Læknablaðið - 15.09.2001, Blaðsíða 28

FRÆÐIGREINAR / M I Ð L U N ÞEKKINGAR
Höfundar hafa þegar birt niðurstöður hliðstæðra
rannsókna gerðra í Danmörku, Finnlandi, Noregi og
Svíþjóð í þarlendum fagritum (22-25) og heildar-
niðurstöður allra rannsóknanna sameinaðra í Scandi-
navian Journal of Gastroenterology (26).
A hinum Norðurlöndunum voru ekki vandamál
varðandi aldursdreifingu þeirra sem svöruðu og ekki
svöruðu, eins og hérlendis. Sérgreinalæknarnir þar
voru eingöngu meltingarfærasérfræðingar. Og vinnu-
reglur voru ekki í smíðum nema hér.
íslenska rannsóknin hafði þannig fleiri veikleika
en hinar, en var tekin með í sameiginlegu rann-
sóknina.
I stuttu máli má segja að ísland hafi ekki skorið sig
þar úr varðandi meginviðfangsefnin, það er hvenær
læknar fréttu af H. pylorí og hvenær þeir tóku upp
sýklalyfjameðferðina. Tvennt var þó sérstakt fyrir
Island: Fleiri heimilislæknar en sérgreinalæknar svör-
uðu hér, þveröfugt við hin löndin, og innlent fagrit
kemur hér ekki út sem algeng heimild, meðan heim-
ilislæknar hinna Iandanna sóttu fróðleik sinn mest í
þarlend fagrit.
I hnotskurn var sá munur sem fram kom við
samanburðinn á íslensku heimilis- og sérgreina-
læknahópunum að heimilislæknar sögðust gera
meira af því að hlusta á lyfjakynningar, lesa Lækna-
blaðið og treysta á klíníska sjúkdómsgreiningu en
sérgreinalæknar sögðust treysta betur speglunum og
vefjasýnatökum, fleiri hafa trú á að H. pylorí orsaki
magabólgu og treysta betur fræðslugildi samtala við
starfsfélaga. Afraksturinn varð að sérgreinalæknar
fræddust og komu þekkingunni í notkun tæpu þriggja
ára tímabili á undan hinum.
En almennt höfðu tíðindin um II. pylorí náð til
íslenskra lækna á sex til átta árum, eða nær strax
þegar þau náðu viðurkenningu í fagritum, og viðeig-
andi meðferð virtist síðan orðin almenn innan þriggja
ára.
Menn fylgjast með: Spurning er þó hvort mark-
vissari fréttamiðlun og frumkvæði að gerð vinnu-
reglna gæti ekki í vissum tilvikum komið fróðleik í
almennari notkun fyrr, sjúklingum og samfélagi til
hagsbóta.
Þakkir
Nordiska halsovárdshögskolan sá höfundum fyrir
húsnæði og aðstöðu meðan sameiginleg vinna stóð
yfir og fjármagnaði rannsóknirnar. Göran Löfroth
prófessor var leiðtogi höfundahópsins, sómi hans,
sverð og skjöldur. Birgitta Bohm ritari veitti fjölþætta
aðstoð. Guðjón Magnússon rektor hvatti og studdi
íslenska höfundinn. Og læknastétlin tók spurninga-
listum og viðtalsbeiðnum með þolinmæði og lipurð.
Færum við þeim öUum okkar bestu þakkir fyrir sitt
framlag.
Heimildir
1. McKee M, Fulop N, Bouvier P, Hort A, Brand H, Rasmussen
F, et al. Preventing sudden infant deaths - the slow diffusion of
an idea. Health Policy 1996; 37:117-35.
2. Geertsma RH, Parker RC Jr ,Whitbourne SK. How physicians
view the process of change in their behavior. J Med Educ 1982;
57:752-61.
3. Warren JR, Marshall B. Unidentified curved bacilli on gastric
epithelium in active chronic gastritis. Lancet 1983; i: 1273-5.
4. Marshall B, Warren JR. Unidentified curved bacilli in the
stomach of patients with gastritis and peptic ulceration. Lancet
1984; i: 1311-5.
5. Westblom TU, Bacon BR. Helicobacíer pylor'v. a decade later.
Am J Med Sci 1993; 306: 393-4.
6. Christensen AH, Logan RPH, Noach LA, Gjörup T. Do
clinicians accept the role of Helicobacter pylori in duodenal
ulcer disease: a survey of European gastroenterologists and
general practitioners. J Intern Med 1994; 236: 501-5.
