Morgunblaðið - 22.06.2013, Blaðsíða 24

24 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 2013
Smiðjuvegi 9 · 200 Kópavogi · Sími 535 4300 · axis.is
Opnunartími: mán. - fös. 9:00 - 18:00
Lauf
Fjölnota skeljastóll
Sturla Már Jónsson
Húsgagna- og
innanhússarkitekt
hannaði LAUF
● Launavísitalan í maímánuði breyttist
lítið sem ekkert frá aprílmánuði.
Launavísitala í maí 2013 var 456,5
stig og hækkaði um 0,02% frá fyrri
mánuði.
Síðastliðna tólf mánuði hefur launa-
vísitalan hækkað um 5,5%, samkvæmt
frétt á vef Hagstofu Íslands í gær.
Þar kemur jafnframt fram að vísitala
kaupmáttar launa í maí 2013 var 113,8
stig og hækkaði um 0,1% frá fyrri mán-
uði.
Síðustu tólf mánuði hefur vísitala
kaupmáttar launa hækkað um 2,1%.
Svo til óbreytt launa-
vísitala í maímánuði
Morgunblaðið/Kristinn
BAKSVIÐ
Kristinn Ingi Jónsson
kij@mbl.is
Lágmarkskröfur um eigið fé banka-
stofnana þurfa að vera breytilegar til
að geta dregið úr smitáhættu í
bankakerfinu með áhrifaríkum hætti
og stjórnvöld mega ekki gleyma litlu
bönkunum í viðleitni sinni til að
styðja við bankakerfið. Þetta er á
meðal þess sem kom fram á
WEHIA-ráðstefnunni í Háskólanum
í Reykjavík á fimmtudag. Ráðstefn-
an, sem stendur yfir dagana 20.-22.
júní, sameinar hagfræðinga og vís-
indamenn á vettvangi efnahagsmála
en markmiðið er að bæta líkön hag-
fræðinnar, sem margir telja ekki
nógu áreiðanleg, til að hjálpa til í
glímunni við helstu áskoranir hag-
kerfa heimsins. Á ráðstefnunni eru
kynntar nýjar rannsóknir sem eru
sambland af m.a. hagfræði, eðlis-
fræði, tölvunarfræði og verkfræði.
Auknar kröfur til banka
Eftir að fjármálahrunið skall á
haustið 2008 hertu stjórnvöld víðs
vegar um heim regluverk fjármála-
markaða og gerðu enn meiri kröfur
til bankastofnana en áður um lág-
marks eigið fé. Að auki hafa seðla-
bankar gripið til þess ráðs að hækka
bindiskyldu banka. Til útskýringar
geta seðlabankar skyldað lánastofn-
anir að leggja ákveðið hlutfall af inn-
lánum inn á reikning í seðlabönkum
og geta lánastofnanir því ekki lánað
það fé út. Kallast það bindiskylda.
Markmiðið með reglunum var að
lágmarka kerfislæga áhættu í
bankakerfum.
Eru reglurnar áhrifaríkar?
Andreas Krause, aðstoðarprófess-
or í tölvunarfræði við ETH-háskól-
ann í Zürich, vildi athuga hvort regl-
urnar hefðu náð þessu markmiði en
hann kynnti niðurstöður sínar á ráð-
stefnunni á fimmtudag. Krause bjó
til þúsundir bankakerfa, hvert öðru
ólík, og fann út hvaða áhrif fall eins
banka hefði á kerfið í heild. Bank-
arnir sem Krause bjó til voru ólíkir
að eðli og stærð sem og millibanka-
lánin sem þeir veittu.
Hagsmunamat stjórnvalda
Niðurstaðan var sú að skilyrði um
lágmarks eigið fé hefði lítil áhrif á
smithættu bankakerfisins, þ.e. að
vandi eins banka breiddist til fleiri.
„Hækkun á lágmarkskröfu um eigið
fé úr 4% í 11% minnkar líkurnar á
smithættu úr 44% í aðeins 32%,“ seg-
ir Krause. Einnig kom í ljós að hærri
bindiskylda leiði til minni smithættu
en hækki hins vegar hlutfall banka
sem hrynja. Krause benti á að
stjórnvöld þurfi að meta það hverju
sinni hvort ávinningur hertra reglna,
eins og til dæmis Basel III reglu-
verksins og Dodd-Frank löggjafar-
innar í Bandaríkjunum sé meiri en
sem nemur kostnaði bankanna við að
laga sig að reglunum. Það verði að
byggjast á hagsmunamati.
Reglurnar séu breytilegar
Lagði Krause til að stjórnvöld
sýndu bönkum ákveðið svigrúm og
hefðu reglurnar breytilegar. „Kröf-
ur um eigið fé verða að vera breyti-
legar og sniðnar að þörfum hvers og
eins.“
Japanskur eðlisfræðingur
Hideaki Aoyama er prófessor í
eðlisfræði við Kyoto-háskólann í
Japan. Seinustu ár hefur hann reynt
að færa hagfræðina nær nákvæmn-
isvísindum, þ.e. að hagfræðin verði
vísindagrein sem fáist við mælanleg-
ar stærðir og beiti rökfræðilegum og
stærðfræðilegum aðferðum. Á ráð-
stefnunni kynnti Aoyama niðurstöð-
ur úr rannsókn sinni um áhrif banka
í Japan, og mögulegs falls þeirra, á
japanska hagkerfið.
