Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 44
272
HELGAFELL
livort íslenzkir rithöfundar og listamenn eigi ah
búa viS óskorað andlegt frelsi eða ekki. En það
hlýtur að koma þeim, sem utan við deiluna
standa, dálítið kynlega fyrir sjónir, hverjir gerzt
hafa fjandmenn andlegs frelsis á íslandi og
hverjir eru meðal formælenda þess. Mennta-
málaráð er eingöngu skipað mönnum úr lýð-
ræðisflokkum, en meirihluti þess virðist samt
þeirrar skoÖunar, að rithöfundar og listamenn,
sem hafa „gagnbyltingarsinnaðar" skoðanir, þ
e. a. s. aörar skoðanir en meirihlutinn, eigi
ekki tilverurétt, heimkynni þeirra sé „utan við
mannfélagið". Það er m. ö. o. lýðræðissinnaÖur
meirihluti í Menntamálaráði, sem hér á landi
beitir sér fyrir ráðstjórnar-ritfrelsi, þ. e. a. s.
frelsi fyrir þá eina, sem eru ekki „gagnbylt-
ingarsinnaðir" eða „á móti mannfélaginu". Og
enn verða þau undur, að ýmsir þeirra, • sem
ánægðastir eru með ráðstjórnar-ritfrelsið austur
í Rússlandi, taka snöggt viðbragð, er meirihluti
Menntamáiaráðs tekur að beita sér fyrir því hér
á landi, og skipa sér framarlega í þá fylkingu,
sem hafið hefur baráttu fyrir algeru ritfrelsi, —
hinu sama frelsi fyrir þá, sem eru „byltingar-
sinnaöir" og „gagnbyltingarsinnaðir", óskoruðu
andlegu frelsi fyrir alla, hvaða stjórnmálaskoð-
un sem þeir aðhyllast. og hvort sem sumurn
kann að finnast þeir eiga heima innan „mann-
félagsins" eða utan þess. Sjálfur málstnður rit-
höfundanna og listamannanna versnar þó auð-
vitað að engu leyti fyrir þessa sök, en ekki er
það honum til framdráttar, ef einhverjir formæl-
enda hans álíta það samrýmast baráttu fyrir
andlegu frelsi á fslandi að telja það til fyrir-
myndar, að í Rússlandi sé „allt prentað mál..
undir eftirliti hinnar opinberu ritvörzlu".
Gylji Þ. Gíslaaon.
FRÁ RITSTJÓRNINNI
Ritgerð Kristmanns Guðmundssonar, „Eftirmteli bókasafns",
er fyrst í flokki grcina, sem nokkrir ágætir rithöfundar og bóka-
menn hafa lofað að skrifa fyrir Helgafell itm bœkur sínar.
Framhald a greinaflokki Barða Guðmundssonar, „U-ppruni ís-
lenzkrar skáldmenntar', kcmur að líkindum ekki fyrr en í jóla-
heftinu. Stafar dráttur sá, er orðið hefur á birtingu þessara greina,
af því, að höfundurinn hefur, svo sem kunnugt er, verið í fram-
boði við tvennar Alþingiskosningar að undanförnu og því ekki
unnizt tími til að ganga frá handriti sínu til prentunar.
Yfirieitt hefur kosningabaráttan komið harkalega niður á Helga-
felli. Hafa tvcir til þrír stjórnmálaflokkar lagzt á citt um það að
tefja fyrir útkomu þess í prentsmiðju vorri, þar sem hún hefur
neyðzt til þess að sjá þeim fyrir óvenjumikilli prentun á blöðum
og bæklingum. Má af því ráða, að mörgum mundi koma það
verr en Helgafelli, þótt úr því yrði, að Alþingi fengi „heimfarar-
leyfi“ eftir kosningarnar og nokkuð yrði að bíða þeirra næstu.
Þá fara hér á eftir leiðréttingar á nokkrum prentvillum í sumar-
heftinu: Bls. 160, 9. 1. a. n. 1912, les: /925. — Bls. 167, 3. 1. a. n.
7936, les: 7935. — Bls. 177, 3. 1. a. n. stjörnukalda, les: stjörnu-
kaldri. — Bls. 196, 4. 1. a. o. syndafýkinn, les: syndafikinn. —
Bls. 198, 8. 1. a. n. lcekna, lcs: lœkni. — Bls. 199, S siðustu Ijóð-
linurnar eru sérstakt erindi. — Bls. 222, 1. 1. a. o. ég (á síðari
staðnum), les: eg. — BIs. 224, 4. 1. a. o. mola, les: moli. — Bls.
224, 4. 1. a. n. eldhtishnifum. Ics: eldhúshnífnum. — Bls. 233, 16
1. a. o. staða, les: afstaða. — BIs. 233, 14. 1. a. n. framleiðsluhátt-
um, les: framleiðslufiáttum. — I septemberheftinu: BIs. 243, 14. I.
a. n. sig falli burt.