Morgunblaðið - 15.03.2013, Blaðsíða 21

FRÉTTIR 21Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. MARS 2013
SVIÐSLJÓS
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Anna Pála Sverrisdóttir var á dögunum kjörin
formaður Samtakanna ’78, sem síðastliðin 35 ár
hafa barist ötullega fyrir réttindum samkyn-
hneigðra, tvíkynhneigðra og transfólks á Ís-
landi og unnið marga stóra sigra. En þótt laga-
legu jafnrétti sé náð eru verkefnin ærin að sögn
Önnu Pálu og hættulegt að sofna á verðinum.
Hún segir mikið starf framundan.
„Það er ekki óalgengt að ég fái þessa spurn-
ingu; hvort þetta séu ekki bara orðin einhver
puntsamtök, en það er aldeilis ekki þannig,“
segir Anna Pála. Áherslurnar hafi þó tvímæla-
laust breyst og baráttan í dag snúist meira um
lífsgæði en lagaleg réttindi.
„Það er grunnt á fordómunum og það er ekki
nóg að þjóðin mæti einn dag á ári í Gleðigöngu
og horfi á skemmtilega sýningu, þótt það sé í
sjálfu sér frábært, heldur er verkefnið núna að
fá fólk til að muna eftir réttindum hinsegin
fólks alla hina 364 dagana. Ég segi að það sé
grunnt á fordómunum af því að það hefur sýnt
sig í könnunum. M.a. í könnun á gildum Evr-
ópubúa 2009 þar sem fram kom að 25% Íslend-
inga þætti samkynhneigð ekki réttlætanleg.“
Þörf á aukinni fræðslu
Anna Pála segir að blessunarlega hafi margir
komið út úr skápnum án þess að það hafi verið
nokkurt tiltökumál en enn sé fjöldi fólks sem
hafi ljótar sögur að segja af þeirri lífsreynslu og
á meðan sé brýn þörf fyrir samtökin. Anna Pála
hefur starfað fyrir trúnaðarráð Samtakanna ’78
síðastliðið ár en það voru m.a. fréttir af árás á
transmann í miðbænum í fyrra sem kveiktu í
henni löngun til að leggja meira af mörkum.
„Ég held að það sé mjög hættulegt viðhorf að
baráttunni sé lokið, því þá byrja fordómarnir að
grassera aftur og það er ekki sjálfsagt að við
höldum þeim réttindum og þeirri stöðu sem við
höfum í íslensku samfélagi í dag. Við sjáum
bara t.d. á heimsvísu hvað það er ofboðslega
mikil andstaða við aukna vitundarvakningu um
réttindi hinsegin fólks,“ segir Anna Pála.
Hún segir mikilvægt að starf samtakanna í
framtíðinni snúi að aukinni fræðslu, t.d. til
kennara og annarra fagaðila sem vinni með
börnum. Orð eins og „hommi“ séu enn notuð í
meiðandi tilgangi, t.d. á skólalóðinni, og það sé
ekki sjálfgefið að fagaðilar viti hvernig þeir eigi
að tala um fordóma. Þá hefur hún mikinn áhuga
á að ráðgjafaþjónusta samtakanna verði áber-
andi í starfi þeirra.
„Við vitum alveg að það er mjög mikil þörf á
ráðgjöf til einstaklinga því ásókn í hana hefur
verið að aukast. Við erum með þrjá ráðgjafa í
hlutastarfi en svo er líka talsvert haft samband
við skrifstofuna okkar út af hinu og þessu,“ seg-
ir hún.
„Ég vil eindregið hvetja þá sem vantar ein-
hvern að tala við til að hafa samband við okkur,
því til þess erum við. Við höfum örugglega öll
upplifað einhver rosalega vandræðaleg augna-
blik í kringum það að koma út úr skápnum og
það er miklu betra að halda þessu ekki fyrir sig,
heldur tala við annað fólk sem þekkir það að
vera í þessari stöðu.“
Hommar fái að gefa blóð
Anna Pála segir að meðal annarra verkefna
sem bíði nýrrar stjórnar sé baráttan fyrir því
að samkynhneigðir karlmenn fái að gefa blóð
og að sjá til þess að samkynhneigð ungmenni
verði ekki útundan í umræðunni um kynheil-
brigðismál og kynfræðslu. Þá verði fjöl-
skyldumál í brennidepli, m.a. ættleiðingar sam-
kynhneigðra.
„Það voru sett lög árið 2006 sérstaklega til
þess að samkynhneigð pör hefðu jafnan mögu-
leika á við gagnkynhneigð pör til að ættleiða.
En það er ekki raunin í dag vegna þess að Ís-
land er ekki með samninga við lönd þar sem
ættleiðingar samkynhneigðra eru leyfðar,“ seg-
ir hún. „Svo þessi réttindi eru í raun ekki til,
nema innanlands, þar sem ættleiðingar eru fá-
ar.“
Nýkjörin stjórn Samtakanna ’78 ákvað á sín-
um fyrsta fundi að boða til samráðsfundar um
áherslur samtakanna. „Við ætlum að efna til
stórs fundar um stefnumótun, nokkurs konar
þjóðfundar ef svo má segja, þar sem við ætlum
að bjóða öllum félögum okkar og velunnurum
að koma saman og tala um það hvar baráttan
stendur og hvernig sé mikilvægast að samtökin
beiti sér,“ segir Anna Pála. Hún segir að sam-
tökin hafi skipt öllu máli fyrir mannréttinda-
baráttu hinsegin fólks í gegnum árin en þeirra
hlutverki sé langt í frá lokið.
Hættulegt að sofna á verðinum
 Þrátt fyrir stóra sigra bíða ærin verkefni Samtakanna ’78  Grunnt á fordómum og orð eins og
„hommi“ enn notuð til að meiða  Nýkjörinn formaður vill efla fræðslu  Efna til „þjóðfundar“
Morgunblaðið/Kristinn
Barátta Anna Pála Sverrisdóttir, formaður Samtakanna ’78, telur að huga þurfi betur að rétt-
arvernd transfólks. Þá mæti tvíkynhneigt fólk enn fordómum, jafnvel frá samkynhneigðum.
BL ehf
Sævarhöfða 2 / 110 Reykjavík
525 8000 / www.bl.is
Bílahúsið
Reykjanesbæ
www.bilahusid.is
421 8808
Bílasalan Bílás
Akranesi
www.bilas.is
431 2622
Bílasala Akureyrar
Akureyri
www.bilak.is
461 2533
Bílaverkstæði Austurlands
Egilsstöðum
www.bva.is
470 5070
5,6 L/100 KM Í BLÖNDUÐUM AKSTRI.
WWW.BMW.IS
Þú ert í leit að ævintýrum, við erum í leit að tæknilegri fullkomnun. Allar aðstæður eru kjöraðstæður fyrir BMW XDrive
fjórhjóladrifskerfið. Þótt veðrið sé óútreiknanlegt er akstursánægjan í X línunni eitthvað sem þú getur treyst á.
Verð frá 7.890.000**
 



  


**
A
u
ka
b
ú
n
a
ð
u
r
á
m
yn
d
,M
sp
o
rt
p
a
kk
iX LÍNAN Í TAKT VIÐ TÍMANN.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
5
6
9
4
2