Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 45

L'ETTARA HJAL
C NGAR stórvægilegar breytingar munu
hafa átt sér stað í menningarlífi þjóðar-
innar frá því er Helgafell kom út síðast, enda
er þess naumast að vænta í slíku góðæri, sem
nú er. Því auk þess sem það er eðli menning-
arinnar að fara sér hægt og gætilega, hafa
stjórnmálamenn vorir og aðrir liðsforingjar í
menningarbaráttunni verið óvenjulega miklum
ónnum kafnir í sumar, sem stafar sérstaklega
af því, að þeir hafa orðið að fara tvisvar á
stúfana, með stuttu millibili, til þess að bjarga
þjóðinni hver undan öðrum, í stað þess að þeir
hafa venjulegu ekki þurft að bera umhyggju
fyrir henni nema fjórða hvert ár, og má því
nærri geta, að þeir hafi haft lítinn tíma aflögu
til að sinna andlegum velferðarmálum. Hins-
vegar hefur efnalegri velmegun þjóðarinnar
fleygt fram að undanfömu með slíkum leiftur-
hraða, að vart festir auga á, og minnir þjóðin
í því tilliti einna helzt á manninn á Akureyri
forðum, sem settist í fyrsta
ÆFINTÝRALEG sinni á æfinni á mótorhjól,
ÞRÓUN. með þeim afleiðingum, að
hann ók á því í dauðans
ofboði um vegi og vegleysur allan daginn og
gat ekki numið staðar fyrr en bensínið var
þrotið. Svo æfintýraleg hefur þessi þróun í við-
skipta- og fjárhagsmálum þjóðarinnar gerst, að
hvað úr hverju fer prentun íslenzkra peninga-
seðla að verða álitleg atvinnugrein fyrir brezka
heimsveldið, enda eru nýríkir hátekjumenn
otðnir álíka algengt fyrirbrigði eins og óborg-
aðir reikningar voru fyrir stríð. Er ekki annað
sýnna, ef slíku fer fram, en að bráðum fáist
ekki í bankastjórastöður og áþekk embætti
aðrir en mjög óeigingjarnir hugsjónamenn, sem
af meðfæddri föðurlandsást leggja það á sig að
gegna þcim. Er þegar svo komið, að jafnvel
rótgróin verzlunarfyrirtæki hafa neyðst til að
hætta heimsendingum vegna þess að þeir, scm
voru sendisveinar í fyrra, eru orðnir heildsalar
í ár og eru sjálfir lentir í hraki með sendi-
sveina. En þannig hefur jafnvel hið sælurík-
asta ástand sínar skuggahliðar, og vel mættu
menn setja sig í spor reyndrar og dugandi
matsölukonu hér í Reykjavík, sem nýlega lét
þess getið, að sér fyndist einasti gallinn á yfir-
standandi styrjöld sá, að nú þyrði hún ekki
lengur að „brúka munn“ við þjónustustúlkurn-
ar eins og í gamla daga, því þá væru þær óðar
þotnar úr vistinni og komnar í aðra arðsamari
atvinnu. Mundu margir hafa gott af að gera
sér það ljóst, að jafnvel stríðsgróðamenn hafa
sitt hvað við að stríða, enda þarf ekki annað
en sjá þá, suma hverja, til að ganga úr skugga
um, að þeir muni þurfa að taka allverulegum
og erfiðum lífsvenjubrcytingum, ef þeir eiga
að verða eins „fínir“ menn og tekjum þeiira
hæfir.
Þá ber þess ekki að dyljast, að í sumar
hefur þjóðin orðið fyrir þeirri reynzlu { sjálf-
stæðismálum sínum, að framandi stórveldi hef-
ur látið sér sæma að vera með nefið niðri í þeim
og þykjast hafa vit fyrir okkur. Hins vegar
munu allir á einu máli um það, að ekki hafi
verið rétt, eins og á stóð, að „grípa til rót-