Læknablaðið - 15.09.2001, Blaðsíða 32

FRÆÐIGREINAR / LÝSI OG BAKTERÍUVÖXTUR
moniae í vöðva (9). Niðurstöður annarra rannsókna
hafa þó ekki allar verið á einn veg (10-13). Pó ber að
geta að rannsóknir hafa verið mismunandi að fram-
kvæmd, bakteríutegundum og tilraunadýrum.
Ljóst er að mörgum spurningum er ósvarað um
áhrif lýsisneyslu á sjúkdóma. Einn þeirra þátta sem
enn er óviss er hvort lýsisneysla hafi bein hamlandi
áhrif á bakteríuvöxt in vivo. Rannsókn okkar nú
miðaði þess vegna að því að athuga hvort þau
jákvæðu áhrif lýsis á lifun sem rannsóknarhópurinn
hefur þegar sýnt fram á væri mögulega vegna
hindrandi áhrifa þess á vöxt Klebsiella pneumoniae in
vivo.
Efniviður og aðferðir
Kvenkyns mýs (NMRI), 20-25 grömm að þyngd,
voru fengnar frá Tilraunastöð Háskóla Islands í
meinafræði að Keldum. Músunum var skipt í tvo
hópa og gefið hefðbundið nagdýrafóður (Special
Diets Services, Witham, Essex, Englandi) að við-
bættu lýsi 10 wt% (Lýsi hf„ Grandavegi) eða korn-
olíu 10 wt% (Hunt-Wesson Inc. Fullerton, Banda-
ríkjunum). Hóparnir fengu fæðið í sex vikur sam-
fleytt. Að sex vikum liðnum voru ntýsnar sýktar í
etersvæfingu í báða lærvöðva með gram-neikvæðri
bakteríu, Klebsiella pneumoniae (ATCC 43816), í 0,1
ml lausn í hvort læri. Mýs úr báðunt fæðuhópunum
voru aflífaðar 0, 4, 8, 12 eða 24 klukkustundum eftir
sýkingu. Tilraunin var framkvæmd þrisvar sinnum.
I fyrstu tilrauninni voru 30 mýs í hvorunt fæðu-
hópi, samtals 60 mýs, og var hver mús sýkt nteð 7,1 x
10* bakteríum í hvort læri. Við hvern hinna fyrirfram
ákveðnu tímapunkta (0,4,8,12 og 24 klukkustundir)
voru sex mýs aflífaðar úr hvorum fæðuhópi. í annarri
tilrauninni voru 19 mýs í hvorum hópi, samtals 38
mýs, og þær sýktar með 1,7 x 10* bakteríum í hvort
læri. Tvær mýs voru aflífaðar úr hvorum fæðuhópi
við tíma 0 en fjórar við tímapunktana fjórar, átta og
12 klukkustundir, en fimm við tímapunkt 24 klukku-
stundir. í þriðju lilrauninni voru 25 mýs í hvorum
hópi, samtals 50 mýs, og þær sýktar með 4,8 x 103
bakteríum í hvort læri. Tvær mýs úr hvorum fæðu-
hópi voru aflífaðar við tímann 0 klukkustund, fjórar
úr hvorum fæðuhópi eftir fjórar stundir, átta mýs úr
hvorum hópi eftir átta og 12 klukkustundir og þrjár
mýs úr hvorum hópi eftir 24 stundir. í tveimur seinni
tilraununum var einnig tekið blóð úr músunum þegar
þær voru aflífaðar. I annarri tilrauninni var tekið blóð
úr fjórum músum úr hvorum fæðuhópi eftir átta og
12 tíma en úr fimm músum eftir 24 tíma. I þriðju
tilrauninni var tekið blóð úr fjórum músum úr
hvorum fæðuhópi eftir fjóra tíma, átta músum eftir
átta og 12 tíma og úr þremur músum eftir 24 tíma.
