Læknablaðið - 15.03.2002, Síða 30

FRÆÐIGREINAR / BRENNSLUMEÐFERÐ VIÐ OFANSLEGLAHRAÐTAKTI
Tafla I. Aldursdreifing sjúklinga meö mismunandi sjúkdóma sem fóru í brennsluaögerö á þessu fimm ára tímabili. Árin
1994 og 1995 eru tekin saman til aö jafna fjölda milli ára.
Aldur (ár)
Gáttahringsól Staöbundinn gáttahraötaktur
1994-1995 1996 1997 1998 1994-1995 1996 1997 1998
Meðaltal 52,3 46,5 52,2 50,8 35 51,2
Staðalfrávik 3,9 15,6 8,3 13,1 19,5
Hæsta gildi 56 58 62 71 35 74
Lægsta gildi 47 25 41 32 35 22
fjöldi (n) 4 4 6 12 1 6
WPW-heilkenni Gáttaflökt
1994-1995 1996 1997 1998 1994-1995 1996 1997 1998
Meðaltal 43,9 52,7 25,5 29 45 52,5
Staðalfrávik 19,3 8,5 12,7 23,3
Hæsta gildi 71 61 44 29 45 69
Lægsta gildi 18 44 15 29 45 36
fjöldi (n) 8 3 4 1 1 2
Duldar aukabrautir
1994-1995 1996 1997 1998
Meðaltal Staðalfrávik Hæsta gildi Lægsta gildi 37,7 20,6 71 16 40,3 11,7 49 23 51,5 8,3 62 42 38.8 19.9 61 22
Útreiknað samkvæmt o■ = * (Xi- x) X = 1/n rxi
fjöldi (n) 6 4 4 4 \ i=l i=l
n-1
þeim er fólgin varanleg lækning í stað lyfjameðferðar
sem einungis getur haldið einkennum niðri. Niður-
stöður þessarar rannsóknar sýna mjög góðan árangur
sem er fyllilega sambærilegur við árangur annarra.
Inngangur
Stórstígar framfarir hafa orðið í meðferð ofanslegla-
hraðtakts síðustu áratugi. í stað hefðbundinnar lyfja-
meðferðar sem einungis miðar að því að halda ein-
kennum niðri hefur verið þróuð aðferð til að lækna
þessa kvilla. Árið 1982 var byrjað að brenna auka-
brautir með raflosti sem gefið var inni í hjartanu.
Þessi aðferð krafðist þess að sjúklingar væru svæfðir
og hafði verulega fylgikvilla í för með sér (1,2). í lok
níunda áratugarins kom fram ný, mun hættuminni og
jafnframt árangursrík tækni (3). I stað raflosts eru
notaðar útvarpsbylgjur (radiofrequency current).
Með því móti má fá fram afmarkaða skemmd, 5-6
mm í ummál og 2-3 mm að dýpt. Áður hefur verið
lýst hvernig aðferðinni er beitt á hinar ýmsu hjart-
sláttartruflanir frá gáttum (4).
Brennsluaðgerðir voru hafnar hérlendis árið 1993,
og hefur fjöldi aðgerða farið ört vaxandi. Fyrstu
brennslurnar voru gerðar vegna gáttasleglahringsóls
með þeirri aðferð sem þá var algengust: brennslu á
hraðleiðandi braut í gáttasleglahnútnum (fast path-
way ablation). Því fylgdi talsverð hætta á gáttaslegla-
rofi (10-12%). Hins vegar var einfalt að meta árangur
brennslunnar strax með því að ná fram leiðslurofi frá
slegli til gáttar (V-A blokk). Tveir fyrstu sjúklingarnir
voru meðhöndlaðir með þeirri aðferð á árangursrík-
an hátt, án fylgikvilla.
Um þetta leyti kom fram betri aðferð: brennsla á
hægleiðandi braut gáttasleglahnúts (slow pathway
ablation), sem fylgdi mun minni áhætta á rofi (1-2%)
(5-7). Þessi aðferð var tekin upp hérlendis í ársbyrjun
1994. Einnig voru fyrsta árið gerðar þrjár aðgerðir
þar sem tekin var sundur gáttasleglaleiðin vegna
hraðs - viðvarandi eða tilfallandi - gáttatifs sem illa
var hægt að hemja með lyfjameðferð. Eftir það þurfa
þeir sjúklingar alltaf hjartagangráð. Síðan hafa verið
gerðar fjölmargar slíkar aðgerðir, en þeim verða gerð
betri skil síðar.
í þessari grein verður fjallað um árangur brennslu-
meðferðar vegna ofansleglahraðtakts á tímabilinu
1994-1998.
Þýði og aðferðir
Á fimm ára tímabili, 1994-1998, voru gerðar á íslandi
75 brennsluaðgerðir á 68 sjúklingum, 39 körlum og
29 konum. Ábending fyrir brennsluaðgerð var þegar
sjúklingur var mjög einkennamikill þrátt fyrir lyfja-
meðferð eða þegar lyfjameðferð hafði verulegar
aukaverkanir. Þá þurfti að liggja fyrir vísbending um
að hægt væri að meðhöndla sjúkling með brennsluað-
gerð annaðhvort á 12-leiðslu hjartarafriti eða með
örvun á hjartanu og skráningu vélindarafrits (8). Af
þessum 68 sjúklingum höfðu flestir gáttasleglahring-
sól (AVNRT) eða 26,15 konur og 11 karlmenn, þar
næst komu 18 með duldar aukabrautir (CBT),12
karlmenn og sex konur, þá 16 sjúklingar með merki
um aukaleiðni á hjartarafriti (overt WPW), 12 karl-
menn og fjórar konur.
Tvö síðustu ár þessa tímabils var hafin brennslu-
206 Læknablaðið 2002/88