Morgunblaðið - 15.03.2013, Blaðsíða 27

FRÉTTIR 27Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. MARS 2013
Hann hefur hins vegar gert mál-
stað fátæks fólks að sínum og ber
mesta virðingu fyrir þeim prestum,
sem finna köllun sína í að þjóna íbú-
um fátækrahverfa Buenos Aires. Að
því leyti stendur hann ekki svo fjarri
frelsunarguðfræðinni. Hann hefur
verið kallaður „kardináli hinna fá-
tæku“ og það gæti haft gríðarleg
áhrif ef hann ákveður að leggja
áherslu á þau málefni, sem vinstri
stjórnmálamenn álfunnar hafa nán-
ast getað einokað.
Bergoglio hefur hvað eftir annað
gagnrýnt félagslegt misrétti í Róm-
önsku Ameríku, veist harkalega að
eiturlyfjamafíunni og forðast tildur
og valdatákn. Á kristilegum hátíðis-
dögum hefur hann heimsótt sjúkra-
hús og fangelsi og þvegið fætur sjúk-
linga og fanga. Hann hefur beitt sér í
þágu alnæmissjúklinga og fyrir því
að skíra börn, sem fæðast utan hjóna-
bands. Presta, sem ekki vilji skíra öll
börn, kallar hann hræsnara. Hann
segir að kirkjan eigi að vera opin og
leita út á við. Hugsi hún aðeins um
sjálfa sig úreldist hún.
Stríð gegn Guði
„Við lifum við hneykslanlegar að-
stæður fátæktar og sjúkdóma og allt
leiðir til skorts á réttlæti,“ lýsti hann
yfir þegar Nestor Kirchner heitinn
var forseti. Kirchner lést 2010 og nú
er ekkja hans, Cristina Kirchner, for-
seti. Bergoglio er nánari henni og
kunni að meta andstöðu hennar við
fóstureyðingar. Þau hafa hins vegar
tekist harkalega á um hjónabönd
samkynhneigðra, sem hún leiddi í lög
árið 2010. Hann sagði að lögin væru
„stríð gegn Guði“ og „flétta djöfuls-
ins“. Hann sagði einnig að það væri
misrétti gagnvart börnum að leyfa
samkynhneigðum pörum ættleiðing-
ar. Kirchner svaraði því til að orð
Bergoglios minntu á „miðaldir og
rannsóknarréttinn“.
Kirchner fagnaði hins vegar kjöri
páfa og sagði að þau væru samstiga í
baráttunni gegn fátækt.
Tími herforingjastjórnarinnar
Viðkvæmasti kaflinn í sögu Ber-
goglios er tími herforingjastjórnar-
innar í Argentínu, sem sat frá 1976 til
1983. Hann var þá yfir jesúítaregl-
unni. Árið 2005, skömmu áður en Jo-
seph Ratzinger kardináli var kjörinn
páfi, var Bergoglio kardináli form-
lega ákærður fyrir að hafa verið með-
sekur þegar herinn rændi tveimur
jesúítaprestum árið 1976. Prestarnir
voru sérlega gagnrýnir á stjórnvöld
og Bergoglio taldi skoðanir þeirra
hættulega óhefðbundnar. Hann hafði
vísað prestunum úr reglunni viku áð-
ur en þeir hurfu. Nokkrum mánuðum
síðar fundust þeir fáklæddir í útjaðri
Buenos Aires og hafði verið byrluð
lyf.
Þegar málshöfðunin kom fram vís-
aði talsmaður kardinálans henni á
bug og sagði að um væri að ræða
„gamlan róg“. Málinu var vísað frá,
en umræðan þagnaði ekki. Argent-
ínskir blaðamenn hafa birt greinar og
bækur, sem virðast stangast á við
frásagnir Bergoglios af gerðum sín-
um. Þar er ekki aðeins vísað til skjala
frá þessum tíma, heldur einnig yfir-
lýsingar presta og leikmanna, sem
voru í andstöðu við Bergoglio.
Árið 2010 bar Bergoglio vitni og
kvaðst hafa hitt Jorge Videla, þáver-
andi leiðtoga herforingjastjórnarinn-
ar, og Emilio Massera, yfirmann sjó-
hersins, til að fara fram á að
prestarnir yrðu látnir lausir.