Í rannsókninni beitti Aoyama því
sem kallað er „DebtRank“ en
DebtRank er tiltölulega nýtt mæli-
tæki sem sýnir áhrif efnahagslegra
erfiðleika banka á önnur fyrirtæki í
sama hagkerfi. „DebtRank sýnir
hver er mikilvægur í tilteknum hópi
fyrirtækja, óháð stærð þeirra.“
DebtRank var notað í fyrsta sinn um
mitt ár 2012 af eðlisfræðingnum
Stefano Battiston. Binda margir
vonir við að DebtRank muni hafa
sömu áhrif á greiningu á áhættu í al-
þjóðlega fjármálakerfinu og Google
hafði á leit á netinu á sínum tíma, þ.e.
að DebtRank geri mönnum kleift að
finna út hvaða þættir séu mikilvæg-
astir.
Japanskir bankar til skoðunar
Niðurstöðurnar voru þær að því
fleiri eignir sem banki á, þeim mun
hærra DebtRank hefur hann. Ao-
yama skoðaði upplýsingar frá jap-
önskum bönkum á árunum 1980 til
2010 en upplýsingarnir innihéldu
m.a. bæði skamm- og langtímalán
þessara banka til japanskra fyrir-
tækja á þessu sama tímabili. Kom í
ljós að stærsti bankinn í Japan, Mit-
subishi-bankinn í Tókýó, sé sá mik-
ilvægasti en fall hans, eftir því sem
fram kom í rannsókn Aoyama,
myndi hafa keðjuverkandi áhrif á
bæði aðra banka og hagkerfið í heild
sinni.
Huga þarf að litlu bönkunum
Í erindi sínu nefndi Aoyama dæmi
um þá kerfislægu áhættu sem felist í
sameiningu tveggja banka og sagði
að sameining jafnvel tveggja lítilla
banka gæti aukið DebtRank þeirra
margfalt. Tiltók hann tvær gerðir af
bönkum, stóra borgarbanka sem hafi
mikil áhrif á helstu stofnanir lands-
ins, og litla héraðsbanka sem hafi
einkum áhrif á fyrirtæki. „Litlir
bankar hafa lægri DebtRank en þeir
eru berskjaldaðri fyrir kerfis-
áhættu,“ sagði Aoyama. Bætti hann
því við að stjórnvöld ættu að hafa þá í
huga í viðleitni sinni til að styðja við
bankakerfið, en einblína ekki ein-
ungis á stóru bankana. Litlu bank-
arnir hafi víða áhrif.
Reglur þurfa að vera breytilegar
Morgunblaðið/Rósa Braga
Ráðstefna Þetta er í 18. skipti sem hin árlega WEHIA-ráðstefna er haldin.
 Stjórnvöld hafa hert reglur um lágmarks eigið fé banka  Aðstoðarprófessor segir þær hafa lítil áhrif
á smithættu í bankakerfinu  Japanskur prófessor segir stjórnvöld ekki mega gleyma litlu bönkunum
Áhætta í bankakerfinu
» WEHIA-ráðstefnan sameinar
hagfræðinga og vísindamenn.
» Andreas Krause rannsakaði
hvort reglur um lágmarks eigið
fé og bindiskyldu væru áhrifa-
ríkar.
» Niðurstaðan var sú að áhrif-
in eru einhver, en ekki mikil.
» Hideaki Aoyama rannsakaði
japanska banka og áhrif þeirra
á hagkerfið.
» Hann segir stjórnvöld þurfa
að huga að litlu bönkunum,
þeir séu varnarlausir gagnvart
kerfisáhættu.
Andreas Krause Hideaki Aoyama
● Efnahagsbrotadeild bresku lögregl-
unnar (SFO) ætlar að endurskoða hvort
rannsókn á breska kaupsýslumanninum
Vincent Tchenguiz hafi verið lögmæt en
Vincent Tchenguiz og Robert bróðir
hans sættu rannsókn SFO í tengslum
við rannsókn á lykilstarfsmönnum
Kaupþings. Þetta kom fram í yfirlýsingu
frá SFO þegar málið var tekið fyrir í
hæstarétti Bretlands fyrr í vikunni,
samkvæmt frétt Financial Times í gær.
Lögmæti dregið í efa
● Vísitala byggingarkostnaðar
reiknuð um miðjan júní 2013 er
118,7 stig (desember 2009=100)
sem er hækkun um 0,4% frá fyrri
mánuði. Verð á innfluttu efni
hækkaði um 1,3% (áhrif á vísitölu
0,3%) og kostnaður vegna véla,
flutnings og orkunotkunar hækkaði
um 1,5% (0,1%). Vísitalan gildir í
júlí 2013.
Á síðustu tólf mánuðum hefur
vísitala byggingarkostnaðar hækk-
að um 2,9%. Þetta kemur fram í
frétt á heimasíðu Hagstofu Íslands
í gær.
Byggingarvísitala
hækkar um 0,4%
STUTTAR FRÉTTIR
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 
  
!"# $% " &'( )* '$*
+,,-.+
+/0-.,
++1-2+
,+-3+3
,.-4.1
+/-213
+5+-41
+-,2.4
+/4-11
+3+-,2
+,,-5
+/0-4/
++1-/2
,+-310
,.-431
+/-35
+5+-/4
+-,24+
+/2-5,
+3+-1
,+1-4+1+
+,,-20
+/0-04
++/-+0
,+-14,
,.-2,1
+/-3/4
+5,-,+
+-,21/
+/2-/1
+3,-+2
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á