Frúin - 01.06.1963, Side 8

samt heimili, vel um gengið, gestris-
ið í hæsta máta og veitingar með af-
brigðum góðar. Hitt er svo líka víst,
að hafi áhugamálin, bundin við störf
utan heimilisins kallað á Bríetu, þá
lætur hún ekki gólfþvotta og upp-
þvott hindra sig í því. Það mundu
reyndar hvorug mæðgnanna hafa gert
og lái þeim hver sem vill. Ég get þá
líka nú endurtekið það, sem ég hef
áður sagt, að þegar ég kynntist út-
lendum kvenréttindakonum, fínum
konum á heimsmælikvarða, með hina
prúðustu framkomu, þá sannfærðist
ég um að þær báru staka virðingu
fyrir Bríetu Bjarnhéðinsdóttur, og
töldu hana einn hinn glæsilegasta
fulltrúa kvenréttindamálsins.
Haustið 1932 fór ég með Bríetu í
fyrirlestraferð fyrir Kvenréttindafé-
lagið austur og norður um land.
Hrepptum við hið versta veður á
sjónum og vorum að flækjast norð-
ur í íshafi í þrjú dægur og bjugg-
umst vitanlega eins vel við að farast
þar, en ekki vorum við sjóveikar.
Þá sagði Bríet mér margt frá hjóna-
bandsárum sínum og manni sínum,
sem ég tel að hún hafi bæði elskað
og dáð. Mér virðist að Valdemar Ás-
mundsson hafi verið stórgáfað glæsi-
menni, fræðimaður og skáld, umbóta-
maður, sem vildi rétta hlut lítilmagn-
ans, en ákaflega stórbrotinn og við-
kvæmur í lund, og auk þess vín-
hneigður mjög og þá erfitt að fást
við hann. Bríet þoldi drykkjuskap-
inn illa og reyndi að halda honum
frá drykkjufélögunum, skarst þá í
odda með þeim hjónum, sem vænta
mátti og voru auðvitað sagðar af því
ýmsar sögur, og þá sérstaklega, hve
hart Valdemar væri haldinn hjá
konu sinni.
Ekki dró Bríet dul á það, að ekki
hefði alltaf verið rjómalogn í hjóna-
bandinu, en hún sagði mér, að þegar
þau Valdemar giftust hefði þeim ver-
ið það ljóst, að þau væru bæði svo
stórgeðja, að á ýmsu mundi ganga,
hefðu þau þá lofað hvort öðru því,
að aldrei skyldu þau ganga ósátt til
náða. ,,Og það efndum við,“ bætti
hún við. En svo sagði hún mér, eftir
langa þögn frá atviki, þar sem henni
fannst hún hafa gengið of langt og
eftir öll þessi ár lét samvizkan hana
ekki í friði út af því. Þetta var nú
kalda, harðlynda konan, sem heim-
urinn kallaði svo.
Mér finnst að Bríet muni fyrirgefa
mér, þó ég segi hér að lokum söguna,
sem næst hefur staðið hjarta henn-
ar og hún hafði geymt með sér og
engum sagt öll árin frá því hún gerð-
ist. Hún var sögð í haustmyrkri við
undirspil trylltra náttúruafla, þar
sem dauða okkar sjálfra gat borið
að á hvaða augnabliki sem var, en
um hana leikur bjarmi heitra, sárra
tilfinninga og kærleika, sem nær út
yfir gröf og dauða:
Bríet var lasin og lá í rúminu, en
Valdemar hafði farið eitthvað út um
morguninn. Eftir hádegið kom hann
heim, var þá eitthvað undarlegur og
reikull í spori, stanzaði við fótgaflinn
á rúmi Bríetar, greip um rúmstuðl-
ana og sagði: ,,Ég held mér sé að
verða illt.“ Hún segir sér hafi runn-
ið í skap, því hún hafði verið sann-
færð um, að hann hafi bara fengið
sér í staupinu, og væri nú að afsaka
sig með þessu. Hún svaraði því með
kulda að það væri líklega það sama
að honum og venjulega, en í sama
bili hné hann niður á gólfið meðvit-
unarlaus. Hann komst aldrei til með-
vitunar aftur og dó nokkrum klukku-
stundum síðar. Sagði Bríet mér, að
atburður þessi hefði sezt svo að sér,
að sér hefði legið við sturlun, hún
gat ekki sofið, en altaf ásótti sýnin
hana, maðurinn hennar að deyja og
hún skildi svona við hann. Hvorki
Valdemar né Bríet munu hafa trúað
á framhaldslífið, því skelfilegra var
það, að viðskilnaðurinn skyldi verða
svona. Leið nú tíminn og ekkert
dró úr sársaukanum. Þá var það einn
dag, að svefn sótti mjög á Bríetu,
enda var hún óskaplega svefnþurfi.
Hún fleygði sér þá upp í rúm sitt,
en segist ekki vita, hvort sér hafi
runnið í brjóst, en allt í einu stend-
ur Valdemar við rúmgaflinn og horf-
ir á hana. En nú var hann hress og
bjartur, það var eins og hann um-
lykti hana með kærleika og hún fann
að allt var fyrirgefið, allt í lagi þeirra
á milli. Eftir það tók Bríet aftur gleði
sína og náði fljótt kröftum.
Söguna endaði hún með þessum
orðum: ,,Ég hef áhuga á svo mörgu,
hér á jörðunni, að ég vil gjarnan lifa,
en ég er ekki hrædd við að deyja,
hvað sem við tekur.“
Bríet Bjarnhéðinsdóttir dó í hárri
elli, að lokum miklu lífsstarfi, áhrif-
anna af starfi hennar mun vissulega
gæta langt fram í ókomna framtíð
og því ætti unga konan í dag ekki að
gleyma.
rf/Ztt. i
fötrn jbfrn /r cgjt/«.>' .o, • /f V-'sicf’
y •—* •
■/ f/ -ýj, OS%, 1
S^»-77 /
&c/ ötyr* }
£ ósao
hus J/cy/ /(óoiJ- .L-cf'
- ,, ■Oc-c/cí't. /aJo'y-re* -> <=;
sm CXo/o'
c/ -/--y fnao/o-. /fdos/ /ioca
'cOtc-c
1 •
8
FRÚIN