið. Menning þjóðarinnar virð-
ist ekki á svo traustum kili og samband henn-
ar við fortíð sína og sögu síst svo náið, að hún