Morgunblaðið - 14.05.2013, Blaðsíða 1

Þ R I Ð J U D A G U R 1 4. M A Í 2 0 1 3
 Stofnað 1913  111. tölublað  101. árgangur 
ÚTHALDSKEPPNI
Á FJALLAHJÓL-
UM Í HEIÐMÖRK
MEÐ
FJANDANN
Í FINGRUNUM
VON Á MIKLU
SJÓNARSPILI
Í MALMÖ
BÍLAR STYTTIST Í EUROVISION 38LÖNGU TÍMABÆRT 10
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Óverðtryggð innlán heimila hafa
lækkað úr tæpum 684,8 milljörðum
króna í júlí 2009 á núvirði í 379,4
milljarða í mars á þessu ári, eða um
305 milljarða króna.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins má ætla að þar af hafi 109,4
milljarðar brunnið á verðbólgubáli
en afgangurinn, um 196 milljarðar,
farið í útektir og aðrar fjárfestingar.
Nafnvextir á innlánum voru 1,1% í
mars sl. en verðbólgan 3,9% og rýrn-
uðu því óverðtryggðar innistæður.
Taka út verðtryggð innlán
Verðtryggð innlán stóðu í 219,3
milljörðum í júlí 2009 en voru 228,7
milljarðar í mars í ár. Það er aukning
um 9,4 milljarða. Hins vegar væri
upphæðin í júlí 2009 um 261 millj-
arður á núvirði ef ekki hefði komið til
úttekta af verðtryggðum bókum.
Vísbendingar eru um að almenn-
ingur hafi kosið að færa sparifé í aðr-
ar fjárfestingar.
Á hinn bóginn benda tölur Seðla-
bankans til að eign heimila í sjóðum
með skuldabréf með ábyrgð ríkis eða
sveitarfélaga haldi ekki í við verð-
bólgu frá september 2011 til mars sl.
Að sögn Gústafs Steingrímssonar,
hagfræðings hjá Landsbankanum,
er ekki auðvelt að greina hvað hefur
orðið um innlánin.
Gengur mjög á sparifé
 Óverðtryggð innlán heimila lækkuðu um 305 milljarða frá júlí 2009 til mars 2013
 Skýrist m.a. af mismun á vöxtum og verðbólgu  Úttektir eru hluti skýringar
MRýrna um 305 milljarða »6
Áhrif verðbólgu
» Óverðtryggð innlán heimila
stóðu í 575,4 milljörðum króna
í júlí 2009 og svarar það til
684,8 milljarða kr. á núvirði.
» Verðbólga hefur verið mikil
megnið af tímabilinu, fór hæst
í 11,3% en lægst í 1,8%.
Íbúar í Mývatnssveit hafa miklar áhyggjur af mögulegum áhrifum Bjarn-
arflagsvirkjunar á lífríki Mývatns. Á opnum fundi Landsvirkjunar um
virkjunina í gær kom fram í máli Harðar Arnarsonar forstjóra að Lands-
virkjun teldi mikilvægt að gæta varúðar við allar framkvæmdir í nágrenni
Mývatns þar sem náttúrufarið þar væri sérstætt. Gerð yrði úttekt á mati á
umhverfisáhrifum nýrrar Bjarnarflagsvirkjunar. »2
Lýstu þungum áhyggjum af lífríki Mývatns
Morgunblaðið/Birkir Fanndal
Margir sóttu opinn fund Landsvirkjunar í gær um Bjarnarflagsvirkjun í Mývatnssveit
 Þeir sem eru
enn á nagla-
dekkjum hafa
nokkra daga áð-
ur en lögregla
byrjar að sekta
þá. Samkvæmt
reglugerð eiga
negld dekk að
fara undan bíl-
um 15. apríl,
nema þegar aðstæður kalla á vetr-
arbúnað eins og nú.
Guðbrandur Sigurðsson, aðal-
varðstjóri umferðardeildar lögregl-
unnar á höfuðborgarsvæðinu, segir
að ekki verði farið að sekta fyrr en
eftir hvítasunnuhelgina. »16
Bíða með sektir yfir
hvítasunnuhelgina
 Minni snjór situr eftir á Langjökli
og Hofsjökli eftir veturinn en í með-
alári. Hið sama á við um vestan-
verðan Vatnajökul en á austan-
verðum jöklinum, þaðan sem
jökulbráð rennur í Hálslón,
snjóaði á hinn bóginn meira.
