Stígandi - 01.04.1944, Qupperneq 46

Stígandi - 01.04.1944, Qupperneq 46
124 ,EF EG KYNNI Á ÞVÍ SKIL‘ STÍGANDI fótgangandi bændur í orustum, að varla væru þeir peðs virði. Auk þess þýddi peð fótgönguliði. Orðið peð í tafli segir brot úr sögu fótgönguliðs á miðöldum, því að peð eða peðmaður (latínu pedes) var í upphafi fót- gönguliðsmaður og ekkert annað. Virðingarleysi á óbreyttum hermönnum lýsir sér hjá fornum riddara, er mælti: „Hann felldi mig af hestinum og hjó í sundur hest Oddgeirs með sverðinu og gerði okkur báða með kynlegum hætti sem peðmenn eða göngu- menn“. (Karlamagnússaga). Á lénsöldunum var það svo sem sjálfsagt í herferðum, að bændur gengju, en riddarar riðu. Frá sömu tímum í Noregi er varðveitt vísa úr herför: Fant sé ek hvern á hesti. — Hér er nú siðr inn versti. Leið eigum vér langa — en lendir menn ganga.... Höfundur vísunnar, Bjarni Kálfsson konungsmaður, árið 1182, hefur e. t. v. verið íslendingur, þótt sú merking orðsins sé annars ekki kunn hérlendis um það leyti, að fantur sé réttnefni óbreytta liðsmannsins. Herramennirnir, lendir menn, áttu sið- ferðilegan rétt á hestum þeirra, ef þarna hefði ekki ráðið „siður hinn versti“. Orðið íantur er sama og enfant, sem á frönsku þýðir barn (lat. infantes, börn). Einhverjir herforingjar hafa tekið upp þá venju að kalla hermenn börnin sín, svo að hið rómversk-franska orð færist af bömum yfir á fótgöngulið, það heitir t. d. á ensku infantry. Áherzlulausa forskeytið in (en) hvarf af orðinu, þegar það kom á Norðurlönd, og varð úr orðið fantur. Um hermenn eða liðsmenn höfðingja var þá tekið að nota norræna orðið sveinar, og gæti það verið eins konar þýðing á infantry, þótt full rök skorti, að svo sé. Sú merking orðsins sveinn útrýmir þá smátt og smátt merkingunni sveinbam, svo að þar kemur í staðinn orðið drengur, en „sveina“ hafa valds- menn sér til fylgdar a. m. k. fram á 18. öld. Fylgdarmenn eða vinnumenn iðnmeistara fóm síðan einnig að nefnast sveinar, og lifir sú merking. Um það bil sem sveinsheitið er að festast við fylgdarmenn höfðingja, bregður í Noregi fyrir hinu útlenda orði íantur um þá menn. Noregskonungur veitti eitt sinn þá réttarbót að tak-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92

x

Stígandi

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Stígandi
https://timarit.is/publication/1085

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.