7. Briem H. Magasár og magabólgur-smitsjúkdómur? Mixtúra,
blað lyfjafræðinema 1988; 2:10-1.
8. Kristinsson KG. Greining Helicoacter pylori sýkinga - mót-
efnamælingar. Læknablaðið 1995; 81: 346-7.
9. Goddard AF, Logan RPH. Review article: urea breath tests
for detecting Helicobacter pylori. Aliment Pharmacol Ther
1997;11:641-9.
10. Guðjónsson H, Ástráðsdóttir H, Þjóðleifsson B. Árangur
þriggja lyfja meðferðar gegn Helicobacter pylori hjá sjúkling-
um með skeifugarnarsár. Læknablaðið 1995; 81: 303-7.
11. Miehlke S, Hackelsberger A, Meining A, von Arnim U, Muller
P, Ochsenkuhn T, et al. Histological diagnosis of Helicobacter
pylori gastritis is predictive of a high risk of gastric carcinoma.
IntJCancer 1997; 73: 837-9.
12. McFarlane GA, Munro A. Helicobacter pylori and gastric
cancer. Br J Surg 1997; 84:1190-9.
13. Labenz J, Malfertheiner P. Helicobacter pylori in gastro-
oesophageal reflux disease: causal agent, independent or
protective factor? Gut 1997; 41: 277-80.
14. Folkersen BH, Larsen B, Qvist P. Praktiserende lægers
hántering af patienter med dyspepsi. Ugeskr Læger 1997; 159:
3777-81.
15. Veldhuyzen van Zanten SJO. A systematic overview (meta-
analysis) of outcome measures in Helicobacter pylori gastritis
trials and functional dyspepsia. Scand J Gastroenterol 1993;
28/Suppl 199: 40-3.
16. Benhamou PH, Kalach N, Raymond J, Abdallah C, Dupont C.
Infections gastriques á Helicobacter pylori chez lenfant.
Presse Med 1994; 23:1703-7.
17. Malfertheiner P. Commentary: how, in whom, and when to
diagnose Helicobacter pylori. Gastroenterology 1997;
113/Suppl 6: S118-9.
18. Grimshaw JM, Russel IT. Effect of clinical guidelines on
medical practice: a systemic review of rigorous evaluations.
Lancet 1993; 342:1317-22.
19. Grimshaw JM, Russel IT. Achieving health gain through
clinical guidelines II: ensuring guidelines change medical
practice. Qual Health Care 1994; 3: 45-52.
20. European Helicobacter pylori Study Group. Current Euro-
pean concepts in the management of Helicobacter pylori infec-
tions - the Maastricht consensus report. Eur J Gastroenterol
Hepatol 1997; 9:1-2.
21. Lyfjaval. Reykjavík: Félag íslenskra heimilislækna, Heilbrigð-
isráðuneyti, Tryggingastofnun ríkisins og Landlæknir; 1997.
22. Thomsen AS, Hjalt C-Á, Jónsson A, Martin P, Rautanen K,
Löfroth G. Viden om Helicobacter pylori og antibiotika-
behandling af ulcussygdom. Ugeskr Læger 1999; 161: 6630-4.
23. Rautanen K, Thomsen AS, Hjalt C-Á, Jónsson A, Martin P,
Löfroth G. Helicobacter pylori: tiedon leviáminen Suomessa.
Duodecim 1998; 114:1721-6.
24. Martin P, Rautanen K, Thomsen AS, Hjalt C-Á, Jónsson A,
Löfroth G. Opptak av ny kunnskap i klinisk praksis. Tidsskr
Nor Lægeforen 1999; 119:361-4.
25. Hjalt C-Á, Jónsson A, Martin P, Rautanen K, Thomsen AS,
Löfroth G. Helicobacter pylori illustrerar hur ett paradigm-
skifte slár igenom. Lákartidningen 1999; 96: 3177-9.
26. Martin P, Thomsen AS, Rautanen K, Hjalt C-Á, Jónsson A,
Löfroth G. Diffusion of knowledge of Helicobacter pylori and
its practical application by Nordic clinicians. Scand J Gastro-
enterol 1999; 34: 974-80.
27. Epi Info: A word processing, database and statistic program
for public health on IBM-compatible microcomputers.
Atlanta: Centers for Disease Control and Prevention; 1994.28.
Miles MB, Huberman AM. Qualitative data analysis. A
sourcebook of new methods. Beverley Hills: Sage Publica-
tions; 1984.
712 Læknablaðið 2001/87