Eftir því sem meira snjóar á
jökla, þeim mun minni bráðnun
á sér stað að sumarlagi. Ástæð-
an er sú að hvítt nýsnævið end-
urvarpar stærri hluta af
geislum sólar en jökulís sem
dregur í sig orku sólarinnar í
meiri mæli.
Þetta hefur komið fram í
mælingarferðum á jöklana
sem er nýlokið.
Landsvirkjun mun fara yfir mæl-
ingarnar þegar endanlegar nið-
urstöður liggja fyrir en það gæti
orðið á næstu dögum.
Á Hofsjökli snjóaði sums
staðar 20% minna en í með-
alári, annars staðar 5-10%.
Á toppi Hofsjökuls mæld-
ist til dæmis 15% minni
snjóþykkt en að meðaltali
fyrir árin 1991 til 2012.
Í mælingarferðunum eru
reknar niður stikur eða vír-
ar. Í haust verður kannað
hversu mikið stendur upp
af þeim en þannig sést
hversu mikið hefur
bráðnað. »14
Minni snjór á Langjökli og Hofsjökli
en meiri á austanverðum Vatnajökli
„Það hefur verið
faraldur sortu-
æxla á Íslandi og
hann hefur vakið
heimsathygli,“
sagði Laufey
Tryggvadóttir,
framkvæmda-
stjóri Krabba-
meinsskrár-
innar. Á fimmtudaginn verður haldin
örráðstefna Krabbameinsfélags Ís-
lands undir yfirskriftinni „Aðgát skal
höfð í nærveru sólar“. Þar mun Lauf-
ey greina frá faraldsfræði sortumeina
á Íslandi. Faraldur sortuæxla hófst
hér á landi í kringum 1990 og fjórfald-
aðist nýgengi sortuæxla hjá Íslend-
ingum á árunum 1990-2000, segir
Laufey. Svipuð aukning var hjá kon-
um og körlum.
Aukin notkun sólbekkja er talin
tengjast aukningu sortuæxla hjá
konum yngri en 50 ára. „Það hefur
dregið úr þessum faraldri. Ef til vill
er fólk farið að passa sig betur og eins
hefur dregið úr sólbekkjanotkun.
Hluta aukningarinnar má líklega
rekja til flýtingar á greiningu,“ segir
Laufey. »22
Dregur úr faraldri
sortuæxla á Íslandi
 Nokkuð hátt hlutfall ölvaðra öku-
manna ekur af stað eftir átök eða
deilur, segir Ágúst Mogensen, for-
stöðumaður Rannsóknarnefndar
umferðarslysa, sem vinnur að gerð
doktorsrannsóknar um ölvunar-
akstur og við hvaða kringumstæður
fólk tekur ákvörðun um að aka ölv-
að. Það sé ekki þannig að fólk
ákveði almennt að aka undir áhrif-
um fyrirfram heldur komi það upp í
hita leiksins. »9
Ökumenn ölvaðir
eftir deilur og átök
„Ég hef marg-
sinnis mótmælt
því harðlega að
það væru nokkr-
ar forsendur fyrir
því að Evrópu-
sambandið grípi
til þvingunar-
aðgerða gagnvart
okkur út af makr-
íldeilunni, sem
ganga lengra en
þær sem við Íslendingar höfum
sjálfir sett í lög og gripið til gagnvart
Norðmönnum vegna makrílsins sem
er ósamið um. Við höfum ítrekað
sýnt þeim fram á að þeir hafi engar
lagalegar forsendur til þess,“ segir
Össur Skarphéðinsson utanríkis-
ráðherra um þær fregnir frá Brussel
að ESB leggi til refsiaðgerðir gagn-
vart Færeyingum og íhugi slíkt hið
sama gegn Íslendingum vegna veiða
þjóðanna á síld og makríl. „Við lítum
svo á að það hafi verið sett skýrt
fram, að ef þeir grípi til við-
skiptaaðgerða umfram það sem
heimilt er samkvæmt EES-
samningnum sé það brot á reglum
Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar. Ég
hef lýst því yfir að ef Norðmenn
verði aðilar að slíku, eins og þeir
hafa lýst yfir, þá munum við nota öll
lagaleg úrræði innan EFTA til að
hnekkja því,“ segir Össur, spurður
til hvaða aðgerða Íslendingar
myndu grípa ef ESB beiti sömu
þvingunum. thorunn@mbl.is »2
Munum
nota laga-
leg úrræði
Össur
Skarphéðinsson