Læknablaðið - 15.09.2001, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR / OFFlTA
Þróun ofþyngdar og offitu meðal
45-64 ára Reykvíkinga
á árunum 1975-1994
Ágrip
Hólmfríður
Þorgeirsdóttir1,
Laufey
Steingrímsdóttir1,
Örn Ólafsson2,
Vilmundur
Guðnason3
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
hvort breytingar hafi orðið á hlutfallslegum fjölda of
þungra og of feitra hér á landi undanfarin ár. Einnig
að athuga hvort samband væri milli fæðuframboðs og
ofþyngdar og offitu.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur í þessari
rannsókn koma úr áföngum III-V í hóprannsókn
Hjartaverndar og Reykjavíkurhluta MONICA rann-
sóknarinnar frá tímabilinu 1975-1994. Skoðaðir voru
aldurshóparnir 45-54 ára og 55-64 ára. Einungis voru
notaðar upplýsingar úr fyrstu komu hvers einstak-
Iings. Reiknaður var líkamsþyngdarstuðull (body
mass index, BMI) þátttakenda og hlutfall of þungra
og of feitra einstaklinga miðað við mörk Alþjóða-
heilbrigðisstofnunarinnar þar sem einstaklingar með
líkamsþyngdarstuðul á bilinu 25-29,9 teljast of þungir
en of feitir sé stuðullinn 30 eða hærri. Einnig var
athugað hvort samband væri milli breytinga á matar-
æði og ofþyngdar og offitu á tímabilinu.
Niðurstöður: Reykvískir karlar og konur hafa
bæði hækkað og þyngst á tímabilinu. Þyngdaraukn-
ingin er meiri en útskýrt verður með aukinni hæð ein-
göngu en það kemur fram í hækkun líkamsþyngdar-
stuðuls hjá báðum kynjum. Á sama tíma eykst bæði
hlutfall þeirra sem eru of þungir og of feilir og var
hlutfallsleg fjölgun of feitra meiri en hlutfallsleg
fjölgun of þungra. Hlutfall of feitra meira en tvö-
faldaðist hjá báðum aldurshópum kvenna á tíma-
bilinu samkvæmt niðurstöðum línulegrar aðhvarfs-
greiningar (linear regression analysis) og var komið í
tæp 15% (95% öryggisbil, 9-22%) hjá konum á
aldrinum 45-54 ára og um 25% (95% öryggisbil, 17-
34%) hjá 55-64 ára. Hlutfall of feitra tæplega
tvöfaldast í yngri hópi karla og var komið í um 19%
(95% öryggisbil, 13-27%) í lok tímabilsins en
aukningin var ekki marktæk hjá þeim eldri. Það lætur
nærri að í lok tímabilsins séu um 70% karla í báðum
aldurshópum og í eldri hópi kvenna annað hvort of
þung eða of feit, en þetta hlutfall var um 54% í yngri
hópi kvenna.
'Manneldisráö íslands,
2Landspítalinn Hringbraut,
3Rannsóknarstöö Hjarta-
verndar.
Fyrirspurnir, bréfaskipti:
Hólmfríður Þorgeirsdóttir,
Manneldisráði íslands,
Barónsstíg 47,101 Reykjavík.
Sími: 585 1480; netfang:
Holmfridur@manneldi.is
Lykilorð:
líkamsþyngdarstuðull,
ofþyngd, offita.
ENGLISH SUMMflRY
Þorgeirsdóttir H, Steingrímsdóttir L, Ólafsson Ö,
GuðnasonV
Trends in overweight and obesity in 45-64 year
old men and women in Reykjavik 1975-1994
Læknablaðið 2001; 87: 699-704
Objective: The aim of this study was to assess possible
changes in the prevalence of overweight and obesity in
lceland during the last decades. Furthermore, the possible
effect of dietary changes on the observed trend in obesity
prevalence was evaluated.
Material and methods: Participants came from stages III-
V in the Reykjavik Health Study and the Reykjavik part of
the MONICA studies from the period 1975-1994. The age
groups 45-54 years and 55-64 years were examined. Only
the information from the first visit of each person was
included. The body mass index (BMI) for the participants
was calculated and the percentage of those subjects
considered ovenveight and obese according to WHO
standards evaluated, using 25<BMI<30 kg/m2 as the cut-
off point for overa/eight and BMI>30 kg/m2 as the cut-off
point for obesity. Also, the observed trend in obesity
prevalence is compared to changes in diet that have
occurred in the same period.
Results: The results show that the mean weight and
height of both men and women have been increasing
during the study period. However, weight has increased
more than can be accounted for by increased height,
resulting in increased BMI. At the same time, the
prevalence of overweight and obesity have increased, the
relative increase in obesity far exceeding the relative
increase in overweight. The prevalence of obesity more
than doubled in both age groups of women during the
study period, according to trend analyses. At the end of
the period, almost 15% (95% confidence interval (Cl), 9-
22%) in the younger group of women and 25% (95% Cl,
17-34%) in the older group were classified as obese. In the
younger group of men, the prevalence of obesity almost
doubled, while the observed increase in the older group
was not statistically significant, according to trend
analyses. The prevalence of obesity in the final period was
about 19% (95% Cl, 13-27%) and 17% (95% Cl, 11-25%)
in the younger and older groups of men, respectively.
According to the food supply statistics there have been
insignificant changes in the consumption of energy
nutrients during the period.
Conclusions: Ovenweight and obesity are becoming more
common among middle-aged men and women in
Reykjavik, during the period 1975-1994 and the rate of
increase being comparable to that observed in many
Western countries. It is urgent to respond to this problem
by promoting a healthier lifestyle, both with respect to diet
and physical activity.
Keywords: body mass index, overweight, obesity.
Correspondence: Hólmfríður Þorgeirsdóttir. E-mail:
Holmfridur@manneldi.is
Læknablaðið 2001/87 699