Læknablaðið - 15.01.2000, Síða 33

FRÆÐIGREINAR / KRABBAMEIN
Tafla 1. Staötaöar hlutfallstölur (standardized rate ratios, SRRs) og 95% öryggisbil (95% confidence intervals, 95% Cl) í hópi 16.175 verkakvenna. Mismunandi langur biðtími var látinn líða þar talning mannára hófst.
Krabbamein (ICD-7)* Tími
0 ár SRR (95% Cl) 2 ár SRR (95% Cl) 5 ár SRR (95% Cl) 10 ár SRR (95% Cl) 15 ár SRR (95% Cl)
Oll krabbamein (140-205) 0,91 (0,83-0,98) 0,99 (0,91-1,08) 1,06 (0,96-1,15) 0,98 (0,87-1,09) 1,94 (1,80-2,09)
magi (151) 0,55 (0,18-0,93) 0,64 (0,26-1,02) 0,84 (0,33-1,35) 0,82 (0,32-1,33) 1,82 (1,13-2,51)
lifur (155) 1,01 (0,46-1,56) 1,22 (0,66-1,78) 1,82 (1,12-2,53) 0,98 (0,17-1,79) 0,55 (0,00-1,68)
lungu (162) 1,13 (0,91-1,34) 1,10 (0,90-1,31) 1,36 (1,10-1,61) 1,08 (0,81-1,36) 2,19 (1,87-2,52)
brjóst (170) 0,83 (0,69-0,97) 0,93 (0,76-1,09) 0,89 (0,71-1,07) 0,83 (0,60-1,05) 1,67 (1,38-1,96)
legháls (171) 1,31 (0,95-1,67) 1,49 (1,11-1,87) 1,15 (0,79-1,52) 1,62 (1,09-2,15) 3,41 (2,60-4,23)
legbolur (172) 0,91 (0,60-1,22) 0,96 (0,58-1,34) 0,88 (0,51-1,24) 0,75 (0,29-1,22) 2,51 (1,67-3,35)
eggjastokkar (175) 1,03 (0,75-1,30) 1,06 (0,78-1,34) 1,14 (0,84-1,44) 1,25 (0,87-1,64) 2,58 (2,07-3,09)
nýru (180) 1,01 (0,61-1,42) 1,31 (0,77-1,86) 1,17 (0,71-1,63) 0,84 (0,38-1,31) 1,94 (1,28-2,60)
blaðra (181) 1,01 (0,57-1,46) 1,23 (0,78-1,68) 1,88 (1,30-2,47) 1,06 (0,48-1.65) 2,46 (1,67-3,25)
* Flokkun samkvæmt 7. útgáfu Alþjóólegu sjúkdóma- og dánarmeinaskrárinnar.
Tafla II. Staölaðar hlutfallstölur (standardized rate ratios, SRRs) og 95% öryggisbil (95% confidence intervals, 95% Cl) I hópi verkakvenna með
mismunandi langan starfstíma. Tíu ára biötími var notaður.
Starfstími
lár 2-4 ár 5-7 ár 8-10 ár >10 ár
Krabbamein (ICD-7)* SRR (95% Cl) SRR (95% Cl) SRR (95% Cl) SRR (95% Cl) SRR (95% Cl)
Oll krabbamein (140-205) 0,92 (0,65-1,20) 0,82 (0,55-1,09) 1,46 (1,05-1,87) 0,89 (0,61-1,17) 0,98 (0,83-1,14)
magi (151) 0,69 (0,00-1,69) 0,37 (0,00-2,33) 0,00 (0,00-0,00) 0,34 (0,00-1,72) 1,21 (0,60-1,82)
lifur (155) 4,48 (3,05-5,90) 2,42 (1,17-3,68) 0,00 (0,00-0,00) 0,77 (0,00-2,73) 0,19 (0,00-2,15)
lungu (162) 0,89 (0,26-1,52) 1,55 (0,80-2,31) 1,49 (0,90-2,08) 0,85 (0,15-1,55) 0,96 (0,50-1,43)
brjóst (170) 0,78 (0,39-1,18) 0,62 (0,06-1,18) 2,29 (1,58-3,00) 0,78 (0,27-1,28) 0,58 (0,24-0,91)
legháls (171) 1,67 (0,00-3,37) 0,24 (0,00-2,20) 3,10(1,68-4,52) 2,29 (1,33-3,26) 1,68 (0,97-2,39)
legbolur (172) 0,62 (0,00-1,83) 1,17 (0,30-2,04) 1,53 (0,19-2,88) 0,93 (0,00-1,87) 0,35 (0,00-1,35)
eggjastokkar (175) 0,31 (0,00-1,52) 0,86 (0,00-1,80) 0,78 (0,00-2,31) 1,25 (0,45-2,06) 1,82 (1,28-2,36)
nýru (180) 0,97 (0,00-2,10) 0,43 (0,00-1,83) 0,00 (0,00-0,00) 1,63 (0,52-2,75) 1,26 (0,59-1,92)
blaðra (181) 0,66 (0,00-2,62) 1,01 (0,00-2,22) 2,47 (1,32-3,62) 1,70(1,33-2.07) 1,09 (0,26-1,91)
* Flokkun samkvasmt 7. útgáfu Alþjóðlegu sjúkdóma- og dánarmeinaskrárinnar.