Þegar mýsnar höfðu verið aflífaðar voru læri mús-
anna fjarlægð og sett í saltvatn (3 ml). Lærin voru
síðan tætt upp með til þess gerðu tæki (omni tissue
homogenizer 220; Ontni International Vi, Bandaríkj-
unum) og gerðar tífaldar þynningar í saltvatni. Þess-
ari lausn var síðan sáð á McConkey agar og fjöldi
sýklaþyrpinga sem óx var talinn eftir vöxt í hitaskáp í
16-20 klukkustundir. Blóðinu var sáð á agarskálar í
mismunandi magni, og fjöldi baktería í hverjum
millilítra blóðs reiknaður.
Fjöldi sýklaþyrpinga var talinn í hverju læri við
hvern tímapunkt. Meðalfjöldi sýklaþyrpinga í lærum
við hvern tímapunkt var reiknaður annars vegar fyrir
mýs fóðraðar á lýsisbættu fæði og hins vegar fyrir mýs
fóðraðar á kornolíubættu fóðri. A sama hátt var
meðalfjöldi sýkla í hverjum millilítra blóðs við hvern
tímapunkt reiknaður fyrir báða fæðuhópana. Meðal-
tölin voru borin saman með t-prófi. Marktækur
munur var settur við p<0,05.
Niðurstóður
Mýsnar þrifust vel á fæðinu og ekki var munur á
þyngdaraukningu hópanna á tímabilinu.
Meðalfjölda bakteríanna í öllum tilraununum við
tímana 0,4,8,12 og 24 klukkustundir á sýkingarstað
og í blóði í báðum hópunum er sýndur á mynd 1.
Eftir 24 tíma var aukning á meðalfjölda baktería í
lærum 3,1 x 104 í lýsishópnum en 3,7 x ÍO1 í kornolíu-
hópnum (mynd 1). Meðalfjöldi baktería í blóði eftir
24 stundir var 8,3 x 10’ í lýsishópnum en 1,6 x 10J í
kornolíuhópnum (mynd 2). Munurinn á bakteríu-
vexti á rnilli hópanna var ekki tölfræðilega mark-
tækur, hvorki í lærum músanna (p=0,27) (mynd 1) né
í blóði (p=0,13) (mynd 2). Vöxturinn var þó lítið eitt
meiri í þeim músum sem aldar höfðu verið á korn-
olíubættu fæði samanborið við mýs sem aldar höfðu
verið á lýsisbættu fæði.
Vaxtarhraði bakteríanna var sambærilegur við
mismunandi fjölda baktería sem sýkt var með hverju
sinni; ekki var munur á vaxtarhraðanum í þeim
tilraunum þar sem sýkingarskammturinn var lægstur
miðað við hæsta skammt.
Umræða
Ljóst er að lýsisneysla hefur áhrif á lifun músa eftir
sýkingar með Klebsiella pneumoniae (1,9,13). Rann-
sóknir, þar sem notaðir eru mismunandi sýklar og
mismunandi tilraunadýr, gefa þó ekki alltaf sam-
hljóða niðurstöður (9-13). Þó færa megi rök fyrir
ónæmisbælandi áhrifum lýsis eru ýmsir þættir
ónæmissvarsins enn óljósir. Rannsókn þessi var því
gerð til að kanna bein áhrif lýsisneyslu á bakteríuvöxt
in vivo.
Fáeinar rannsóknir hafa glímt við spurninguna
um bein áhrif lýsis á vöxt sýkla. Þannig virðast fjöl-
ómettaðar fitusýrur hafa hamlandi eða drepandi
áhrif á ýmsar veirur in vitro (14) þó niðurstöður in
vivo séu af skornum skammti. Einnig hafa niður-
stöður rannsókna bent til að lýsisríkt fæði hindri að
nokkru vöxt Helicobacter pylori í músum (15). Slíkri
hömlun á vexti Helicobacter pylori hefur einnig verið
716 Læknablaðið 2001/87