Árið eftir kölluðu saksóknarar
hann til vitnis um kerfisbundin
barnsrán herforingjastjórnarinnar,
sem hann var sakaður um að hafa vit-
að af en ekki reynt að koma í veg fyr-
ir.
Árið 2010 birtist langt viðtal við
hann í argentínsku dagblaði þar sem
hann varði embættisverk sín á tímum
herforingjastjórnarinnar. Hann
kvaðst hafa hjálpað að fela fólk, sem
herinn ætlaði að handtaka eða láta
hverfa vegna pólitískra skoðana
sinna. Hann hefði einnig hjálpað fólki
að komast úr landi og þrýst beint á
herforingjastjórnina um að láta aðra
lausa eða í friði.
Bergoglio var kjörinn yfirmaður
argentínska biskuparáðsins 2005 og
var þriggja ára kjörtímabil hans end-
urnýjað 2008. Þegar hann var valinn
átti katólska kirkjan í Argentínu í
pólitísku hneyksli. Christian von
Wernich, fyrrverandi prestur lög-
reglunnar í Buenos Aires, hafði verið
sakaður um að aðstoða við yfir-
heyrslur og pyntingar á pólitískum
föngum og eiga þátt í dauða þeirra.
Kirkjan hafði laumað von Wernich úr
landi og fengið honum brauð í Síle
undir fölsku nafni. Að lokum var
hann færður aftur til Argentínu og
dreginn fyrir dóm. 2007 var hann
dæmdur í lífstíðarfangelsi fyrir aðild
að sjö morðum, 40 mannránum og 30
tilfellum þar sem fangar voru pynt-
aðir. Í fangelsi var von Wernich leyft
að halda áfram að halda guðsþjón-
ustur. Til þess hefur verið tekið að
Bergoglio gaf aldrei út formlega af-
sökunarbeiðni fyrir hönd kirkjunnar
og tjáði sig aldrei um málið. Biskupa-
ráðið tjáði sig heldur ekki um málið á
meðan hann leiddi það.
Í öðru sæti árið 2005
Tíðindum sætir að páfi utan Evr-
ópu skuli valinn og hefur það ekki
gerst síðan Afríkumenn sátu á páfa-
stóli fyrir tæplega einu og hálfu ár-
þúsundi. Bergoglio var ekki meðal
þeirra kardinála, sem helst þóttu
koma til greina, þeirra sem „fóru inn
á páfakjörfundinn páfar og komu út
kardinálar“ eins og stundum er sagt.
Hjá veðbókurum var hann í 40. sæti
af þeim 115, sem komu til greina.
Leynd á að hvíla yfir kjörfundum,
en haft er fyrir satt að hann hafi verið
númer tvö þegar Ratzinger var kjör-
inn 2005 og varð Benedikt XVI. páfi.
Í Der Spiegel kemur fram að þá hafi
40 kardinálar greitt atkvæði með
Bergoglio í þriðju atkvæðagreiðslu
sem í raun hefði gefið honum kost á
að útiloka að annar kæmist að, en
hann hefði dregið sig í hlé og um leið
greitt götu Ratzingers.
Er talið að staða Bergoglios í kjör-
inu þá hafi verið vatn á myllu hans nú.
Einnig hafi ítalskar rætur hans haft
áhrif. Faðir hans var ítalskur og hann
er bæði með argentínskan og ítalskan
ríkisborgararétt. Bergoglio hefur
sagt að hann myndi deyja þyrfti hann
að starfa í páfaráðinu í Róm, hans
staður væri meðal fátækra í Buenos
Aires. Fjarlægð hans á páfaráðið og
refskákina og spillinguna í Páfagarði
hefur ugglaust einnig átt þátt í því að
nú er hann páfi.
AFP
Nýr leiðtogi Frans páfi kemur inn í Péturskirkjuna eftir að hann var kjörinn 266. páfi rómversk katólsku kirkj-
unnar. Hann er fyrsti páfinn til að gegna nafninu og verður ekki Frans I. fyrr en Frans II. kemur til sögunnar.
Ármúla 32 · 108 Reykjavík · Sími 568 1888 og 533 5060 · parketoggolf.is · Þú finnur okkur líka á Facebook
Parket & gólf - Sérfræðingar í gólfefnum!
Hringdu eð
a
sendu okku
r línu
og fáðu fag
lega
ráðgjöf