sem hver kona var skráð á spjöld sjóðanna taldist
byrjunarár hennar í rannsóknarhópnum. Við töldum
mannár fyrir hverja konu frá byrjunarári til 1. desem-
ber 1992 eða til andláts hennar, ef það bar að fyrir
þann tíma. Þjóðskráin og Skrá yfir dána veittu upp-
lýsingar um hvort konurnar voru lífs eða liðnar. Upp-
lýsingar af þessu tagi fengust um allar konurnar í
hópnum til 1. desember 1992.
Við reiknuðum staðlaðar hlutfallstölur (standar-
dized rate ratios, SRRs) þannig að fyrst var fundið
staðlað nýgengihlutfall tiltekinna krabbameina í
fimm ára aldurshópum íslenskra kvenna á rannsókn-
artímabilinu. Hið sama var gert í rannsóknarhópn-
um. Stöðluðu nýgengihlutfalli kvenþjóðarinnar var
síðan deilt í nýgengihlutfall rannsóknarhópsins innan
sömu aldurshópa á hverju ári á rannsóknartímanum
(10) . Heimsstaðall Segis var notaður sem stuðull
(11) . Níutíu og fimm prósent öryggisbil voru reiknuð
út frá log-normal nálgun. Vegna þess að lítið var um
krabbamein meðal yngstu og elstu kvennanna í
hópnum var rannsóknarhópurinn takmarkaður við
þær sem voru á aldrinum 30-79 ára.
Við athuguðum fyrst nýgengi tiltekinna krabba-
meina í hópnum í heild. Síðan notuðum við mismun-
andi langan biðtíma, það er við biðum tvö, fimm, 10
og 15 ár þar til farið var að fylgjast með krabbameins-
tíðni í hópnum. Þar næst skiptum við hópnum eftir
lengd starfstíma, en starfstími var skilgreindur sem
það tímabil sem leið frá fyrstu til síðustu greiðslu
hverrar konu til viðkomandi lífeyrissjóðs. Til þess að
komast að raun um hvort munur væri á nýgenginu
eftir því hvenær konurnar gerðust fyrst sjóðfélagar,
skiptum við hópnum eftir því hvort greiðslur hófust
fyrir 1977 eða 1977 og síðar. í þessum síðarnefndu at-
hugunum notuðum við 10 ára biðtíma.
Rannsóknin var gerð með leyfi Tölvunefndar.
Niðurstöður
Staðlaðar hlutfallstölur allra krabbameina og tiltek-
inna krabbameina eftir mismunandi biðtíma sjást í
töflu I. Staðlaðar hlutfallstölur krabbameina í heild
hækkuðu eftir því sem biðtíminn var lengri. Stöðluð
hlutfallstala allra krabbameina var 0,91 ef biðtíminn
var enginn en 1,94 ef biðtíminn var 15 ár. Staðlaðar
hlutfallstölur leghálskrabbameins voru háar en
brjóstakrabbameins oftast lágar. Nýgengi maga-
krabbameins hefur lækkað á íslandi en stöðluð hlut-
fallstala þess var há meðal verkakvenna þegar 15 ára
biðtími var notaður, það er 1,82. Stöðluðu hlutfalls-
tölurnar hækkuðu ekki eftir því sem starfstíminn var
lengri (tafla II). Stöðluð hlutfallstala allra krabba-
meina var 0,92 í hópnum sem hafði eins árs starfstíma
og 0,98 í hópnum sem hafði meir en 10 ára starfstíma.
Þegar við athuguðum hvort það skipti máli hvenær
konurnar gerðust fyrst sjóðfélagar, en ekki var tekið
tillit til lengdar starfstíma, kom í ljós að stöðluðu hlut-
Læknablaðið 2000/86 31