Stígandi - 01.04.1944, Side 73

STÍGANDI
NOKKUR ORNEFNI
151
Nafnið „Véskvíar“ er merkilegt á þessum stað, uppi á heiði.
Engar sagnir hefi ég heyrt um tildrög þessa nafns, en hafi það
fylgt staðnum aftan úr heiðni, er ekki fjarri að álykta, að þarna
sé blótstaður Eyvindar við Gunnsteina.
Þarna innar frá liggur hæsti hluti Flateyjardalsheiðar, frá Al-
mannakambi til Króka. Þar skiptir vötnum og falla til Flateyjar-
dals og Fnjóskadals. Hafi ónumið land legið milli landnáma
Eyvindar og Þóris, sem frásögn Landnámu beinlínis virðist fela
í sér, þá er varla að efa, að það var hæsti liluti Flateyjardalsheið-
ar. — „Þar liggur Ódeila“ enn „á milli“ landnáms Eyvindar „ok
landnáms Þóris snepils".
Jökull.
Sunnan við túnið á Jökulsá á Flateyjardal er hóll, sem heitir
Jökull, liann er þar í meljaðri og lítur út sem hlaðinn væri upp
í þrepum og endar í kollinn á einum hnaus.
Sú sögn lifir um Flateyjardal, að maður sá, er fyrstur reisti bæ
að Jökulsá, hafi heitið Jökull og sé hann heygður í hólnum.
Milli hólsins og túnsins á Jökulsá rennur frernur lítil á og
heitir Jökulsá; hún er bergvatn og því aldrei með jökullit. Bær-
inn, áin og hóllinn hafa og eftir sögninni tekið nöfn eftir Jökli
þeim, er fyrstur reisti bæinn.
Oft hafa menn freistað þess að grafa í Jökulinn, en jafnan
verið truflaðir við verkið. Var þá oftast, að þeir, sem að verkinu
gengu, sáu Flateyjarkirkju standa í björtu báli; en í Flatey var
kirkja til 1896, og sá til hennar frá hólnum.
Þegar ég var innan við fermingu, var það eitt sinn, að við Þórð-
ur heitinn bróðir minn, sem var nokkru yngri en ég, tókum okk-
ur til og fórum að grafa í „Jökulinn". Ekki höfðum við lengi
grafið, er óvenjulega sýn bar fyrir augu. Þá var ekki kirkja leng-
ur í Flatey og til kirkjunnar á Brettingsstöðum sá ekki, svo að
nú þurfti Jökull gamli nýs ráðs að neyta; og til að glepja okkur
strákana þurfti engan voða. Það, sem truflaði okkur við gröftinn,
var, að við sáum bát koma róandi innan úr Skjálfandaflóa, og var
hann með dauðan hval í togi. Öll okkar athygli beindist nú að
þessum stórviðburði og verkinu hætturn við.
Þetta er síðasta tilraunin, sem gerð hefir verið til að raska ró
Jökuls gamla og sýnir, að enn er honum sárt um hvílu sína, karl-
sauðnum.